2 min
Vogelgriep lijkt van een door de trekvogels meegebrachte seizoensziekte te evolueren in een permanent in het wild aanwezig virus. Een endemische ziekte dus die mogelijk het einde betekent van het vrije uitloopei.
Tien miljoen dode kippen, eenden, fazanten, ganzen, kwartels en kalkoenen in Frankrijk. Ruim 2,1 miljoen geruimde dieren in Nederland. Tientallen miljoenen in de Verenigde Staten. Alleen al in de eerste weken van 2022 meldde de Werelddierenorganisatie OIE 317 uitbraken van vogelgriep in 25 landen over de hele wereld.
'Endemisch'
Volgens experts lijkt het erop dat hoogpathogene vogelgriepvarianten endemisch geworden zijn in wilde vogels. Dat betekent dat de vogelgriep het hele jaar door de kop op kan steken. Tot nu toe waren uitbraken van vogelgriep te koppelen aan wilde trekvogels, die het virus verspreidden. Eens in de zoveel tijd dook dan een hoogpathogene vogelgriepvariant op, met strenge maatregelen tot gevolg: ruiming, ophokplicht en vervoersverboden. Maar de 'seizoensstatus' lijkt verleden tijd. "We zien uitbraken op grote pluimveebedrijven die hun biosecurity echt wel op orde hebben," zegt de Britse dierenarts en epidemioloog Guillaume Fournié in The Guardian. Door de hoge omgevingsdruk van het virus is het vermoedelijk ondoenlijk boerderijen 100% bioveilig te maken.
Marion Koopmans, viroloog en adviseur van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), noemt de situatie "afgrijselijk" voor de pluimveehouderij. "De ecologie [van de vogelgriep] is in een paar jaar tijd drastisch veranderd. De vogelgriep circuleert nu het hele jaar door in Europa, het is niet alleen een seizoensgebonden bedreiging. De vogelgriep is permanent aanwezig in de wilde vogelpopulatie."
Wereldwijd gelden strenge regels bij een vogelgriepuitbraak, omdat vogelgriep ook mensen kan besmetten (al gebeurt dat maar zelden). De ruimingen kunnen een direct gevolg hebben voor seizoensspecialiteiten als foie gras, Thanksgiving turkeys of kerstkalkoenen.
Vrije uitloopeieren
Maar ook de relatief eenvoudige maatregel van een ophokplicht heeft verreikende gevolgen. Na 16 weken moeten vrije uitloop- en biologische eieren 'afgewaardeerd' worden tot scharrelei. De leghennen komen immers niet meer buiten. Dat kan voor de pluimveehouders een kostbare zaak worden, want een scharrelei brengt minder op dan een vrije uitloop- of biologisch ei.
In Nederland hebben de supermarkten toegezegd toch de prijs van een uitloopei te blijven betalen aan hun leveranciers. Britse leghennenhouders komen knijp te zitten. Van de 11 miljard eieren die vorig jaar geproduceerd werden, was bijna 70% afkomstig van free range-houderijen. In 2004 was dat nog 27%. Sommige supermarktketens verkopen alleen nog maar free range-eieren. Die moesten de afgelopen dagen allemaal omgelabeld worden, aangezien de maximale 'derogatie' van 4 maanden ophokplicht was bereikt. Wanneer er wel weer 'echte' vrije uitloopeieren op de markt zullen komen, is ongewis.
'Hygiëne, vaccinatie en gewoon minder dieren'
Wil je vrije uitloopeieren behouden, dan zijn aanvullende maatregelen nodig. Volgens Koopmans kunnen hogere bioveiligheidsniveaus, vaccinatie van kippen en inkrimping van intensieve pluimveebedrijven in delen van Europa allemaal nodig zijn om uitbraken te voorkomen. Basismaatregelen om de bioveiligheid te garanderen en te voorkomen dat pluimvee besmet raakt, zijn onder meer schoonmaken en ontsmetting, veilige opslag van voer en water en het in quarantaine plaatsen van nieuwe dieren.
Wie moet dat allemaal gaan betalen? Voor de Franse pluimveehouders is het duidelijk. Met ook nog eens de gestegen voer- en energieprijzen zetten zij in op een fikse prijsverhoging. Kip en eend moeten minstens 20 à 25% duurder worden. Voor de consument, wel te verstaan.
Dit artikel afdrukken
'Endemisch'
Volgens experts lijkt het erop dat hoogpathogene vogelgriepvarianten endemisch geworden zijn in wilde vogels. Dat betekent dat de vogelgriep het hele jaar door de kop op kan steken. Tot nu toe waren uitbraken van vogelgriep te koppelen aan wilde trekvogels, die het virus verspreidden. Eens in de zoveel tijd dook dan een hoogpathogene vogelgriepvariant op, met strenge maatregelen tot gevolg: ruiming, ophokplicht en vervoersverboden. Maar de 'seizoensstatus' lijkt verleden tijd. "We zien uitbraken op grote pluimveebedrijven die hun biosecurity echt wel op orde hebben," zegt de Britse dierenarts en epidemioloog Guillaume Fournié in The Guardian. Door de hoge omgevingsdruk van het virus is het vermoedelijk ondoenlijk boerderijen 100% bioveilig te maken.
Marion Koopmans, viroloog en adviseur van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), noemt de situatie "afgrijselijk" voor de pluimveehouderij. "De ecologie [van de vogelgriep] is in een paar jaar tijd drastisch veranderd. De vogelgriep circuleert nu het hele jaar door in Europa, het is niet alleen een seizoensgebonden bedreiging. De vogelgriep is permanent aanwezig in de wilde vogelpopulatie."
Wereldwijd gelden strenge regels bij een vogelgriepuitbraak, omdat vogelgriep ook mensen kan besmetten (al gebeurt dat maar zelden). De ruimingen kunnen een direct gevolg hebben voor seizoensspecialiteiten als foie gras, Thanksgiving turkeys of kerstkalkoenen.
Vrije uitloopeieren
Maar ook de relatief eenvoudige maatregel van een ophokplicht heeft verreikende gevolgen. Na 16 weken moeten vrije uitloop- en biologische eieren 'afgewaardeerd' worden tot scharrelei. De leghennen komen immers niet meer buiten. Dat kan voor de pluimveehouders een kostbare zaak worden, want een scharrelei brengt minder op dan een vrije uitloop- of biologisch ei.
In Nederland hebben de supermarkten toegezegd toch de prijs van een uitloopei te blijven betalen aan hun leveranciers. Britse leghennenhouders komen knijp te zitten. Van de 11 miljard eieren die vorig jaar geproduceerd werden, was bijna 70% afkomstig van free range-houderijen. In 2004 was dat nog 27%. Sommige supermarktketens verkopen alleen nog maar free range-eieren. Die moesten de afgelopen dagen allemaal omgelabeld worden, aangezien de maximale 'derogatie' van 4 maanden ophokplicht was bereikt. Wanneer er wel weer 'echte' vrije uitloopeieren op de markt zullen komen, is ongewis.
'Hygiëne, vaccinatie en gewoon minder dieren'
Wil je vrije uitloopeieren behouden, dan zijn aanvullende maatregelen nodig. Volgens Koopmans kunnen hogere bioveiligheidsniveaus, vaccinatie van kippen en inkrimping van intensieve pluimveebedrijven in delen van Europa allemaal nodig zijn om uitbraken te voorkomen. Basismaatregelen om de bioveiligheid te garanderen en te voorkomen dat pluimvee besmet raakt, zijn onder meer schoonmaken en ontsmetting, veilige opslag van voer en water en het in quarantaine plaatsen van nieuwe dieren.
Wie moet dat allemaal gaan betalen? Voor de Franse pluimveehouders is het duidelijk. Met ook nog eens de gestegen voer- en energieprijzen zetten zij in op een fikse prijsverhoging. Kip en eend moeten minstens 20 à 25% duurder worden. Voor de consument, wel te verstaan.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
De vrije uitloopsector heeft ergens zitten slapen toen ooit de 12 weken termijn werd ingevoerd (nu opgerekt naar 16 weken) De vogelgriep is een groot probleem maar door ondoordachte regels is deze nu alleen maar groter geworden.
Koeien hoeven minimaal 120 dagen buiten te lopen om de melk jaarrond als weidemelk te mogen verkopen.
Biologisch eieren worden ook niet afgewaardeerd zoals vermeldt.
Voor vrije uitloop kippen zou dit ook moeten kunnen. Om de discussie te voorkomen dat tijdens de ophokplicht vrije uitloopkippen niet meer ruimte hebben dan scharrelkippen en dus ook zo uitbetaald zouden moeten worden kan er voor gekozen worden om overdekte uitlopen niet meer mee te tellen als leefoppervlakte (net als bij biologisch) of de bezetting te verlagen naar 7 kippen/m2 zodat de vrije uitloopkippen zich onderscheiden van de scharrelkippen als ze binnen zitten.
Helaas zal dit net als het vaccineren nog wel even op zich laten wachten. Vaccineren is naar mijn mening de enige juiste oplossing. Zo snel als dit geregeld kon worden bij covid, zo traag gaat dit helaas bij de kippen. De vraag ligt er al jaren.
Iets anders wat mij dwars zit is telkens de roep om inkrimping van de veestapel door virologen of aanverwante wetenschappers op dit onderwerp. Ik heb niks tegen inkrimping van de veestapel maar ik vind wel dat eventuele inkrimping gebaseerd moet zijn op feiten en niet op wensdenken of andere achterliggende redenen.