Een land als Egypte besteedt onder normale omstandigheden 2 procent van zijn BBP aan broodsubsidies. Zonder het Oekraïense graan wordt dat een veelvoudTerwijl de Oekraïense tractoren nu Russische tanks wegslepen, zullen boeren in de rest van de wereld de leemte vullen. Er is meer dan graan genoeg, maar het zal veel geld kosten om het ter plekke te krijgen. De uitdaging waar we voor staan is er één van logistiek. Het rijke Westen legt best zonder morren de nodige miljarden klaar. Dat niet doen, betekent hongersnood en een ongeziene vluchtelingenstroom. De laatste voedselcrisis in 2010 leidde tot de Arabische Lente.
Inflatie als ketchupfles
Met snel handelen wenden we die catastrofe af; de “orkaan van honger”, zoals de VN-secretaris Antonio Guterres het noemde, moet niet aan land komen. Een ander onheil wordt moeilijker om af te wenden: de enorme inflatiegolf die aanzwelt in onze voedselketen. Voor kunstmest, koelingen en kookovens hebben we energie nodig. Veel energie. Volgens cijfers van de FAO, de landbouworganisatie van de VN, is de voedselketen in Vlaanderen verantwoordelijk voor 20 procent van al ons fossiel verbruik, 60 procent daarvan is te situeren buiten de poorten van de boerderijen.
Voorlopig beschermen de machtige supermarktketens de consument, maar tegen zo’n zondvloed aan kosten is finaal geen enkele dijk bestandVoorlopig beschermen de machtige supermarktketens de consument, maar tegen zo’n zondvloed aan kosten is finaal geen enkele dijk bestand. Het wordt voor zuivelfabrieken, vleesverwerkers of bakkerijen razendsnel onbetaalbaar om te blijven produceren aan de afgesproken prijzen. De Duitse vleesreus Tönnies gaf twee weken geleden al het schot voor de boeg. Er zal hen geen andere keuze resten dan de deuren tijdelijk te sluiten of de boeken definitief neer te leggen. Dat betekent lege rekken in de supermarkt, deze keer voor echt.
Sneller nog zullen de spelers met minder marktmacht hun prijzen moeten verhogen. Voedingsbedrijven die boter of eieren willen, betalen al fors meer. Restaurants, frituren of korteketenverwerkers zien hun facturen met duizenden euro’s per maand stijgen. De econoom Ivan Van De Cloot vergeleek inflatie met een ketchupfles. Niemand wil als eerste zijn prijzen aanpassen aan de nieuwe wereld waarin we leven, maar uiteindelijk zal iedereen het tegelijk doen en kwakt het bord vol ketchup.
Lichtzinnigheid
Of het nu gaat over de schone energie van de kerncentrales, het schaliegas in Limburg of onze vruchtbare landbouwgronden: telkens was de boodschap dat we ze eigenlijk niet nodig hebben. Terwijl wij discussiëren over het teruggeven van landbouwland aan de natuur – Limburg spant op dat vlak trouwens de kroon – kopen de Chinezen in alle stilte miljoenen hectare Europese landbouwgrond op. De Chinezen moeten 20 procent van de wereldbevolking voeden op nog geen 10 procent van het landbouwareaal, zij kunnen zich de Europese lichtzinnigheid niet permitteren.
Terwijl de Europese Commissie alles uit de kast haalt in de economische oorlog tegen Rusland, lijkt ze voor het voedselbeleid vandaag meer op de carabinieri van Offenbach. Voor de groene kunstmest RENURE moet er eerst nog een rondje vergaderd worden, de opslagregeling voor varkensvlees komt er op een moment dat de prijzen in de lift zitten en de versoepeling van de regels rond braakland zijn voor Vlaanderen een slag in het water. Ook de timing van een Europese carbon border taks op kunstmest kon moeilijk ongelukkiger.
Het kan haast niet anders dan dat er noodgedwongen op de kunstmestgift moet bespaard worden. Dat staat een snelle terugkeer van de normaliteit in de wegDe recordprijzen voor kunstmest moeten ons misschien nog meer dan de acute graantekorten en de onvermijdbare inflatiegolf zorgen baren. De briljante milieuwetenschapper Vaclav Smil berekende dat we kunstmest nodig hebben om de helft van de wereldbevolking te voeden. Terwijl landbouwers vanuit hun beroepseer altijd de optimale opbrengsten willen behalen, kan het haast niet anders dan dat er noodgedwongen op de kunstmestgift moet bespaard worden. Dat is het recept voor globaal lagere opbrengsten in het volgende oogstseizoen en een garantie dat er geen snelle terugkeer naar de normaliteit komt.
'Vlaamse voedselsoevereiniteit'
Niet alleen de kernuitstap, maar ook de fel bevochten stikstofdeal lijkt door de feiten achterhaald. De landbouwwereld knoopt straks weer aan bij wat historisch altijd de strijd is geweest: niet tegen het overschot aan nutriënten, maar tegen de tekorten. Ook hier werd alweer een kans gemist om snel te schakelen en de basisbemesting voor dit plantseizoen meer uit dierlijke mest in te vullen.
Zondag betoogden de boeren tijdens de voorjaarsklassieker Gent-Wevelgem voor “Vlaamse voedselsoevereiniteit tegenover de steeds uitbreidende groene ideologie”. Dat klinkt misschien als een pure N-VA-slogan, maar toch was de Limburgse superminister Zuhal Demir er de kop van Jut. Net nu we jonge boeren zouden moeten koesteren, zoals de Nederlandse landbouwexperte Louise Fresco schreef, geeft het beleid hen het gevoel dat ze opgeofferd worden.
Vlaamse voedselautonomie is geen holle frase: het betekent minder afhankelijkheid van kunstmest en van buitenlands voeder, mooiere landschappen en stabielere prijzen. Het is een wervend project voor een toekomstige minister-president en de jonge boeren in een wereld die razendsnel onzeker wordt. Anders dreigt ook hier straks de voedselopstand.
Een ingekorte versie van dit artikel verscheen in Het Belang Van Limburg, deze langere versie is ook te lezen op VILT.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Wat mensen maar niet willen begrijpen is dat het conflict in Oekraïne niets te maken heeft met zogenaamde democratische waarden waar wij ons zo op voorstaan, maar met de Westerse poging Rusland als wereldmacht te verzwakken. Het voorkomen van dit conflict was en is nog steeds kinderlijk eenvoudig: weiger Oekraïne het NATO-lidmaatschap. Dat weten de diplomaten ook, echter het is helemaal niet de bedoeling om het conflict te stoppen. Integendeel. Ondertussen word het publiek wijsgemaakt dat Rusland de agressor is en is een nog nooit eerder vertoonde haatcampagne tegen Rusland gestart. Het maakt niet uit maar als je Russisch bent ben je automatisch fout. Het is racisme in zijn zuiverste vorm maar daar horen we de Nederlandse deugpolitici niet over. Nee, zij ontvangen vandaag met open armen president Zelensky die voor het eerst in de geschiedenis als buitenlandse mogendheid de Nederlandse politiek in het centrum ervan mag beïnvloeden. Een man die bewust zijn land naar de afgrond heeft gebracht en ondertussen zijn zakken vult met vele miljoenen. Een man die toelaat dat Nazi-bataljons deel uitmaken van het Oekrainse leger. Dat is ongekend en tegen alle democratische regels in. Buitenlandse mogendheden hebben helemaal niets te zoeken in de Tweede Kamer en al helemaal een figuur als Zelenski niet!
Ondertussen brengen onze Europese politieke leiders de burgers in grote problemen door inflatie als gevolg van schaarste in graan en gas. Het is werkelijk niet te bevatten dat wij dit überhaupt pikken. In plaats daarvan doen we stoer en plaatsen we de vlag van Oekraïne op onze social media profiel pagina's en roepen we trots dat we Oekraïnse vluchtelingen in huis opnemen. Ik ben bang dat als straks de realiteit bij deze hersendode burgers begint door te dringen, de Oekraïnse vluchtelingen weer even hard het huis worden uitgetrapt. Maar dat zullen ze waarschijnlijk niet melden op LinkedIn of FB.
#1 Maarten, je hebt een merkwaardige kijk. Rusland is niet de aggressor? Aan welk infuus lig jij? Wie schiet Marioupol bijvoorbeeld in puin? Of wordt ons wijs gemaakt dat dat de oekrainers zijn, die met veel artillerie hun eigen burgers beschieten? Of konden die zielige russen, klem gezet door het westen, niet anders?
Rusland is een imperiale macht (de VS trouwens ook, op een andere manier, laat daar geen misverstand over), die het liefst ook Westeuropa 'onder zijn invloed' wil. Hetzij fysiek, via cyberspace, of door infuus aan het gas. Zo zielig zijn die niet. Het is ook al eeuwen de insteek van Rusland, ze weten zelfs niet beter. Gorbatsjov (ex-KGB) leek een 'licht', maar de sovietunie was destijds bijna failliet, dus vanuit een democratisch bewustzijn kwam zijn geste niet.
Maarten, in Rusland had je al lang 15 jaar gekregen.
Wie hebben 2 duimen gegeven voor #1?
#3 heeft nl. gelijk.
Tja mag natuurlijk niet, en ik zal ook wel de deugers op mijn huid krijgen, maar heeft natuurlijk helemaal gelijk. Maar daar moet je wel de geschiedenis een beetje voor bestuderen. Niet vergeten dat wij door de Russen in feite zijn bevrijd en dat Oekraine een ongelooflijk corrupt landje is.
En Mariopol? Waar de Nazi's zich verschansen tussen de burgers? In ziekenhuizen?
Maar dat mag je in Nederland niet zeggen. In de 2e Kamer mag je niet over de WWll praten en niet over tribunalen, behalve wanneer een Nazi het doet. Gaaf en lief land.