"Zelfs vooruitstrevende en in de basis gezonde glastuinbouwbedrijven komen in directe liquiditeitsproblemen door de aanhoudend hoge energieprijzen." Die waarschuwing staat in een brandbrief die voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland vrijdagochtend overhandigde aan de ministers van Klimaat en Landbouw, Jetten en Staghouwer.
Iedereen wil natuurlijk graag lagere prijzen voor olie en gas, maar de marktprijzen kan de overheid niet beïnvloeden. Hooguit kan de overheid de extra kosten subsidiëren of stilliggende bedrijven van borgstellingen voorzien zodat ze van de bank geld krijgen om de winter door te komen. Gebeurt dat niet, dan verliest Nederland een groot deel van zijn gezonde tuinbouw zegt Bom. Waarom heeft de tuinbouw recht op steun? Op die vraag is maar 1 antwoord. Omdat de tuinbouw hier groot geworden vanwege het Groningse gas waar we inmiddels vanaf willen, terwijl onze tuinders nog altijd grote delen van Europa van maart tot oktober van komkommers, tomaten en paprika's voorzien. We hopen dat hun kassen kunnen blijven. Zonder gas, maar met duurzame energie. Als die niet betaalbaar blijkt, verdwijnt hun bestaansrecht alsnog en kan de overheid er echt niets meer aan doen.
Dus de tuinbouw heeft recht op steun omdat ze er nu eenmaal zijn? Niet zo'n heel sterk argument. Je zou ook kunnen stellen dat energie duurder en minder beschikbaar gaat worden, waar iedereen last van gaat krijgen. Degene die er het slechtst in slaagt om waarde toe te voegen het eerst.
Een uiterst pijnlijke, maar heel relevante analyse van Matthijs Bouman in het FD. Citaat van de beginwoorden: "In 2018 gebeurde het: voor het eerst sinds de ingebruikname van het Groninger gasveld importeerden we meer aardgas dan we exporteerden. Een historisch moment. Sindsdien is Nederland een netto-importeur van gas en is de invloed van de gasmarkt op onze economie drastisch veranderd.
Simpel gezegd: vroeger werden we rijk van een hoge gasprijs, tegenwoordig worden we er juist arm van."
Daar staat dat Nederland door zijn historisch gunstige ligging aan de Noordzee in combinatie met bergen eigen gas in de twintigste eeuw zijn rijkdom nog eens met factoren heeft kunnen laten groeien. De tuinbouw is daar 1 vd voorbeelden van. Maar als die energie er niet is, wat doe je dan?
En die energie is er niet, omdat we daar de oppervlakte (Vaclav Smil: duurzame energie is een functie van m2) niet voor hebben. Energie is vanwege het gas en de olieraffinaderijen in de Botlek geweest als het water voor de vis: taken for granted. De geldkraan aanzetten om het aquarium weer vol te laten lopen helpt niet omdat het er niet is.
Glastuinbouw Nederland moet dus heel goed na gaan denken over het tijdperk met dure energie. Ik zou het echter vooral als grote tuinder doen en naar plekken gaan waar veel mensen wonen: de metropolen van de EU (dat is ook veel beter voor hun prijs, zoals de VS en Denemarken hen zouden kunnen leren). Glastuinbouw Nederland en de banken die de tuinbouw financieren zouden moeten proberen daar gelden voor vrij te maken.
Adri Bom weet dat eigenlijk al, want ze zei het ooit tegen me in een gesprek.
Hoe een competitief voordeel in de loop van de (energie/) transitie verandert in een kwetsbaarheid.
In De transitie naar schone bronnen van energie ( wind, zo’n , waterstof) en de technologische ontwikkelingen op dit vlak gaan razendsnel. Het vergt wel ruimte en die is in Nederland schaars en duur. Hoe daar als grote ruimte en energiegebruiker mee op te gaan cq je business op af te stemmen, is zoals Henric ook zegt, de uitdaging.
Het gaat hier om de groente teelt onder glas. En glasgroenteteelt moet concurreren met de vollegronds groenteteelt. Prijzen glasgroentes gaan dan te ver uit de pas lopen prijzen groentes van de volle grond. Waardoor het duurdere gas niet doorberekend kan worden naar duurdere glasgroentes. Ter vergelijking, bij de bloementeelt is duurder gas wel doorberekend naar het eindproduct door duurdere bloemen. Wanneer glasgroente telers het duurdere gas niet meer kunnen trekken betekend dat het einde van glasgroenteteelt in Nederland. Bloementelers kunnen dan de bedrijven van de glasgroente telers wel overnemen en daar bloemen gaan telen, want bij bloementeelt kan duurder gas wel doorberekend worden. Of de glasgroente telers gaan zelf overstappen van groenteteelt naar bloementeelt.
Piet, de bloemen zijn idd fors duurder geworden afgelopen jaar en stuwden daarmee de Nederlandse agro-export in euro's naar een nieuw hoogtepunt. Maar kun je eens uitleggen waarom je denkt dat de consumentenprijs van bloemen ongevoelig is voor de kostprijs?
Help de schrijver de juiste toon te vinden waarop je naar hem of haar wilt luisteren.
Klik op de naam van de schrijver en gebruik het "Stuur een mail" veld op zijn of haar profiel om je bericht te versturen.
Lees alles over reageren in de gespreksregels.
