UPDATE: lees reactie #4 waarin Frans Aarts laat zien dat het doodspuiten van weilanden geen issue meer is, omdat de toelatingsautoriteit Ctgb het middel voor dat doel niet langer goedkeurt.
Boeren gebruiken glyfosaat onder meer bij nieuw inzaaien van gras en mais, vaak in de wisseling tussen gewassen als zogeheten vanggewas. Zo proberen ze geen onkruid in het nieuwe gras of de akker te krijgen en hoeven ze de grond zo weinig te ploegen. Dat voorkomt, zeggen boeren, nodeloos gebruik van vervelender bestrijdingsmiddelen en het is beter voor de bodem en het klimaat.
Onder het publiek landen die argumenten niet meer. Dat komt vooral door de beelden van zelfs oranje-achtig gele weilanden die op sociale media sinds enkele jaren circuleren. De tweet van André Donker uit 2014 die viraal ging, is daarvan een voorbeeld.
Daarom willen publiek en politiek het inmiddels liever anders. Een meerderheid van de Tweede Kamer nam een motie aan om het afdoden van weilanden met glyfosaat te verbieden. Die motie niet uitvoeren is zoiets als een opgestoken middelvinger naar de stemgerechtigden, schreef Michiel Bussink alweer een tijdje geleden. Met diezelfde woorden riep De Groot Nederlandse burgers op gele weilanden te fotograferen en een kiekje te sturen aan de minister, bijvoorbeeld via twitter.
2/2 D66 roept op een foto naar de minister te sturen van een geel veld in de buurt (zonder huis uiteraard).
— Tjeerd de Groot (@TjeerdD66) February 10, 2022
Gebruik #gelewoestijn
Als de politiek iets niet meer wil, dan is een nieuw gevoel van wat recht is legitiemer dan wat legaal isDe Groot erkent dat een boer niet in overtreding is als hij zijn weiland met glyfosaat behandelt. Dat spuiten is immers legaal. Tevens vindt hij de actie echter geoorloofd omdat de Kamer heeft gesproken. De Kamer is de wetgever, maar de minister luistert niet en dus is de actie op zijn minst heel legitiem, zegt hij met zoveel woorden. Volgens het populaire en boerofiele Kamerlid Caroline van der Plas is het echter 'opruiing' en leidt het tot een 'heksenjacht' op boeren, onder meer omdat er ook gele weilanden zijn die zo kleuren vanwege andere oorzaken dan doodspuiten.
Of De Groots oproep tot burgeractie zo verkeerd is, is de vraag. Hij merkt op om boerenbedrijven niet herkenbaar in beeld te brengen. Het gaat hem erom de minister aan de wens van de Kamer - de wetgever dus - te houden. De minister kiest ervoor die te negeren. Als de politiek iets niet meer wil, dan is een nieuw gevoel van wat recht is legitiemer dan wat legaal is. Gevoelens, meningen en inschattingen zijn immers altijd de basis van wetten geweest, hoe absurd dat ook mag klinken voor wie van feiten, nuance en wetenschap houdt.
Ik ben geen fan van chemische middelen, zeker als er alternatieven zijn die net zo goed of beter zijn, maar in sommige gevallen is glyfosaat de minst slechte optie. Ik zou pleiten om wel echt naar de feiten te blijven kijken, en soms/vaak is dat situationeel, of gebiedsgebonden.
— Joost Rijk (@RijkJoost) February 10, 2022
Van glyfosaat is nog altijd onduidelijk wat en hoe groot het effect op gezondheid en omgeving is. Ook is onduidelijk hoe de mogelijke nadelen van glyfosaat moeten worden afgewogen tegen het ploegen van grond. Ploegen maakt koolstof uit de bodem vrij en laat die naar de atmosfeer vervluchtigen en verstoort bovendien het bodemleven. De biodynamische boer Joost Rijk toont dan ook begrip voor glyfosaat in situaties waar het middel minder kwaad doet dan andere landbouwkundige oplossingen.
We vroegen hoogleraar plantenfysiologie Michel Haring (Universiteit van Amsterdam) om zijn oordeel over de ontstane rel en het kwaad van glyfosaat bij het wisselen van de grasmat door boeren. Haring is deskundig op het gebied van de weerbaarheid van gewassen en het gebruik van herbiciden.
Haring: werk tussengewassen tijdig onder
"Afgelopen jaren is er veel discussie geweest over de mogelijke alternatieven voor glyfosaat om vanggewassen, groenbemesters of gras af te doden voor het inzaaien van een nieuwe gewas zoals mais. Ook al is glyfosaat een van de minst schadelijke herbiciden, de doses die nodig zijn om de tussengewassen en hardnekkige onkruiden af te doden leiden altijd tot uitstroom naar het oppervlaktewater. En dus tot nadelige effecten op ecosystemen.
Er is een alternatief. Werk de tussengewassen mechanisch onder. Dat vereist een goede timing van de landbouwer. Als hij dat kundig doet, kunnen de plantenresten goed verteren en krijgen de onkruiden weinig kans. Dan blijft de ook stikstof van het ondergeploegde tussengewas in de bodem en toegankelijk voor de mais.
Voor zover ik kan overzien is het argument dat door het spuiten van glyfosaat er niet geploegd hoeft te worden niet heel erg sterk. De gangbare aanpak is mest uitrijden, ploegen en vervolgens mais zaaien. Begin dus tijdig met het onderwerken van het gras of het tussengewas dan is glyfosaat niet nodig en zie je ook geen oranje velden omdat alles al ondergewerkt is."
Verder verwijst Haring naar een artikel in Grondig uit 2020 waarin te lezen valt hoe met geen en desnoods weinig glyfosaat te werken valt en oranje velden voorkomen kunnen worden.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Bij Vroege Vogels betoogde Wijnand Sukkel op 4 februari in grote lijnen hetzelfde als Michel Haring. Glyfosaat is in sommige gevallen (wortelonkruiden) een heel effectief en relatief weinig milieu belastend middel. Hij is het met Joost Rijk eens dat de alternatieven voor de bestrijding van probleemonkruiden veel milieubelastender zijn.
Tegelijk keert hij zich tegen het gemakzuchtig gebruik van glyfosaat voor het doodspuiten van vanggewassen en afrijpend graan. Wijnand Sukkel pleit voor selectief gebruik, liefst in combinatie met geautomatiseerde herkenning van onkruiden. Op die manier zou het gebruik met factor 20 tot 100 verkleind kunnen worden.
De weerstand tegen de gele velden onder burgers is weid verspreid en bij het stelselmatig gebruik is op termijn niet houdbaar. Niet Michel Haring en Wijnand Sukkel zouden moeten pleiten voor meer oordeelkundig gebruik van RoundUp, daar zouden de boerenorganisaties en de Agrifirms van deze wereld in het belang van de boeren voorop moeten lopen. Lukt het om het gebruik in drie jaar tijd met 90% of meer terug te dringen, dan heb je kans dat zo'n middel behouden kan blijven. Ga je door met de huidige praktijk dan heb je kans dat het binnen een paar jaar volledig verboden is.
En zo'n rel, zullen we die gewoon laten voor wat het is, een ordinaire rel?
Ruud Tijssens (van Agrifirm), hoe reageer jij op de stelling van Jopie dat onder meer jullie actiever hadden moeten zijn?
De Groot is heel selectief bezig. Bij stikstof zegt hij dat we de wetenschap moeten volgen.
Glyfosaat is door de wetenschap (CBTGB en de Europese autoriteit) als veilig beoordeeld en nu roept hij de burgers op om foto’s naar de Minister te sturen van gele velden zonder dat de burgers vaak het onderscheid kunnen maken. Behoorlijk hypocriet.
De heer Haring heeft het onderwerken van gewassen als tussenoplossing . Dat klopt bij droge weersomstandigheden maar bij natte weersomstandigheden werkt dat niet.
In dat geval kan na het spuiten het gewas wel tijdig ondergewerkt worden voordat het geel kleurt omdat de werkzame stof dan al voldoende is ingewerkt.
Zeker ook Kamerleden doen er goed aan zich te informeren voor ze (s)preken.
Het College voor Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (Ctgb) heeft de toepassing van Roundup (glyfosaat) recent fors beperkt (besluit oktober 2021). De volgende toepassingen zijn vervallen:
• doodspuiten van dekvrucht in akkerbouwgewassen en bloembollen
• doodspuiten van aardappelen, groenbemesters en voedergrasland
• strokenbehandeling in de fruitteelt
• gewasbehandeling in kerstbomen
• volveldsspuiten op braakland
• toepassing op akkerranden en onververharde terreinen
• spuiten na afsterven loof in narcis
• toepassing uit fytosanitaire overwegingen
• alle kleine toepassingen
Dus het doodspuiten van voedergrasland (= grasland dat bedoeld is voor voerproduktie en gemaaid of geweid wordt, volgens definitie Ctgb) en groenbemesters (= gewas geteeld om zijn bemestende waarde en/of positieve invloed op de bodemstructuur, volgens Ctgb. Vanggewas wordt geteeld om meststoffen tegen uitspoeling te behoeden en ze ten goede te laten komen aan volggewas, heeft dus bemestende waarde) vallen daar ook onder. Er is een opgebruikstermijn van het product met oude etiket tot 5 november dit jaar.
Naar ik begrijp is de Kamer-motie dus keurig in de toelating verwerkt. Domme actie van Tjeerd.
Nu begrijp ik het niet meer: had de minister dat dan niet even aan Tjeerd de Groot. kunnen laten weten, Frans?
Wat je daar zegt is - in ieder geval voor mij - wel een ontdekking: de motie is kennelijk al uitgevoerd door het Ctgb nog voor de minister (de vorige en de huidige) daarvan wist.
Niettemin was het gewoon te lezen op Nieuwe Oogst, zie ik inmiddels.