In 2015 kwam het internationale agentschap voor kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie tot een verrassende conclusie: glyfosaat, de actieve stof in het meest gebruikte onkruidbestrijdingsmiddel ter wereld, Roundup, zou 'mogelijk' kankerverwekkend zijn. Het rapport zette de landbouwbestrijdingsmiddelen-wereld op zijn kop. Giftig of niet, glyfosaat is in ieder geval 'het meest zichtbare gewasbeschermingsmiddel', omdat akkers en weilanden die ermee bewerkt zijn, oranje kleuren. In Nederland buigt de Tweede Kamer zich deze week over het gebruik van glyfosaat. D66, PvdA, GroenLinks en Partij voor de Dieren willen het gebruik van glyfosaat aan banden leggen. Op Europees niveau ligt dat wat ingewikkelder, al loopt de toelating van glyfosaat in de EU op 15 december af.
In de jaren '60 van de vorige eeuw vond het Amerikaanse bedrijf Monsanto glyfosaat uit. Monsanto rolde het onkruidbestrijdingsmiddel Roundup over de hele wereld uit, vooral in combinatie met speciaal ontwikkelde ('Roundup-ready) gmo-gewassen zoals mais en granen. In 2016 lijfde het Duitse chemiebedrijf Bayer voor €66 miljard Monsanto in. Daarmee haalde Bayer zich ook een berg aan ellende op de hals, want na het oordeel van het IARC stroomden de claims van Amerikaanse gebruikers binnen. In totaal zijn er zo'n 125.000 claims ingediend. Na het verliezen van de eerste 3 rechtszaken, won Bayer de volgende 5.
Het bedrijf zette €14,5 miljard opzij om de zaken te schikken, maar volgens Bayer is glyfosaat veilig.
In 2017 besloot Europa de toelating van glyfosaat tot de Europese markt met 5 jaar te verlengen. Normaal geldt een toelating voor een periode van 10 jaar.
Op 15 december loopt die toelatingstermijn af. En dat betekent dat de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) al geruime tijd bezig is met 'de meest omvangrijke herbeoordeling ooit', zegt Bayer vice-president Frank Terhorst in het FD. Het dossier, waar naast Bayer nog 7 andere fabrikanten bij zijn betrokken (het patent op glyfosaat is verstreken), telt 180.000 pagina's, verwijst naar 1.500 wetenschappelijke onderzoeken en 12.000 publicaties. Alle dossiers zijn volledig openbaar.
De EFSA deed voor de herbeoordeling van glyfosaat een beroep op de nationale toezichthouders van Frankrijk, Zweden, Hongarije én Nederland. Het Nederlandse College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Cbtg) gaf in mei jl., net als de andere nationale toezichthouders, een positief oordeel af. Ook de ECHA, het chemie-agentschap van de EU, oordeelde positief. De EFSA zal in juli volgend jaar de knoop doorhakken, tot die tijd wordt de huidige toelating automatisch verlengd.
Dat is te laat, vinden D66, PvdA, GroenLinks en Partij voor de Dieren. De partijen willen, D66 voorop, nu al het gebruik van glyfosaat inperken, hoe opmerkelijk het ook zou zijn als het Nederlandse parlement dat zou doen na het positieve rapport van de Nederlandse toezichthouder. Bayer zal zich in dat geval "met alle mogelijke middelen", inclusief rechtszaken, verzetten, waarschuwt Terhorst.
Tussen 2012 en 2020 daalde de inzet van glyfosaat in Nederland van 200.000 naar 150.000 kilo. Boeren en tuinders gebruiken glyfosaat, een eenvoudige en dus goedkope chemische verbinding die eiwitvorming blokkeert in de groene delen van planten, bij teeltwisseling of vernieuwing van grasland. In de Europese Green Deal is afgesproken de inzet van bestrijdingsmiddelen te halveren. Maar wát gaat er dan gehalveerd worden? Dat is nog niet zo eenvoudig, zegt Terhorst: "Waar de Europese Commissie zich richt op halvering van het volume, zien wij liever een halvering van de milieudruk."
Het bedrijf zette €14,5 miljard opzij om de zaken te schikken, maar volgens Bayer is glyfosaat veilig.
In 2017 besloot Europa de toelating van glyfosaat tot de Europese markt met 5 jaar te verlengen. Normaal geldt een toelating voor een periode van 10 jaar.
Op 15 december loopt die toelatingstermijn af. En dat betekent dat de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) al geruime tijd bezig is met 'de meest omvangrijke herbeoordeling ooit', zegt Bayer vice-president Frank Terhorst in het FD. Het dossier, waar naast Bayer nog 7 andere fabrikanten bij zijn betrokken (het patent op glyfosaat is verstreken), telt 180.000 pagina's, verwijst naar 1.500 wetenschappelijke onderzoeken en 12.000 publicaties. Alle dossiers zijn volledig openbaar.
De EFSA deed voor de herbeoordeling van glyfosaat een beroep op de nationale toezichthouders van Frankrijk, Zweden, Hongarije én Nederland. Het Nederlandse College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Cbtg) gaf in mei jl., net als de andere nationale toezichthouders, een positief oordeel af. Ook de ECHA, het chemie-agentschap van de EU, oordeelde positief. De EFSA zal in juli volgend jaar de knoop doorhakken, tot die tijd wordt de huidige toelating automatisch verlengd.
Dat is te laat, vinden D66, PvdA, GroenLinks en Partij voor de Dieren. De partijen willen, D66 voorop, nu al het gebruik van glyfosaat inperken, hoe opmerkelijk het ook zou zijn als het Nederlandse parlement dat zou doen na het positieve rapport van de Nederlandse toezichthouder. Bayer zal zich in dat geval "met alle mogelijke middelen", inclusief rechtszaken, verzetten, waarschuwt Terhorst.
Tussen 2012 en 2020 daalde de inzet van glyfosaat in Nederland van 200.000 naar 150.000 kilo. Boeren en tuinders gebruiken glyfosaat, een eenvoudige en dus goedkope chemische verbinding die eiwitvorming blokkeert in de groene delen van planten, bij teeltwisseling of vernieuwing van grasland. In de Europese Green Deal is afgesproken de inzet van bestrijdingsmiddelen te halveren. Maar wát gaat er dan gehalveerd worden? Dat is nog niet zo eenvoudig, zegt Terhorst: "Waar de Europese Commissie zich richt op halvering van het volume, zien wij liever een halvering van de milieudruk."
