1 min
Door de almaar doorstijgende kosten voor energie dreigt 40% van de glastuinders in Nederland definitief of tijdelijk te stoppen. Er is een gebrek aan geld en de kosten zijn te hoog. Dat concludeert brancheorganisatie Glastuinbouw Nederland.
In gesprek met het Financieele Dagblad zegt voorzitter Adri Bom-Lenstra van Glastuinbouw Nederland te vrezen dat de gasprijzen "deze hele topsector" onderuit dreigen te halen. Daarmee verwijst ze naar de kennis- en samenwerkingsinfrastructuur waarmee de Nederlandse tuinbouw zijn voorsprong in de wereld steevast heeft kunnen ontwikkelen. Bom: "Als er niet snel wordt ingegrepen, gaat dit consequenties hebben in de hele keten, van kennisinstituten als Wageningen tot en met zaadbedrijven, de verpakkingssector en de logistiek."
Ze trekt haar conclusies uit een recent onderzoek dat ze deed met Rabobank, ABN Amro en Eneco-dochter AgroEnergy.
De gasprijs heeft zich sinds 2021 stormachtig ontwikkeld. Tuinders betaalden doorgaans een prijs die fluctueerde tussen de 7 tot 20 eurocent per kubieke meter. Energie maakte tussen de 20 en 30% uit van de kostprijs van tomaten en komkommers. Inmiddels zijn de verhoudingen in de kostprijs zoek. De gasprijs, zegt Bom, is "geëxplodeerd tot 180 cent rond de kerst. Een vertienvoudiging. Wat zeg ik? Het twintig-, dertigvoudige."
Tuinders kunnen hun volledige extra kosten niet doorberekenen aan supermarkten omdat de prijzen voor een koopstaking zouden zorgen. Bom wijt het probleem aan leveringscontracten en de inkoopmacht van supermarkten.
Banken moeten hun financiering nu eigenlijk stopzetten omdat de tuinbouw volgens hun risicobeleid de facto op de rode lijst staat. Ze willen echter voorkomen dat de sector drastisch moet krimpen. Bom verwijt de politiek en ministeries lauw en niet adequaat te reageren. Met name aan groene zijde zou de gedachte leven dat de tuinbouw maar sneller 'van het gas' had moeten gaan en nu op de blaren moet zitten.
Volgens Bom gaat de tuinbouw juist efficiënt met gas om omdat die in zijn warmtekrachtkoppelingen ook meteen stroom voor het Nederlandse elektriciteitsnet produceert. Bom: "De glastuinbouw kan nu niet eens van het gas af, want met 9% van het gasverbruik leveren wij 11% van de Nederlandse stroom. Zonder tuindersstroom gaat het licht uit bij miljoenen Nederlanders."
Qua duurzaamheid is dat geen correct argument, want het betekent slechts dat de tuinbouw onderdeel is van de gascentrales die Nederland van elektriciteit voorzien. Het laat wel zien hoe verweven de teelt van Nederlandse kasgroenten voor grote delen van Europa is geraakt met de productie van energie.
Bom wil dat de overheid garant gaat staan voor de tuinders, nu de banken dat niet meer kunnen.
Dit artikel afdrukken
Ze trekt haar conclusies uit een recent onderzoek dat ze deed met Rabobank, ABN Amro en Eneco-dochter AgroEnergy.
De gasprijs heeft zich sinds 2021 stormachtig ontwikkeld. Tuinders betaalden doorgaans een prijs die fluctueerde tussen de 7 tot 20 eurocent per kubieke meter. Energie maakte tussen de 20 en 30% uit van de kostprijs van tomaten en komkommers. Inmiddels zijn de verhoudingen in de kostprijs zoek. De gasprijs, zegt Bom, is "geëxplodeerd tot 180 cent rond de kerst. Een vertienvoudiging. Wat zeg ik? Het twintig-, dertigvoudige."
Tuinders kunnen hun volledige extra kosten niet doorberekenen aan supermarkten omdat de prijzen voor een koopstaking zouden zorgen. Bom wijt het probleem aan leveringscontracten en de inkoopmacht van supermarkten.
Banken moeten hun financiering nu eigenlijk stopzetten omdat de tuinbouw volgens hun risicobeleid de facto op de rode lijst staat. Ze willen echter voorkomen dat de sector drastisch moet krimpen. Bom verwijt de politiek en ministeries lauw en niet adequaat te reageren. Met name aan groene zijde zou de gedachte leven dat de tuinbouw maar sneller 'van het gas' had moeten gaan en nu op de blaren moet zitten.
Volgens Bom gaat de tuinbouw juist efficiënt met gas om omdat die in zijn warmtekrachtkoppelingen ook meteen stroom voor het Nederlandse elektriciteitsnet produceert. Bom: "De glastuinbouw kan nu niet eens van het gas af, want met 9% van het gasverbruik leveren wij 11% van de Nederlandse stroom. Zonder tuindersstroom gaat het licht uit bij miljoenen Nederlanders."
Qua duurzaamheid is dat geen correct argument, want het betekent slechts dat de tuinbouw onderdeel is van de gascentrales die Nederland van elektriciteit voorzien. Het laat wel zien hoe verweven de teelt van Nederlandse kasgroenten voor grote delen van Europa is geraakt met de productie van energie.
Bom wil dat de overheid garant gaat staan voor de tuinders, nu de banken dat niet meer kunnen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Eerst verplicht moeten investeren om van laag naar hoog calorisch (Russisch) gas te gaan om Groningen te ontzien. Vele dure ombouw acties en nu overmoeten naar weer iets anders.
Biomassa willen we niet meer, dus dat valt af, blijft over geothermie of elektrisch.
Bij de laatste kan het net het al niet aan, gaat jaren duren bij geothermie komt nogal wat kijken (incl vergunningstraject) en ook niet snel
Dit gaat dus niet snel of eenvoudig, een enkeling heeft al geschakeld, de rest zit nog met afbetalingen van eerdere investering.
Blijft niets anders over dan hoger renderende producten maken om kosten terug te verdienen, maar ook dat gaat niet zomaar. De tijd ertussen en kosten ervoor zullen ergens vandaan moeten komen.
Het is niet alleen de gasprijs voor verwarming van de kassen. Ook de kunstmest, gerelateerd aan de gasprijs, is veel te hoog om nog een kasteelt op te starten.
Het kan snel omslaan. In december maakten we als vakblad Onder Glas een special 'Glastuinbouw Fossielvrij' in opdracht van Glastuinbouw Nederland. Toen mocht ik van Adri nog niet het woord 'crisis' in de mond nemen. Het was een 'situatie'. Inmiddels weten we beter.
De ondernemers in transitie zijn evengoed het haasje. Nieuwe energiebronnen zijn duur en nog onrendabel. Deze projecten worden opgetuigd met behulp van de SDE++ subsidie. Maar die is gelieerd aan de gasprijs. Een lelijk addertje onder het gras. Lees deze berichten er maar eens op na:
Tomatenteler Wouter Moerman met zijn houtstookinstallatie: Hoge gasprijzen zijn bom onder duurzaam telend Nederland.
Tomatenteler Ted Duijvestijn: 'We zullen naar een nieuw evenwicht toe moeten, met alles'
Consulent energietransitie Jeroen Larrivee: 'Koplopers in duurzame warmteprojecten ernstig in de knel'
We kunnen lang discussiëren over het nut van subsidies, maar ik denk dat ondernemer Maikel van den Berg het heel goed verwoordde in 'Een heel groot gat'. Er is tijd nodig voor een transitie en die heeft de glastuinbouw niet.
"Er is tijd nodig voor een transitie en die heeft de glastuinbouw niet".
Transitie waar naartoe?
We zullen moeten leren leven met hogere kosten voor energie. Dat betekent dat sommige activiteiten niet meer rendabel zijn. Het gaat leiden tot een kleiner areaal glas in Nederland. Vervelend voor de direct betrokkenen, geen ramp voor het geheel.