3 min
De goeie ouwe tijd. Die moet terugkomen. Een filmpje van Mexican Grill keten Chipotle, de 'goeie McDonald's', gaat rond. Het vindt ook in Nederland weerklank. Niettemin bevestigt het een mensvijandig beeld van de toekomst.
Je gaat je heerlijk voelen van het filmpje. Beesten liepen ooit buiten. Ze moesten naar binnen vanwege de centen. Alles moest lekker efficiënt, dan werd het vlees goedkoop. Dat is fout, weten we nu. Wie daaraan twijfelt is gek.
Bah, zegt de boer, ik ga weer terug naar hoe het was. En dat vinden we leuk. Wat zalig dat de beesten weer buiten kunnen. Daarom moeten we kiezen voor Chipotle en tegen McDonald's. Dat is de bedoeling van het filmpje.
Hoe het was? Toen alle beesten nog buiten liepen, droegen wij nog berenvellen en sloegen we ook elkaar makkelijker dood dan tegenwoordig. Het varken stond al bij de Romeinen in een hok. Mensen hadden zijn stront nl. hoognodig voor de planten in hun tuin. Steeds industriëlere landbouw, die niet alleen uitliep op megastallen maar ook op megagraanakkers en reuzenkassen, bracht welvaart. Het varken verdween uit de achtertuin, waarin het ook in Nederland tot in de jaren '50 is gehouden. In een klein hokje en alleen.
Toen we ons eten nog zelf moesten verbouwen, hadden we geen tijd om voor een baas te gaan werken. We zwoegden op onze strookjes land. Met wat geluk, kunst en vliegwerk hadden we net genoeg te eten. Kopen konden we niks. Dat eten kwam ook allemaal uit de buurt. De keuze was alleen beperkt tot wat uit je eigen achtertuin kwam. Je kon hooguit wat ruilen met je buren en die weer met de hunne. Maar als je woonde in wat nu Weststellingwerf of Brasschaat heet, kon je toch echt fluiten naar sinaasappels en bananen. Die miste je trouwens niet, want je had er nog nooit van gehoord. Van een flesje Spa-water was geen sprake, want dat werd niet gemaakt. Als niemand het kan kopen, is er geen baas zo gek om het te gaan maken. Het water was nog degelijk onbetrouwbaar en kwam vers uit een put.
Pas toen boeren niet alleen voor zichzelf, maar ook voor ons eten gingen maken, kregen we het beter. Langzaamaan kregen we geld en konden we eindelijk voor een baas gaan werken. Tot ver na de Middeleeuwen gaf die ons geen geld, maar wat eten en een veilig plekje om te wonen. Pas toen we al tienduizend jaar in dorpjes en de voorlopers van steden waren gaan wonen, kwam de 18e eeuw. De uitvinding van de stoommachine veranderde alles. We werden van het land geplukt en in de fabriek gezet. Net als de beesten in het filmpje. Maar we waren er blij mee. Plots konden we heel veel maken voor weinig. We gingen geld verdienen en konden dingen kopen waar we voordien niet eens van hadden konden dromen. Maak je geen illusies over het begin van die periode. Ook dat was nog armoe, maar dan anders. Ontegenzeggelijk werd het echter steeds beter. Het geluk van een betere toekomst lachte ons toe.
In de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw had iedere arbeider zat te eten én ook nog eens een 2e hands auto. Daar was'ie trots op. Hij reed er nauwelijks 30 kilometer mee. Dan pakte hij zijn spons en emmer al om het ding te wassen. Blinken moest'ie. De arbeider was gelukkig en kon zelfs een paar keer in de week vlees eten. Dat doen rijke mensen.
De arbeider genoot. Hij ging nog meer genieten. Boeren werden steeds groter en konden daarom hun graan, appels, komkommers, aardbeien, eieren en varkens steeds goedkoper aan ons verkopen. Wat in 1960 nog een godsvermogen kostte, is nu bijna voor niks. Daarom kon de arbeider later ook op vakantie. Nog later in een nieuw auto en zelfs twee keer. Nog weer later ging hij op stap met een mobiele telefoon en al. Daarom puilt onze klerenkast uit, vliegen we volgende week even naar Barcelona en heeft de jeugd als vanzelfsprekend een Blackberry.
En daar staan we nou. We zijn rijk geworden over de rug van beesten, boeren en het goedkope graan.
Tot hoever gaan we terug? Tot de 2e hands auto, het zelf boeren of het maar helemaal laten van het eten van beesten. Op dat ene varken na dan, want behalve jijzelf moet iemand voor de stront in je tuin zorgen. Anders heb je niks te eten. Zelfs geen planten.
Er zijn lieden in dit land die het over lokale voedselstrategieën hebben. Terug naar de crisis. Terug naar de armoe, 's mensen vijand. Dat is een heel andere boodschap dan die van Chipotle. Daar kom je niet meer binnen. Veel te duur!
Echt, de muziek is prachtig. De tekst ook: 'nobody said it was easy'. Maar nou de consequenties: 'goin' back to the start'. Of bedoelt de zanger dat we dit luxe leventje alleen voor onszelf willen houden en de mensen elders in de wereld zo arm willen laten leven als in de tijd dat er nog geen flesjes Spa waren? Zo 3,5 miljard mensen leven nog op dat niveau, al weten zij wél dat er Spa en andere rijkdommen zijn.
Als we het voor iedereen willen, moet je dit beeld echt vergeten. Het is onbetaalbaar en de planeet kan het niet aan. Dit feel good beeld is mensvijandig. Het is de hoogste tijd dat we dit soort beelden gaan vergeten en de blik naar voren richten. Wie daaraan twijfelt is ook gek.
Dit artikel afdrukken
Bah, zegt de boer, ik ga weer terug naar hoe het was. En dat vinden we leuk. Wat zalig dat de beesten weer buiten kunnen. Daarom moeten we kiezen voor Chipotle en tegen McDonald's. Dat is de bedoeling van het filmpje.
Hoe het was? Toen alle beesten nog buiten liepen, droegen wij nog berenvellen en sloegen we ook elkaar makkelijker dood dan tegenwoordig. Het varken stond al bij de Romeinen in een hok. Mensen hadden zijn stront nl. hoognodig voor de planten in hun tuin. Steeds industriëlere landbouw, die niet alleen uitliep op megastallen maar ook op megagraanakkers en reuzenkassen, bracht welvaart. Het varken verdween uit de achtertuin, waarin het ook in Nederland tot in de jaren '50 is gehouden. In een klein hokje en alleen.
Toen we ons eten nog zelf moesten verbouwen, hadden we geen tijd om voor een baas te gaan werken. We zwoegden op onze strookjes land. Met wat geluk, kunst en vliegwerk hadden we net genoeg te eten. Kopen konden we niks. Dat eten kwam ook allemaal uit de buurt. De keuze was alleen beperkt tot wat uit je eigen achtertuin kwam. Je kon hooguit wat ruilen met je buren en die weer met de hunne. Maar als je woonde in wat nu Weststellingwerf of Brasschaat heet, kon je toch echt fluiten naar sinaasappels en bananen. Die miste je trouwens niet, want je had er nog nooit van gehoord. Van een flesje Spa-water was geen sprake, want dat werd niet gemaakt. Als niemand het kan kopen, is er geen baas zo gek om het te gaan maken. Het water was nog degelijk onbetrouwbaar en kwam vers uit een put.
Pas toen boeren niet alleen voor zichzelf, maar ook voor ons eten gingen maken, kregen we het beter. Langzaamaan kregen we geld en konden we eindelijk voor een baas gaan werken. Tot ver na de Middeleeuwen gaf die ons geen geld, maar wat eten en een veilig plekje om te wonen. Pas toen we al tienduizend jaar in dorpjes en de voorlopers van steden waren gaan wonen, kwam de 18e eeuw. De uitvinding van de stoommachine veranderde alles. We werden van het land geplukt en in de fabriek gezet. Net als de beesten in het filmpje. Maar we waren er blij mee. Plots konden we heel veel maken voor weinig. We gingen geld verdienen en konden dingen kopen waar we voordien niet eens van hadden konden dromen. Maak je geen illusies over het begin van die periode. Ook dat was nog armoe, maar dan anders. Ontegenzeggelijk werd het echter steeds beter. Het geluk van een betere toekomst lachte ons toe.
In de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw had iedere arbeider zat te eten én ook nog eens een 2e hands auto. Daar was'ie trots op. Hij reed er nauwelijks 30 kilometer mee. Dan pakte hij zijn spons en emmer al om het ding te wassen. Blinken moest'ie. De arbeider was gelukkig en kon zelfs een paar keer in de week vlees eten. Dat doen rijke mensen.
De arbeider genoot. Hij ging nog meer genieten. Boeren werden steeds groter en konden daarom hun graan, appels, komkommers, aardbeien, eieren en varkens steeds goedkoper aan ons verkopen. Wat in 1960 nog een godsvermogen kostte, is nu bijna voor niks. Daarom kon de arbeider later ook op vakantie. Nog later in een nieuw auto en zelfs twee keer. Nog weer later ging hij op stap met een mobiele telefoon en al. Daarom puilt onze klerenkast uit, vliegen we volgende week even naar Barcelona en heeft de jeugd als vanzelfsprekend een Blackberry.
En daar staan we nou. We zijn rijk geworden over de rug van beesten, boeren en het goedkope graan.
Tot hoever gaan we terug? Tot de 2e hands auto, het zelf boeren of het maar helemaal laten van het eten van beesten. Op dat ene varken na dan, want behalve jijzelf moet iemand voor de stront in je tuin zorgen. Anders heb je niks te eten. Zelfs geen planten.
Er zijn lieden in dit land die het over lokale voedselstrategieën hebben. Terug naar de crisis. Terug naar de armoe, 's mensen vijand. Dat is een heel andere boodschap dan die van Chipotle. Daar kom je niet meer binnen. Veel te duur!
Echt, de muziek is prachtig. De tekst ook: 'nobody said it was easy'. Maar nou de consequenties: 'goin' back to the start'. Of bedoelt de zanger dat we dit luxe leventje alleen voor onszelf willen houden en de mensen elders in de wereld zo arm willen laten leven als in de tijd dat er nog geen flesjes Spa waren? Zo 3,5 miljard mensen leven nog op dat niveau, al weten zij wél dat er Spa en andere rijkdommen zijn.
Als we het voor iedereen willen, moet je dit beeld echt vergeten. Het is onbetaalbaar en de planeet kan het niet aan. Dit feel good beeld is mensvijandig. Het is de hoogste tijd dat we dit soort beelden gaan vergeten en de blik naar voren richten. Wie daaraan twijfelt is ook gek.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik moet oppassen want ben gevraagd binnenkort in Groningen te komen vertellen over mijn visie op lokaal eten.
Daar blijken ze ook met varkens 'nieuwe wegen' in te zijn geslagen. Voor de varkens vind ik het geweldig!
Het gaat m.i. over het vinden van lokale evenwichten, en daar kan lokaler eten een rol spelen. Of kan het net weer niet.
Kijk naar de plaatjes op footprintnetwork.org. De landen die het zwaarst in het rood gaan inzake hun biocapaciteit zijn niet geheel toevallig de landen die vandaag economisch en/of sociaal-politiek even rood gloeien.
Zoals Barilla het pas verkondigde: we zullen moeten wennen aan de idee schaarste te gaan delen. Ik zou zeggen 'relatieve schaarste'. Plannen vanuit schaarste is de optie. Het maakt de keuzes die je kan maken overzichtelijker. Of je de 'juiste' keuzes maakt blijft in een mensenleven een zaak van hit and miss. Het genoemde (en geroemde?) economisch model, waarvoor we in Europa kozen na WO I en II, maakte idd dat we binnen één generatie (de mijne) van arm stinkend rijk werden. Nu dreigt die overvloed het recept in zich te dragen van rampspoed. Als we de tussenweg niet willen bewandelen, kom je in scenario's terecht als 'Weg van Nederland'-TVshows of instabiliteit zoals bij ons in België.
Het blijft me verbazen hoe gerommel in de marge (lokaal eten, vegetarisme,...) zij die er niet aan willen, zo op stang blijft jagen. Het blijft immers toch enkel gerommel in de marge? Brabeck raakt het zijn koude kleren niet, alleszins.
Het doet me allemaal wat denken aan de boodschapper die in de vergeetput moet.
Benieuwd wat je visie op lokaal eten eigenlijk is. Da's een verwachting die ik wel behoudt bij het nieuwe Foodlog: A Declaration of the True Intent and Meaning Of Foodlog , hoezeer ik daar meestal ook voor huiver.
PS Omdat het allemaal mss wat ver in het geheugen zit: ik ben GEEN voedselkilometer-vriend.
Dick, wat goed dat je ons collectief geheugen opfrist - ben het ook met je eens dat dit niet de toekomst voor de wereldveehouderij kan zijn MAAR het is ook gewoon keiharde marketing van een niche product dat anders geproduceerd, (vaak) lekkerder, (vaak) minder ongezond en diervriendelijker is dan de mainstream. En die niche probeert uit te groeien tot een flinke hap in de markt - want er lijkt vraag naar; wat is daar precies mis mee?
Daar is mis mee dat het een beeld schept van de werkelijkheid dat misleidend is. Voedselproductie voor een op zijn minst eetwelvarende mensheid - en dat is nodig om oorlog te voorkomen - kan niet meer in de natuur plaatsvinden en zal high tech buiten de natuur plaatsvinden voor de mensen die geld hebben. Dit beeld is voor de paar rijken. Hopelijk - en op een totaal andere manier - is het ook voor mensen die zijn uitgesloten van de monetaire economie. Les extrêmes se touchent.
Wat er vreselijk mis mee is? Steeds maar doorgaan met vertellen dat we terug moeten naar de natuur. Laten het rijke klootjesvolk in 's hemelnaam uit de natuur wegblijven en die niet nog verder koloniseren en verkloten. Extra natura dus. Ik schreef er nog niet zo lang geleden een stukje over. Het ging over biologisch, maar dan buiten de natuur. Mag niet van biologisch. Dat is absurd en nog vreselijker mis dan gewoon mis.
Maar Liesbeth, als ik kan kiezen neem ik een Chipotl burger en zo'n Gronings varken. Dat moet ook wel, want ook die moeten gegeten worden. Vegetarische landbouw bestaat niet, al helemaal niet als die extensief is en lokaal de natuur een beetje open moet houden.
We rijden toch ook rond in auto's die 200 of harder kunnen? Marketing gaat vaak over dromen. Maar goed, voorlopig is er nog meer dan genoeg ruimte om grondgebonden landbouw te bedrijven. Misschien niet in NL - let ook op de bergen in het filmpje. 1 vd grote problemen van Europa (en VS) is leegloop of sterke marginalisatie vh platteland; bv grote landbouwarealen in O-Dld en Rusland dreigen/ worden uit productie genomen en worden uit armoede in natuur omgezet. Daar is prima milieuruimte om (anders) te produceren. Daarbij wordt er ook teveel geproduceerd, dus bestaande systemen kunnen omgezet worden in "waardesystemen" die minder produceren 9waar hebbenw e dat eerder gehoord). Je visie is dus sterk op de NL siuatie gebaseerd.