Halsoverkop keerde minister van LNV Piet Adema vanmorgen - heel onduurzaam per vliegtuig - terug uit Berlijn. Hij zou daar de Grüne Woche openen, de landbouwbeurs waar de Nederlandse landbouw zich altijd met verve presenteert aan Duitsland, de belangrijkste bestemming van in Nederland verbouwd voedsel. Slecht nieuws uit Brussel dwong Adema tot een snelle aftocht uit het feestelijke gebeuren. Hij moest de Nederlandse boeren komen vertellen dat ze flink in de stront zitten. Minister voor Stikstof en Natuur Van der Wal nam de honneurs van onder meer beter toezicht op dierenwelzijn in slachterijen waar.
André Hoogendijk, directeur van belangenorganisatie BO Akkerbouw, legt uit dat een bufferstrook van 3 meter niet veel lijkt, maar als je alle bufferstroken bij elkaar optelt het wel over tienduizenden hectaren gaat.
Letterlijk. Want Brussel verbiedt het 'overgangsjaar' dat minister Adema dacht uit het vuur te hebben gesleept bij de afschaffing van de derogatie, de uitzonderingspositie om meer mest te mogen uitrijden per hectare dan in andere landen is toegestaan. "Het is duidelijk dat Brussel geen geitenpaadjes meer accepteert," aldus Adema in het Financieele Dagblad. Het zou een inschattingsfoutje zijn.

Afgelopen jaren mochten Nederlandse boeren 230 tot 250 kilo dierlijke mest per hectare per jaar verspreiden, tegen elders in Europa 170 kilo. Vanaf dit jaar zou Nederland in 3 jaar terug gaan naar dat Europese niveau. Vorig jaar beloofde Adema dat 2023 een overgangsjaar zou worden, met minimale veranderingen. Maar dat vindt Brussel niet meer acceptabel, heet het. Er moeten dit jaar al concrete stappen gezet worden. Vanaf 1 maart, zegt Adema nu, terwijl hij al in december van de perikelen zou hebben geweten.

Boerenorganisaties reageren hels.

"Als dat zo is, breekt de hel los’’, zegt Mark van den Oever, voorman van Farmers Defence Force. LTO-voorzitter Sjaak van der Tak noemt het "immoreel, wat Brussel doet." Hij vermoedt dat de timing van de tik op de vingers niet toevallig is. "Ik heb het idee dat de eurocommissaris Janusz Wojciechowski zoveel mogelijk doet om het beste landbouwland van Europa dwars te zitten. Daarmee werkt Brussel polariserend.’’ En Van der Tak doet dat natuurlijk net zo terug. "Onbestaanbaar dat boeren opnieuw de dupe dreigen te worden van Brussels gedram", vindt Bart Kemp van Agractie. Kemp dreigt meteen er "harde noten" over te zullen kraken aanstaande maandag bij de vergadering van de hoofdtafel Landbouwakkoord onder de veilige Nederlandse fruit- en kaasstolp in Zaltbommel.

Brussel vindt dat het kabinet niet genoeg haast gemaakt heeft met het verplichten van onbeplante bufferstroken en het gebruik van zogenoemde vanggewassen. "En als het niet aan de afspraken voldoet, is het respijt van tafel, zeggen EU-bronnen. Den Haag zou daarvoor meermaals zijn gewaarschuwd," aldus het AD. De derogatie zou dan niet eens meer worden afgebouwd, maar meteen helemaal van tafel zijn. Dat spreekt Adema tegen.

Als boeren op de bufferstroken niet mogen bemesten, moeten ze andere manieren vinden om de mest kwijt te raken vanwege het unieke Nederlandse mestoverschot. De kosten daarvan kunnen oplopen tot tienduizenden euro's per boer. André Hoogendijk, directeur van belangenorganisatie BO Akkerbouw, legt uit dat een bufferstrook van 3 meter niet veel lijkt, maar als je alle bufferstroken bij elkaar optelt het wel over tienduizenden hectaren gaat. Die niet mogen bemesten en ook geen gewasbeschermingsmiddelen mogen gebruiken, gaat uiteindelijk een lagere opbrengst opleveren. Verbetering van de natuur ziet hij niet meteen gebeuren: "Het uiteindelijke effect van het niet bemesten van bufferstroken voor het oppervlaktewater is zo goed als nihil [..] Ik zie dat dan ook vooral als spierballenvertoon vanuit Brussel. En dat net nu de hele landbouwwereld hier samen is voor de Grüne Woche. Die timing lijkt ook mij niet geheel toevallig.”

Onderwijl legden de Dierenbescherming en varkensslachter Vion gezamenlijk in Berlijn uit dat Nederland varkens veel beter slacht dan andere landen door het gebruik van camera's en artificiële intelligentie. Omdat de minister van Landbouw naar Den Haag moest vliegen, presenteerden ze hun verhaal aan natuurminister Van der Wal die de honneurs moest waarnemen.
Vion schrijft De komende week is Berlijn het trefpunt voor de internationale landbouw- en agrifoodsector. Na de opening zag Minister van der Wal een presentatie van een monitoringstool met slimme cameratechniek dat door de Nederlandse Dierenbescherming, Deloitte, Eyes on Animals en Vion is ontwikkeld. Deze nieuwe monitoringstool maakt gebruik van Artificial Intelligence. De interactie tussen mens en dier wordt hiermee op slachterijen gemonitord. De camera's nemen onafgebroken alle beelden op en worden door de software geanalyseerd.

De mest joeg Adema terug naar Den Haag, zodat dierenwelzijn even de zaak werd van natuurminister Van der Wal.