Door de oorlogssituatie in Oekraïne hangt ons acuut een energiecrisis boven het hoofd. De energiekosten en brandstofprijzen exploderen. Er dreigt zelfs een dieselschaarste door een exploderende vraag én de hoge aardgasprijzen.

Extra zuur is het dat maatregelen waar overheden met het oog op de energietransitie al langer op zinnen, zoals kerncentrales langer openhouden, huizen beter isoleren of maximaal vloeibaar aardgas importeren, ons op korte termijn niet helpen om minder afhankelijk te worden van Russisch gas. Vervangen kan niet. Ons energieverbruik moet zo snel mogelijk omlaag.

Juist nu komt het Internationaal Energieagentschap (IEA) met een tien-punten-plan dat een aantal praktische maatregelen aanbeveelt. Als overheden de maatregelen in de komende vier maanden (!) doorvoeren, dan besparen we met elkaar bijna 3 miljoen vaten olie per dag. Precies genoeg om het Russische gas niet meer nodig te hebben.

Het IEA-voorstel zet de verbruikskant van het energiesysteem in het spotlight. "Politici letten wel op verbruikers – maar zien ze vooral als passieve consumenten, geconfronteerd met hoge energieprijzen," zegt Kornelis Blok, hoogleraar Energiesysteemanalyse TU Delft, in het Financieele Dagblad. "Maar verbruikers kunnen net zo goed een actieve rol spelen. Door de vraag te verminderen, kunnen ze de financiële gevolgen voor zichzelf verzachten en – als collectieve actie sterk genoeg is – zelfs tekorten aan de aanbodzijde opvangen."

In Het Parool vertelt een aantal van die 'passieve consumenten' hoe ze op alle mogelijke manieren proberen hun energieverbruik binnen de perken te houden. Maar tegen de stijgende energiekosten valt niet op te bezuinigen. In Nederland hadden vorig jaar 550.000 huishoudens met 'energiearmoede' te maken. De verwarming een graad (of meer) lager, altijd sloffen en een extra vest aan, zo min mogelijk de droger aanzetten of, alle inspanningen ten spijt, verhuizen, zijn voor velen al de dagelijkse zuinige praktijk. Wie geld heeft stapt over op zonnepanelen, dubbel glas, isolatie en warmtepompen.

Wat stelt de IEA voor? Een eenvoudig en praktisch rijtje maatregelen waar overheden vandaag al mee aan de slag kunnen. De maximumsnelheid op snelwegen minstens 10 kilometer per uur terugbrengen. Autoloze zondagen in de steden. Minstens drie dagen per week thuiswerken. Gratis of goedkoper openbaar vervoer. Bevorderen en micromobility (elektrische step, deelfietsen). Autodelen en alternerende toelating van even/oneven nummerborden op de openbare weg. Zakelijke vliegreizen ontmoedigen, korte vluchten vervangen door nacht- en hogesnelheidstreinen. Klinkt bekend? Ja, bij de oliecrisis van 1973 deden we dat ook.

ten point plan iea

Dit artikel afdrukken