Waarnemend secretaris-generaal Gerdine Keijzer-Baldé van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat laat in Economisch Statistische Berichten een waarschuwend geluid horen over de gasintensieve Nederlandse economie. Die moet versneld omschakelen naar een duurzame economie.
In de tweede helft van de 20e eeuw zijn Nederlanders en de Nederlandse economie gaan denken dat gas altijd ruim beschikbaar en goedkoop zou zijn. Daardoor heeft zich een gasintensieve industrie ontwikkeld. Keijzer-Baldé acht het waarschijnlijk dat de gasprijzen in Europa in de toekomst relatief hoog zullen blijven. De transformatie naar een duurzame economie is al ingezet vanuit klimaatoverwegingen, maar is door de huidige ontwikkelingen op de gasmarkt (de oorlog met Poetin) nog dringender geworden.
Keijzer-Baldé schrijft dat door deze langdurig veranderde omstandigheden een economische herstructurering onvermijdelijk is. De overheid moet duidelijke kaders maken voor een duurzame en concurrerende industrie, zoals het organiseren van infrastructuur waar nodig. Ze moet niet proberen bestaande bedrijvigheid maar-dan-zonder-gas te redden als daar geen toekomst voor is.
'Van het gas' zal grote consequenties hebben voor onder meer de tuinbouw in Nederland. Die produceert circa 10% van de stroom in Nederland en maakt groenten voor een belangrijk deel van Europa in de periode van de voorzomer tot in de herfst. Die teelt is slecht vol te houden in de huidige mate van concentratie. Duurzame energie wordt in de bodem opgeslagen (opslag van zonenergie) of direct diep uit de bodem gehaald (geothermie). Omdat ook andere activiteiten daar aanspraak op gaan maken, is het weinig voorstelbaar dat de huidige productievolumes ook in de toekomst zijn vol te houden. De voor Nederland typerende sector kan uitwaaieren over Europa en zich dichter bij zijn verspreide klanten vestigen. Een andere optie is verhuizen naar Zuid-Europa en Noord-Afrika waar energie veel minder een probleem is. Ook de opties voor en wijsheid achter zulke verhuizingen zouden tot de plannen van Keijzer-Baldé moeten behoren.
In de tweede helft van de 20e eeuw zijn Nederlanders en de Nederlandse economie gaan denken dat gas altijd ruim beschikbaar en goedkoop zou zijn. Daardoor heeft zich een gasintensieve industrie ontwikkeld. Keijzer-Baldé acht het waarschijnlijk dat de gasprijzen in Europa in de toekomst relatief hoog zullen blijven. De transformatie naar een duurzame economie is al ingezet vanuit klimaatoverwegingen, maar is door de huidige ontwikkelingen op de gasmarkt (de oorlog met Poetin) nog dringender geworden.
Keijzer-Baldé schrijft dat door deze langdurig veranderde omstandigheden een economische herstructurering onvermijdelijk is. De overheid moet duidelijke kaders maken voor een duurzame en concurrerende industrie, zoals het organiseren van infrastructuur waar nodig. Ze moet niet proberen bestaande bedrijvigheid maar-dan-zonder-gas te redden als daar geen toekomst voor is.
'Van het gas' zal grote consequenties hebben voor onder meer de tuinbouw in Nederland. Die produceert circa 10% van de stroom in Nederland en maakt groenten voor een belangrijk deel van Europa in de periode van de voorzomer tot in de herfst. Die teelt is slecht vol te houden in de huidige mate van concentratie. Duurzame energie wordt in de bodem opgeslagen (opslag van zonenergie) of direct diep uit de bodem gehaald (geothermie). Omdat ook andere activiteiten daar aanspraak op gaan maken, is het weinig voorstelbaar dat de huidige productievolumes ook in de toekomst zijn vol te houden. De voor Nederland typerende sector kan uitwaaieren over Europa en zich dichter bij zijn verspreide klanten vestigen. Een andere optie is verhuizen naar Zuid-Europa en Noord-Afrika waar energie veel minder een probleem is. Ook de opties voor en wijsheid achter zulke verhuizingen zouden tot de plannen van Keijzer-Baldé moeten behoren.
Mijn reactie kan als natrappen overkomen. Sorry daarom alvast.
Al twintig jaar hoor ik vanuit de glastuinbouw "we zijn de beste, de duurzaamste in de wereld. Alles en iedereen aan het glas, nee zelfs de hoogte in (vertical farming)" wat ik ook keer op keer heb gehoord "kas van de toekomst, energieproducerende kas, etc.". Nu dit laatste was en is een fabel. De tientallen miljoen R&D gelden, de GMO middelen (Was het niet een miljard?), alle marketing ten spijt: nu de gasprijs wat hoog is wordt er geklaagd**. Waar is nu die energie-producerende-kas-van-de-toekomst? Oeps bestond die toch niet?!
** ik heb gehoord van ondernemers met een vaste contractprijs. Ze zetten hun WKK aan om elektra te maken en tomaten en komkommers? Dat is voor de stumpers nu.
#1 Ik hoor al maanden van een specifiek en spectaculair geval van een tuinder die nu binnen een jaar met zijn W(armte)Kracht)K(oppeling (een private energiecentrale die gas in elektriciteit omzet) echt helemaal binnenloopt . En idd: geen tomaat, paprika en komkommer meer te bekennen en personeel al evenmin. Niet met een paar miljoen, maar heel veel meer.
Geluk bij een ongeluk door het goeie, lage gascontract. Maar het is eindig.
Over - met de secretaris-generaal - infrastructuur gesproken: wie neemt met welke energiebron straks de snel-even-bijschakelen-functie bij piekvraag op het elektranet straks van de tuinbouw over?
Zo is het Dick. Lekker roepen. Maar er zijn meer argumenten om trots en dus voorzichtig met deze sector te zijn. Überhaupt het gemak waarmee “we sectoren” afbreken of denken zwart te maken is angstaanjagend.
Internationale transportbedrijven
Nertshouderij
Veehouders
Vissers & Garnalenvissers.
Tuinders
Chemische industrie
Staal industrie
Elektra producenten
Gasgestookte CV ketels
Benzine en diesel auto’s
Data centra
Bakkers
Melkpoederdrogers
Zijn we helemaal gek geworden in NL?
Alsof de samenleving (via het kabinet) denkt dat we allemaal influencer kunnen worden. Of beleidsambtenaar of thuiswerker. Als primaire sector en industrie ons land verlaat, verliezen we ook onze welvaart. Wedden? Als ik gelijk krijg, is het te laat. Afbreken is 100x gemakkelijker dan opbouwen, innoveren en investeren.
Dick #2 , als ik het goed begrijp mag je als glastuinbouwbedrijf met een WKK niet je kas leeg laten en wel je WKK laten draaien om elektra te leveren aan het net. Zou ook een beetje vreemd zijn, want als dit rendabel is voor je dan betekent dat dat je een goed gascontract hebt. Dan is het veel simpeler om dat gas te verkopen in plaats van het in brand te steken, er elektra van te maken en die te verkopen. Je bedrijf stilleggen en je gas verkopen mag uiteraard wel. Als je daarvoor kiest, wat op zeer beperkte schaal gebeurt, betekent dat in feite een uitgestelde beëindiging van het bedrijf. Opnieuw opstarten zonder klanten of medewerkers is nogal ingewikkeld.
Glastuinbouw gebruikt energie voor twee verschillende doeleinden, namelijk warmte en elektra. De warmte is om de kas op temperatuur te houden, de elektra is om lampen die laten branden. Als je lampen laat branden wordt in feite energie gekocht die vervolgens (met een erg laag rendement) wordt omgezet in verkoopbaar product (tomaten, orchideeën, kiemplantjes). Energie kopen en omzetten in dingen die je kunt verkopen wordt bij een hoge energieprijs snel niet meer rendabel. Dat gaat dus verdwijnen op korte of langere termijn.
Als je alleen behoefte hebt aan warmte is het wat minder spannend. Er is in Nederland een grote behoefte aan elektra. Een groot deel van die elektra maken we door gas te verbranden, waarbij een grote hoeveelheid warmte en CO2 vrijkomt. Gascentrales gooien die warmte in de sloot en de CO2 gaat de lucht in. Tuinders die gas verbranden en de elektra verkopen gebruiken die warmte om de kas te verwarmen en de CO2 om hun gewassen beter te laten groeien. Zolang we in Nederland gas blijven gebruiken om elektra op te wekken zullen tuinders gewoon hun kassen kunnen blijven verwarmen.
Daarnaast is er de mogelijkheid om andere warmtebronnen te gebruiken, zoals aardwarmte, restwarmte en opgeslagen zonnewarmte. Nadeel daarvan zijn de vaak de hoge investeringskosten en het feit dat de energieprijs sowieso structureel hoger gaat worden. Dit geldt uiteraard niet als je je eigen aardwarmtebron hebt.
Dus welke glastuinbouw gaat het lastig krijgen in Nederland? Dat zijn bedrijven die gas in brand steken om hun kassen te verwarmen, maar die zijn er al niet veel meer. En het zijn bedrijven die fossiele brandstof omzetten in plantjes met kunstlicht als tussenstap. Dat zijn er wel heel veel. Die laatste groep heeft wel de mogelijkheid om hun efficiëntie in het maken en gebruiken van licht sterk te vergroten door andere lichtbronnen (led) te gebruiken, wat nu met een verbazingwekkende snelheid gebeurt. Voordeel is dat in de sector de laatste jaren fors is verdiend, waardoor er ruimte is om te investeren.
Ik verwacht wel een krimp van de glastuinbouw, maar helemaal verdwijnen zie ik niet zo snel gebeuren.