De prijzen van kunstmest zijn voor de Europese boer gemiddeld met 149% gestegen in september 2022 vergeleken met dezelfde maand in 2021. Het gevolg is dat boeren minder kunstmest kopen en gebruiken. Dit kan de opbrengst en kwaliteit van de aankomende oogst verlagen, zegt de EC. Dat heeft een negatief effect op de voedselzekerheid. Europa wil dit voorkomen met het nieuwe kunstmestplan.

Vergroening moet kunstmestcrisis oplossen
Het nieuwe plan zal niet voor elke lidstaat hetzelfde zijn, omdat lidstaten enkele maatregelen zelf mogen invullen, zoals het financieel steunen van boeren en kunstmestproducenten. Verder zal de EC samen per lidstaat onderzoeken of het de moeite waard is om de landbouwcrisisreserve ter waarde van €450 miljoen open te stellen om zo de meest getroffen boeren te ondersteunen.

Waar de EC echter de nadruk oplegt – en dat klinkt tegenstrijdig – is juist het gebruik van kunstmest verminderen. Volgens het nieuwe plan moet de boer juist meer investeren in nutriëntenmanagement, precisielandbouw, bodemkwaliteit en biologische landbouw. Hierdoor is er minder kunstmest nodig. De EC wil ook het gebruik van organische kunstmestvervangers, afkomstig van dierlijke en plantaardige grondstoffen, stimuleren. Door kunstmeststoffen zoveel mogelijk te vervangen met organische meststoffen, zal de EU ook minder gas gebruiken. Organische kunstmestvervangers zijn wel meer iets voor de langere termijn, zegt de EC.

Markttransparantie
Brussel wil ook de markttransparantie in meststoffen verbeteren. Dat zou moeten gebeuren door gegevens over productie, gebruik, prijzen en handel openbaar te maken en te delen. Daarnaast is het de bedoeling meer grondstoffen te importeren uit andere werelddelen en de invoertarieven te minimaliseren.

Vanuit de landbouw wordt kritisch gereageerd op het plan. Het is onduidelijk en zal zowel de industrie als boeren geen uitweg bieden, zo klinken de reacties. Duidelijk is wel dat Brussel wil dat boeren mest efficiënter gaan gebruiken, met als doel het gebruik van synthetische mest tegen 2030 met 20 procent te verminderen. Voor de korte termijn gaat het nieuwe plan in ieder geval niets oplossen op de kunstmestmarkt. Met de huidige gasprijs, die nog altijd dalende is en ook de kunstmestmarkt die afkoelt, is de nood dan ook iets minder. De verwachting is wel dat de prijzen op de kunstmestmarkt op een hoog niveau blijven.

Dit artikel maakt deel uit van de contentsamenwerking tussen Boerenbusiness, Foodbusiness en Foodlog.

LTO Nederland klinkt kritisch over het maatregelenpakket van de EC. De land- en tuinbouworganisatie schrijft:
Na lang aandringen heeft de Europese Commissie een notitie gepresenteerd om de betaalbaarheid en verkrijgbaarheid van meststoffen te waarborgen. Aanleiding zijn de hoge kunstmestprijzen en de lage beschikbaarheid van kunstmest op dit moment vanwege de energiecrisis. De Europese Commissie noemt kunstmestvervangers in deze notitie, maar het toestaan van het gebruik blijft uit. Wat LTO Nederland betreft is dat een gemiste kans.

LTO Nederland zet zich al 15 jaar in zowel Den Haag als Brussel in om kunstmestvervangers mogelijk te maken. In eerste instantie niet zozeer vanuit energie oogpunt, maar vanuit het verder sluiten van de kringlopen en efficiëntere benutting van beschikbare nutriënten. In de periode van 15 jaar zijn de mogelijkheden met verschillende projecten verkend. De wens om over te stappen naar duurzamere kunstmestvervangers leeft daarmee al langere tijd. Ook de meeste EU-landen hebben de afgelopen maanden de EC verzocht kunstmestvervangers zo snel mogelijk toe te staan.


Reden voor de aarzeling
De aarzelingen van de EC zitten met name de Nederlandse drang om de hoge mestproductie om te zetten in mest- en kunstmestvervangers zonder de nitraatuitspoeling uit mest omlaag te brengen. Het Joint Research Center van de EU deed een onderzoek en concludeerde dat kunstmestvervangers van gekraakte en opnieuw samengestelde echte (dieren- én mensen)mest geen principieel bezwaar tegen nitraatvervuiling zijn én dat ze bijdragen aan een meer circulaire nutriëntencyclus.

Dit artikel afdrukken