De discussie na afloop draaide om de kwestie wie leidend is in de verduurzaming. Het bedrijfsleven, de consument, de overheid of de wetenschap? Een thema dat hier op Foodlog ook vele malen is uitgekauwd. Met al zijn vooringenomenheden komt het bedrijfsleven niet of nauwelijks in beweging en dat wat aan duurzaamheid gedaan wordt is veelal lipservice vanuit een defensief standpunt. De consument is niet geïnteresseerd en denkt bij duurzaamheid vooral aan ongemak en duur. De overheid heeft andere zorgen. En de wetenschap staat, volgens ingewijden vooral in dienst van het bedrijfsleven. Sinds duurzaamheid op de agenda wiebelt, sinds het rapport van de club van Rome, lijkt er, op en af, weinig verandert.
Ook gisteren bleek dat er weinig energie in het onderwerp zit. Het onderwerp wordt omgeven met machteloosheid, met een hoop woorden, met hier en daar wat militants van een NGO en verder veel arrogantie van de macht. Een mooi voorbeeld van het laatste was de reactie op een nieuwe filmpje van Milieudefensie over de nog lang-niet-groen-genoege-soja. In het filmpje worden ook Unilever en Albert Heijn aangepakt. En laten die nou ook in de zaal zitten. Gespreksleider Rupert Parker Brady hen vroeg of ze schrokken van het filmpje. Hun beider antwoord was nee, we zijn op weg, we doen ons best, en in 2015 moet het goed zijn. Je zou toch hopen dat ze hadden gezegd: Ja, daar schrikken we van en we gaan morgen meteen kijken wat we nog fout doen.
Dat terzijde. Wat me nu al een tijd opvalt in de duurzaamheidsdiscussie, gisteren hier op Foodlog en overal eigenlijk is dat er geen enkele belofte inzit. Ja op een betere wereld over tig jaar. Maar daar loopt, behalve een aantal wereldverbeteraars – die de belofte oppakken dat ze betere mensen zijn dan de niet-wereldverbeteraars – niemand echt warm voor. We leven in een wereld van instant gratification – we want it now – een wereld die we zo gemaakt hebben en waarin de uitgestelde beloning - als die trouwens al ooit in onze geschiedenis voorkwam - geen volle zalen trekt. Fly now, pay later.
Terug naar de belofte. Welke belofte dan? Voor het bedrijfsleven dat er meer verdiend gaat worden. Meneer Paul Polman van Unilever met zijn Sustainable Living Plan moet hebben uitgerekend wat zijn duurzaamheidsdoelstellingen en strategie gaan opleveren. Eén miljard meer gezondere consumenten (dankzij de Indiaase waterfilters), een gehalveerde footprint (de helft van de inkoopprijs), 100% duurzame landbouw van meer kleine boeren (het uitschakelen handelaren?). Ik ben benieuwd naar de spreadsheets. En meneer Albert Heijn? Hoeveel meer marge zit er op die producten en welke verschuiving van marktaandeel is er te zien tussen de natuur- en biologische winkel en die van AH? Ook hier ben ik benieuwd naar de antwoorden. Unilever en AH kennende, is er over nagedacht. Er is niet mis met het verdienen aan een betere wereld, maar ik wil weten hoeveel. Het zou als een mooi voorbeeld voor anderen kunnen gelden.
Welke belofte is er voor de consument? Nog niet erg substantieel. Ik heb ook nog steeds niet het gevoel dat de consument in de beleidsplannen van bedrijfsleven en overheid een serieuze plaats innemen. Tot op heden moet de consument het doen met de lange termijn belofte. Waar hij en zij op korte termijn alleen maar geconfronteerd wordt met minder gemak (afval scheiden, ledlampjes kopen, een autoloze zondag enzo) en duurder. Of om met ons aller Hendrik te spreken: gestaffelde brandstofprijzen en Schiphol dicht. Ja, daar zit niet zoveel belofte in. To put it mildly. Niet dat de consument tegen duurzaam is, maar de incentives ontbreken aan alle kanten.
En de belofte voor de overheid? Met alle respect voor de hard werkende en gepassioneerde ambtenaren, het is geen issue meer in het kabinetbeleid. De consument en het bedrijfsleven mogen niet meer betutteld worden (alleen mag er nog wat genudged worden, want dat valt niet op). Duurzaamheid levert politiek gezien niets meer op.
Kortom, er is geen beloofd land. Er is dus ook geen beweging. Ik spreek u over wat jaren wel weer. Weet iemand waar Al Gore is gebleven?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Wat zal ik hier nu eens op zeggen? Ik was er gisteravond ook bij - alleen de discussie heb ik gemist - en je schetst mooi de sfeer van de avond. Ik ben het wel eens met je stelling dat duurzaamheid een korte-termijn belofte mist. We zouden daar nieuwe marketingstrategieën op los moeten en ik verbaas me dagelijks over de manier waarop we, met alle marketingkennis van tegenwoordig, niet veel verder komen dan 'voor een betere wereld'. Ook mis ik het heilige vuur bij beleidsmakers, politici, veel wetenschappers en opiniepeilers. Maar er is geen gebrek aan beweging in de duurzame wereld, alleen moet je hem onder de oppervlakte zoeken. Het bruist, het kolkt van de duurzame initiatieven, van mensen en producenten die het leven in eigen hand willen nemen en gewoon aan de slag gaan. Duizenden mensen bestelden zonnepanelen bij Urgenda, geen subsidie meer nodig. Duizenden consumenten en particulieren bouwen hun eigen voedselketens. Geen supermarkt meer nodig. Het is maar welke kant je opkijkt.
@ Jan Peter, mooi stuk. Ik ben er stil van. Je slaat de spijker op zijn kop.
@Sandra, duurzaamheid is vooral nu 'iets' van communicatieclubjes, website bouwers en gepassioneerde eenlingen. Overgaan tot echt DOEN is de uitdaging, JP schetst dat prima. Labels of logo's gaan niet helpen, greenwashing gaat niet helpen, mooie websites, CO2 compensatie ook niet. Neen, het is zelfs geen marketinguitdaging. Bedrijven moeten fors gaan investeren, overheden (en retail) zouden de 'duurzaamheidstouwtjes' collectief kunnen gaan aantrekken.
Maar vooral: consumenten moeten gaan handelen als burger (en niet als homo economicus). Er is geen duurzame wereld (ook niet onder de vlakte), er zijn echt maar verdomd weinigen die overgaan tot ECHT DOEN. ECHT DOEN is buffelen, is heel veel geld (en tijd) investeren, is snabbelen (voor een kutloontje). Mijn grootste ergernis: teveel websites, symposia, praatclubjes en fora. Evededence based sustainibility graag, en geen knuffel emotie duurzaamheid "ik ben voor biologisch, dus duurzaam".
We krijgen kijk of het klopt niet eens gefinancierd. Fly now, pay later. Jan Peter heeft gelijk. Weet je wat mijn meest favoriete sprookje is? "de kleren van de keizer". We leven in een land van lullers en beeldschermwerkers. Ik ben somber.
Transitie betekent lef hebben om af te breken en opnieuw op te bouwen. Schumpeter wist dit 60 jaar geleden al. Geen wetenschapper gaat ons helpen, stop daarom vooral 'onderzoek' naar dit onderwerp. Ondernemers met visie en lef, daar zal het van moeten komen (en een overheid die duidelijke grenzen en normen durft te gaan stellen).
(zo en over 10 minuten stap ik onduurzaam in het vliegtuig).
Er zijn allerlei initiatieven op divers gebied, zoals Sandra aangeeft hierboven. Toch ben ik bang dat daar maar een deel van zal doorbreken, nl juist die initiatieven die niets vergen van onze portemonnee, van onze energie, van ons gemak, etc. Als aan die voorwaarden niet wordt voldaan zal al gauw de gedachte zijn: eigenlijk zouden we dit of dat, maar.... Kortom, geen gevoel van urgentie. Als die er bij iedereen individueel niet is kan er alleen wat bereikt worden als meerdere betrokkenen samenwerken. Dus niet óf de consumenten, óf de politiek óf het bedrijfsleven, maar én én én. Maar dat betekent dat die elkaar moeten willen vinden. Dat gebeurt nu niet, want .... geen gevoel van urgentie.
Jan Peter, wat zou die belofte kunnen zijn?
Hoogleraar Spaargaren, what's in a name, denkt het te weten. Ultiem is een CO2 quotum voor individuen maar als ik het goed begrijp moet er in iedere winkel, reisbureau etc een "personel coach" klaarstaan die U begeleidt bij Uw levensstijl en U links en rechts corrigeert. Ik voorspel moord en doodslag.
http://www.trouw.nl/tr/nl/4332/Groen/article/detail/1866428/2011/03/28/Een-duwtje-richting-groen-helpt-wel.dhtml
Democratie, waarom is er een overheid en waarom zijn er politieke partijen die het land en de wereld moeten sturen? Is het om het gevoel, van te mogen stemmen en daarmee te denken dat je inspraak hebt, van de burger te behagen. Negen van de tien keer komt er iets uit je stemgedrag rollen dat je eigenlijk niet wilt maar je hebt er zelf voor gekozen, nietwaar.
Politici, waar zetten mensen met voldoende kennis en kruiwagens hun loopbaan voort? Toeval of wisten zij hoe de hazen liepen?
Sturing, wie maakt er dan uit wie het met wie doet in deze wereld? In wiens belang? Krijg je dan niet het idee dat de overheid en politiek er zit om de rommel op te ruimen die de stuurlui achterlaten. Die kun je er immers niet mee lastig vallen.
Hint, weg met de politiek en laat de overheid over aan de echte bestuurders. Het stemvee kan dan kiezen tussen de werkelijke leiders in de wereld. Niet alleen op de beurs kun je daar invloed op uitoefenen maar dan ook op maatschappelijk niveau. Zouden de bazen van KLM, Shell, Unilever, Friesland-Campina, VION, Philips en noem ze maar op er wat op tegen hebben als er gewoon met naam en toenaam mensen benoemd worden die er zitten om het macro-economische plaatje van een land of werelddeel te vertegenwoordigen.
Voor veranderingen krijgen we in ieder geval meer slagkracht als het eindeloze, oeverloze, ge o-h dat nu plaatsvind. Past ook mooi in/bij dat andere lijntje, http://www.foodlog.nl/debat/bericht/zorgen_om_de_zorg/ . De financiële wereld laat ik buiten de invloedsfeer van maatschappelijke zeggenschap totdat zij hun handel en wandel afgestemd hebben tot het in dienst staan van de reële economie. Dan mogen ING, Rabobank etc ook meedenken.
De rest van de avond zit ik in de schuilkelder :).