Het politieke spel rondom de brexit, de uittreding van Groot-Brittannië uit de EU, werd zó hard gespeeld dat de gevolgen nu pas duidelijk worden. De Britten wilden eigenlijk gewoon toegang houden tot de interne markt, zonder de regels van vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal te respecteren. Eigen, en vooral minder, regels zouden het land bevrijden van het EU-juk. In de praktijk blijkt nu dat onderhandelen zonder dat je weet hoe je dat in de praktijk gaat regelen, tot geldverspilling, meer bureaucratie en regelrechte brexitspijt leidt.
Niemand weet wanneer en zelfs of dit overduidelijke bewijs "van de steeds kostbaarder en chaotischer wordende Britse uittreding uit de EU" ooit nog voor het beoogde doel in gebruik zal worden genomen
In het Britse Sevington, vlak bij de M20 die naar de haven van Dover voert, ligt een enorm omheind terrein van 230 hectare. Op de gloednieuwe Sevington inland border facility, die meer dan £100 miljoen gekost heeft, is ruimte voor 1.700 vrachtwagens. Er staan spiksplinternieuwe gebouwen en apparatuur. De Sevington IBF is de grootste van de 7 inspectielocaties die Groot-Brittannië de afgelopen 2 jaar neerzette om juist iets verder weg van de drukke havens invoercontroles uit te voeren op goederen van plantaardige en dierlijke oorsprong uit de EU.

Maar er komt geen hond. Of juist wel een hond, want de enige invoer die momenteel op de Sevington IBF gecontroleerd wordt, zijn "een paar huisdieren uit Oekraïne", aldus een reportage in The Guardian.

Vier keer uitstel
De IBF's zijn aangelegd op last van het Department for the Environment, Food and Rural Affairs (Defra). Maar het stelsel van regels waarvoor ze gebouwd werden - eigen en vooral minder regels aan de buitengrenzen en eigen sanitaire controles bij het vertrek uit de EU - is nooit in werking getreden. Al vier keer is de start van de eigen controles uitgesteld, omdat politici en bedrijven vrezen dat ze te bureaucratisch en te duur uitpakken. Niemand weet wanneer en zelfs of dit overduidelijke bewijs "van de steeds kostbaarder en chaotischer wordende Britse uittreding uit de EU" ooit nog voor het beoogde doel in gebruik zal worden genomen. De IBF's in Ebbsfleet en Warrington zijn al gesloten.

Volgens Richard Ballantyne, hoofd van de British Ports Association, is Sevington "een kostbare vergissing", veroorzaakt door de haast om "brexit voor elkaar te krijgen" en het niet voorzien van wat dat zou inhouden. Hij verwijt de beleidsmakers dat zij snel uit de EU wilden stappen om iets gedaan te krijgen, zonder zicht op de 'nuts and bolts', de feitelijke zaken en regelingen die nodig zijn voor een harde grens. "De beleidsmakers realiseren zich inmiddels dat een harde grens een aantal gevolgen heeft die ons niet bevallen, namelijk dure inspecties en vertragingen, die het bedrijfsleven schaden."

Dat beeld doemt ook op uit het interview dat de NRC had met Stefaan De Rynck, die van oktober 2016 tot maart 2021 in het brexitonderhandelingsteam van Michel Barnier zat. Het allermoeilijkste in het hele brexitproces was "onderhandelen met mensen die niet weten waar ze heen willen." Het eindresultaat is dat de Britten nu "méér bureaucratie hebben, niet minder.”

Brexitspijt
De 'brexitspijt' doet zijn intrede, nu met name de economische nadelen van het vertrek uit de EU zichtbaar worden: Groot-Brittannië ziet de handel met de grootste handelspartner teruglopen. Verder kampt het land met enorme inflatie, stagnerende investeringen, personeelstekorten en misgelopen groei en belastinginkomsten.

De eerste miljoeneninvesteringen in de haven van Dover om de congestie te verminderen en de verkeersstroom naar de EU te verbeteren zijn een feit. Minister Michael Gove, die steeds stug volhield dat de brexit goed nieuws zou zijn voor de Britse economie, is tot de conclusie gekomen dat de brexit "in werkelijkheid een zware aanslag is op zijn eigen begroting en op de Britse belastingbetaler."

De Britse overheid begint een andere toon aan te slaan. In de komende weken zal Defra met een nieuw programma van controles en inspecties komen. Voor Sevington zou nog steeds een sleutelrol zijn weggelegd bij het "creëren van een naadloze, digitale grens." Dat is een duidelijke afwijking ten opzichte van de eerder zo nodig geachte 'harde grenzen' en wijst op het verminderen van de extra administratieve belasting. Voor bepaalde handelsstromen, waaronder die van plantaardige en dierlijke oorsprong, zou de regering zelfs overwegen weer dichter bij de EU-regels te komen.

Logisch, zegt Ballantyne. "Ik denk dat zij zich hebben gerealiseerd dat wij deze controles waarschijnlijk niet nodig hebben omdat wij zeer vergelijkbare normen hebben als de EU. We hoeven deze dingen gewoon niet te doen. Maar het kost de schatkist veel geld." Om eraan toe te voegen: "Ik denk dat het voor ons beter was geweest als we hadden besloten hoe ons vertrek eruit zou zien. Je moet begrijpen wat de kosten en de gevolgen zijn. Er is veel geld verspild."