Het Dagblad van het Noorden kopte vorige maand: Fastfoodketens McDonald’s, KFC en Burger King ontvangen miljoenen van zorgverzekeraars en miljarden aan premiegeld van pensioenfondsen. Het blijkt dat 8,5 miljoen euro van de zorgpremies van bijna tien miljoen Nederlanders door zorgverzekeraars Achmea, VGZ, CZ en Menzis wordt geïnvesteerd in verschillende fastfoodketens.
De vijf grootste Nederlandse pensioenfondsen beleggen miljarden in McDonald’s en de moederbedrijven van KFC. Terwijl fastfood een van de belangrijkste sluipmoordenaars van onze samenleving is en voedinggerelateerde ziekten enorme gezondheids- en economische lasten veroorzaken. In de VS bedragen de kosten van diabetes, hart- en vaatziekten en andere aan obesitas gerelateerde aandoeningen al zo’n 9,3 procent van het bruto binnenlands product.
Het verweer van de zorgverzekeraars is voorspelbaar: door hun aandeelhouderschap kunnen ze juist invloed uitoefenen op ketens (Menzis) en volgens CZ is het vooral ‘woest ingewikkeld’.
Hoelang tolereren we nog dat onze gezondheid willens en wetens op het spel wordt gezet om de grootgrutters vrij spel te geven? In 2009 diende Khadija Arib (PvdA) al een motie in om ongezonde reclame voor kinderen te verbieden. De overheid zette vervolgens in op ‘zelfregulering’ maar in de praktijk zien we dat de industrie kinderactiviteiten sponsort en influencers inzet die zich richten op de jeugd. Voor je het weet wordt de betuttel- of vrijheidskaart getrokken en blijkt het ieders ‘eigen verantwoordelijkheid’ te zijn. Of: als je dit verbiedt dan moet je dát ook verbieden, anders heeft het geen zin. En uiteraard greenwashing als bekende sabotagetechniek: het zich groener of maatschappelijk verantwoordelijker voordoen dan een bedrijf daadwerkelijk is en twijfel zaaien met gesponsorde studies.
Je zou verwachten vanuit de zorgplicht dat de overheid ons beschermt tegen zoveel commerciële slagkracht, maar niks is minder waar. Het Nationaal Preventieakkoord met al haar vage en verwaterde langetermijndoelen is vooral een bevestiging van de gezamenlijke lobbykracht van industrie, supermarkten en cateraars.
Welke ‘wapens’ hebben we nog om deze strijd te voeren? Organisaties als Milieudefensie slepen milieuvervuilers als Shell voor de rechter en stellen de bestuursleden persoonlijk aansprakelijk voor het schenden van de mensenrechten, als ze zich niet houden aan het vonnis van de rechter om de CO2-uitstoot drastisch te verminderen. Wanda de Kanter daagde de tabaksindustrie voor de rechter wegens poging tot moord en zware mishandeling met voorbedachten rade. En Urgenda kreeg het in een rechtszaak tegen de staat voor elkaar dat de uitstoot van broeikassen moest worden teruggedrongen.
Je kunt erover twisten of je de rechtspraak hiervoor moet gebruiken, maar we hebben weinig keus. Als het gaat om de vergeten motie uit 2009, dan kan ik u geruststellen: Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam, bekijkt samen met studenten gezondheidsrecht en docenten van de UvA, of er een juridische basis bestaat om de overheid aan te klagen voor nalatigheid als het gaat om de bescherming van kinderen tegen reclame voor ongezonde voeding en de daaruit voortkomende gezondheidsrisico’s. Die basis lijkt er te zijn. Nu de verzekeraars nog tot inkeer brengen!
Deze column verscheen eerder deze week op Medisch Contact.
Dit artikel afdrukken
Het verweer van de zorgverzekeraars is voorspelbaar: door hun aandeelhouderschap kunnen ze juist invloed uitoefenen op ketens (Menzis) en volgens CZ is het vooral ‘woest ingewikkeld’.
Hoelang tolereren we nog dat onze gezondheid willens en wetens op het spel wordt gezet om de grootgrutters vrij spel te geven? In 2009 diende Khadija Arib (PvdA) al een motie in om ongezonde reclame voor kinderen te verbieden. De overheid zette vervolgens in op ‘zelfregulering’ maar in de praktijk zien we dat de industrie kinderactiviteiten sponsort en influencers inzet die zich richten op de jeugd. Voor je het weet wordt de betuttel- of vrijheidskaart getrokken en blijkt het ieders ‘eigen verantwoordelijkheid’ te zijn. Of: als je dit verbiedt dan moet je dát ook verbieden, anders heeft het geen zin. En uiteraard greenwashing als bekende sabotagetechniek: het zich groener of maatschappelijk verantwoordelijker voordoen dan een bedrijf daadwerkelijk is en twijfel zaaien met gesponsorde studies.
Je zou verwachten dat de overheid ons beschermt, maar niks is minder waarDe economische belangen van de levensmiddelenindustrie en de frisdrankindustrie vallen door onder meer de globalisering niet meer samen met gezondheidsbelangen. De consumenten moeten zo veel mogelijk consumeren, hoe dik, zwak, ziek en misselijk ze ook worden.
Je zou verwachten vanuit de zorgplicht dat de overheid ons beschermt tegen zoveel commerciële slagkracht, maar niks is minder waar. Het Nationaal Preventieakkoord met al haar vage en verwaterde langetermijndoelen is vooral een bevestiging van de gezamenlijke lobbykracht van industrie, supermarkten en cateraars.
Welke ‘wapens’ hebben we nog om deze strijd te voeren? Organisaties als Milieudefensie slepen milieuvervuilers als Shell voor de rechter en stellen de bestuursleden persoonlijk aansprakelijk voor het schenden van de mensenrechten, als ze zich niet houden aan het vonnis van de rechter om de CO2-uitstoot drastisch te verminderen. Wanda de Kanter daagde de tabaksindustrie voor de rechter wegens poging tot moord en zware mishandeling met voorbedachten rade. En Urgenda kreeg het in een rechtszaak tegen de staat voor elkaar dat de uitstoot van broeikassen moest worden teruggedrongen.
Je kunt erover twisten of je de rechtspraak hiervoor moet gebruiken, maar we hebben weinig keus. Als het gaat om de vergeten motie uit 2009, dan kan ik u geruststellen: Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam, bekijkt samen met studenten gezondheidsrecht en docenten van de UvA, of er een juridische basis bestaat om de overheid aan te klagen voor nalatigheid als het gaat om de bescherming van kinderen tegen reclame voor ongezonde voeding en de daaruit voortkomende gezondheidsrisico’s. Die basis lijkt er te zijn. Nu de verzekeraars nog tot inkeer brengen!
Deze column verscheen eerder deze week op Medisch Contact.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Waarom gaan mensen uberhaupt teveel naar dergelijke ketens? Je bent niet verplicht om ernaartoe te gaan, je mag ze mijden, net zo goed als je de zakken chips enz in de supermarkt mag laten liggen, die ben je ook niet verplicht om te kopen.
Het ligt aan de consument die het toelaat dat hun leven geregeerd wordt door dergelijke bedrijven, pak je eigen regie over je leven/gezondheid terug.
Money Talks!
- Ook andere bedrijven in de voedselbranche
- Ook ongeveer alle andere branches
Onze overheid en regering zien het als hoofdtaak om dergelijke bedrijfsactiviteiten te faciliteren. Gezondheid, democratie om eens wat te noemen, zijn secundair of tertiair.
Cash Investigation produceert onderzoeksreportages voor de Franse TV.
De onderzoeken gaan over onderwerpen als greenwashing, neuromarketing en kinderarbeid. Ook de verduistering van overheidsgelden, belastingontduiking, invloed van lobbyisten, belangenconflicten en informatiemanipulatie door spindoctors komen aan bod.
De aflevering Industrie agroalimentaire : business contre santé' (2016, 135 minuten):
'Een jaar lang onderzocht het "Cash Investigation"-team de onderbuik van de voedselindustrie van Bretagne tot Denemarken, via Californië en Wisconsin. Het rapport onthult de listen die de reuzen van de voedingsindustrie gebruiken om de oorlog te winnen die zich op onze borden afspeelt. Een gevecht waar alle trucs zijn toegestaan.
Het onderzoek licht een tipje van de sluier op van de zaken die spelen tussen industrieën, onderzoekers en politici. De agro-voedselgiganten gebruiken alle middelen waarover zij beschikken om de besluitvorming op het gebied van de volksgezondheid te beïnvloeden en aarzelen niet om wetenschappers te betalen om hun belangen te verdedigen of morele druk uit te oefenen op degenen die het daar niet mee eens zijn.'
Koop vooral vers maar....
Alhoewel tegenwoordig bijna alle groenten en fruit die je koopt, of ze nu biologisch zijn of niet, gebracht worden als industriële producten. Van de in de wereld verkochte zaden is 2/3 in handen van 4 multinationals: Bayer-Monsanto, DowDuPont, Syngenta en Limagrain. Voor dit doel hebben multinationals volledig gestandaardiseerde zaden ontwikkeld. Deze privatisering van het leven is niet zonder gevolgen ook niet voor de biodiversiteit...
(Cash investigation - 2019 - 2h11 min, Multinationales : hold-up sur nos fruits et légumes)
Veel onderzoekswerk op dit terrein vind je niet terug op in onze TV uitzendingen terwijl die uit andere landen niet van ondertitels zijn voorzien.
Doet me denken aan de door farma gestuurde en gecontroleerde corrupte gezondheidsindustrie.
Geweldige metafoor Joep: ‘Oorlog die zich op onze borden afspeelt’.