Nutri-Score, het front-of-pack-logo, uitgevonden in Frankrijk, wil consumenten helpen de gezonde keus te maken binnen een categorie. In Frankrijk werd het zonder enig probleem door de overheid geaccepteerd. Zo ging het ook Spanje, België, Zwitserland, Duitsland en Luxemburg.

Ook in Nederland is het logo inmiddels geen onbekende meer, omdat onder meer fabrikant HAK en supermarkt Albert Heijn het logo voeren. Bovendien staat het op producten van multinationals zoals Nestlé en Danone; die mogen vanwege het vrije verkeer van goederen overal in de EU verkocht worden. Toch heeft onze overheid het logo nog altijd niet officieel toegelaten voor de Nederlandse markt.

Van uitstel komt....
De Nederlandse overheid was vóór, mede daartoe aangespoord door de Consumentenbond maar deinsde toch weer terug.

De invoering werd verschillende keren uitgesteld, ondanks dat Nederland zich al in 2019 had vastgelegd op invoering van een voedselkeuzelogo. Eerst moest het algoritme beter aansluiten op de Schijf van Vijf, betoogde een brede schare voedingswetenschappers toentertijd. Foodlog en het GroenteFruitHuis organiseerden er een debat over met internationale panelleden, onder wie de 'vader' van Nutri-Score, Serge Hercberg.

Wetenschappelijk comité
De gevraagde aanpassing zou geen probleem zijn, zei Hercberg toen al. Bij de opzet van het algoritme was sowieso een internationaal wetenschappelijk comité voorzien dat regelmatig het algoritme zou herzien op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten. In 2022 was dat voor het eerst zover. Er kwam een aanpassing uit voort.

De belangrijkste aanpassingen? Lagere scores voor rood vlees (darmkankerrisico), gesuikerde ontbijtgranen (suikergehalte) en kant-en-klaarmaaltijden (zout- en vetgehalte); betere scores voor producten met gezonde vetten, zoals vette vis (zonder toevoegingen), olijf-, koolzaad- en notenolie, harde kazen en volkoren producten, laat FranceInfo zien:



De Nederlandse Gezondheidsraad ging 'om'. Met de aanpassing van het algoritme sluit de Nutri-Score voldoende aan op de verwachtingen van de Nederlandse voedingsexperts. Voedingsprofessor Jaap Seidell onderschreef het advies (en keerde zich en passant ook tegen de dubieuze Italiaanse weerstand tegen het logo), tot genoegen van Hercberg:

Hercberg, inmiddels met pensioen, werkte onderwijl onvermoeibaar door aan onderzoeken die het bewijs moeten leveren dat het logo echt werkt. Onlangs verscheen nog een studie van Griekse onderzoekers waaruit moest blijken dat Nutri-Score het veelgeprezen mediterrane dieet ondersteunt door duidelijk onderscheid te maken tussen gezonde en ongezonde voedingsmiddelen.

Italiaanse oppositie
De EU wil één gezamenlijk logo. Geen probleem, vindt de Franse overheid. Die schoof eind vorige maand zonder enige aarzeling de Nutri-Score opnieuw naar voren. Maar wel een levensgroot probleem voor de Italianen. Zij zien in de waarderingen van de Nutri-Score juist een afwaardering van hun meest 'iconische' producten zoals de Parmaham, olijfolie of Parmigiano Reggiano. Die zijn te vet, te zout, en bevatten te weinig vezels, met lage scores tot gevolg.

De Italiaanse levensmiddelenindustrie, waaronder Ferrero-Rocher van de gesuikerde hazelnotencrème Duo Penotti, en overheid lagen de afgelopen jaren op alle mogelijke manieren dwars en verzonnen zelfs een eigen logo, de NutrInform.

Toen eind vorige maand de kersverse Italiaanse minister van Landbouw Francesco Lollobrigida zijn debuut maakte bij de Europese landbouwministers, legde hij in opnieuw de Italiaanse bezwaren tegen een Europese - verplichte - Nutri-Score op tafel.

Maar waarom nou toch? De Nutri-Score dóet namelijk wat het voedselkeuzelogo belooft: het helpt consumenten een gezonde keus te maken binnen een categorie. De onderzoeken waaruit blijkt dat consumenten het logo echt wel snappen, ook al is misschien nog niet 'perfect', stapelen zich op. Zelfs al mopperen Nederlandse onderzoekers dat de doorslaggevende 'echte test', of consumenten hun koopgedrag in de supermarkt aanpassen, er nog altijd niet is.

Visualisatie
Wat extra gaat helpen om het de consument makkelijker te maken, is de nog door te voeren aanpassing die in één oogopslag duidelijk maakt of het product ultraprocessed is of niet: een simpele zwarte omlijning. Zelfs een A-product kan een zwarte band krijgen. Of die aanpassing - waarmee consumenten extra geholpen worden de gezonde keus te maken, blijkt uit zeer recent onderzoek) - er gaat komen, staat los van de aanpassing van het Nutri-Score-algoritme, aldus Hercberg. "Het is een politiek besluit en is alleen maar een toevoeging in de vorm van aanvullende grafische informatie over een andere gezondheidsdimensie van voedsel."

Tussen de eerste helft van 2021 en de eerste helft van 2022 steeg de omzet van artikelen met de score A of B met 0,7 procentpunt, terwijl die van de scores D en E stabiel bleef
Herformulering
In Franse supermarkten is de Nutri-Score ondertussen een grootschalig real life experiment. "Tussen de eerste helft van 2021 en de eerste helft van 2022 steeg de omzet van artikelen met de score A of B met 0,7 procentpunt, terwijl die van de scores D en E stabiel bleef", zegt Emily Mayer, retaildeskundige van marktonderzoeksbureau IRI in Le Parisien.

Fransen kopen dus daadwerkelijk meer gezonde producten. A en B-scores 'nudgen' hen naar een gezondere keus. "Het succes is niet alleen te danken aan hun voedingswaarde, maar ook aan het feit dat ze niet duurder zijn dan het marktgemiddelde," vult Mayer aan. "Er zijn er geen extra kosten verbonden aan de consumptie van Nutri-Score A en B, terwijl biologische producten, die zeker worden aanbevolen voor de gezondheid, wel degelijk duurder zijn."

Een ander bewijs komt uit de hoek van de levensmiddelenfabrikanten. Fabrikanten slaan volop aan het herformuleren, om hun producten 'te verbeteren'. De gehaltes aan zout, suiker en verzadigde vet dalen, er komen eiwitten, vezels en groente en fruit bij in duizenden producten. Supermarktketen Intermarché heeft al 2.300 van zijn huismerkproducten onderhanden genomen en tegen 2025 moeten dat er 6.500 zijn. Het lijken misschien kleine stapjes, maar er is sprake van gestage vooruitgang.

Je gaat je zo langzamerhand afvragen waarom de verdere uitrol van Nutri-Score zo moeizaam gaat.

Het is goed dat bedrijven het logo langzaamaan invoeren, als je vervolgens als overheid de boel doodzwijgt, niets doet aan voorlichting, is dat zonde
'Zonde'
Pure politiek? Lobby van een aantal specifieke product-zwaargewichten? Of van de levensmiddelenindustrie en retail, die zich realiseren dat alles wat zij maken en verkopen - zo'n 80% van wat de supermarktschappen vult - rood en oranje zal kleuren? De consument snapt heus wel hoe het logo werkt en wat het betekent. Bij voorkeur met een beetje uitleg om de 'valse vergelijking' van cola met olijfolie de kop om te drukken. Ook bij journalisten die toch beter zouden moeten weten.

Maar op dat vlak blijft het, in Nederland, oorverdovend stil. "Er helemaal geen overheidscampagne geweest, of iets vanuit de overheid waarmee werd gezegd: dit logo komt eraan, en zo werkt het", zegt campaigner Frank Lindner van foodwatch. "Het is goed dat bedrijven het langzaamaan invoeren, als je vervolgens als overheid de boel doodzwijgt, niets doet aan voorlichting, is dat zonde."

Juist foodwatch is - al jaren - voor. Na de zwarte rand rond een groene A-score mag toch duidelijk zijn hoe spannend de Nutri-Score is voor moderne communicatie over gezondere producten binnen een gezonder voedingspatroon.
Dit artikel afdrukken