In oktober stond het nieuws bol van de berichten over de hoge gasprijzen die met name de Nederlandse tuinbouw raken. Tuinders in ons land zetten in de winter planten op om in het voorjaar en de zomer tomaten, komkommers en paprika's te kunnen leveren aan grote delen van Noord-West Europa maar ook tot in het zuiden van Frankrijk, Oostenrijk, Polen en Italië. Deze week tikte de gasprijs ruim het dubbele niveau aan ten opzichte van de prijzen in oktober.
Terwijl in januari 2020 de gasprijzen zich net boven de 20 cent per kubieke meter bewogen, schoten ze in oktober door de 80 cent. Afgelopen week werd het niveau van €1,80 doorbroken. De prijzen zijn zodanig hoog dat tuinders niet meer rendabel kunnen produceren en dus hun kassen leeg zullen laten staan. Het productieverlies kan nergens worden opgevangen, zodat het aanbod van vruchtgroenten zal afnemen en consumenten hun meest geprefereerde groenten alleen tegen ongehoord hoge prijzen zal kunnen kopen.
Gas in de EU zo duur is vanwege de koude winter van 2020, de inhaalvraag van de markt, het staken van de Groningse gaswinning, het uit productie halen van vervuilender fossiele brandstoffen, uitgeschakelde kernreactoren in Frankrijk (zodat Nederland met gas opgewekte elektra moet leveren aan België dat normaal nucleair opgewekte stroom uit Frankrijk importeert) en een niet op de gevolgen daarvan anticiperend voorraadbeleid. De hogen prijzen werden omlaag gebracht door leveringen uit Rusland. Vanwege oplopende spanningen over de invloedssfeer waarin Oekraïne valt (Rusland of de Nato-landen) is die correctie onzeker geworden. Al die ontwikkelingen bij elkaar veroorzaakten de bijna vertienvoudiging van de gasprijs ten opzichte van de winter van 2019/2020.
De gascrisis is inmiddels zo groot dat geen sprake meer is van leveringszekerheid. Een koude winter, zoals die zich deze week al even liet voelen, kan bij de huidige voorraden (42% van de capaciteit) tot rantsoenering van gas dwingen. Volgens Glastuinbouw Nederland is dat een zaak waar de overheid beter op had moeten letten. In de wandelgangen lijkt alweer overlegd te worden over herstart van de Groningse gaswinning om de hoge prijzen tijdelijk omlaag te duwen. Gisteren meldde De Telegraaf dat een Armada van tankers met vloeibaar gas naar Nederland op weg is om te profiteren van de hoge prijzen in de EU. De prijzen daalden in reactie op het nieuws over de binnenvarende schepen tot €1,33 per kuub. Voorlopig is dat een prijs die zes keer zo hoog is als in de winter voorafgaand aan de coronacrisis, die een van de belangrijke oorzaken is van de markt- en prijsdisrupties die de economie treffen. Ook op dat prijsniveau zullen kassen uit productie gaan.
ABN Amro wees er afgelopen week op dat de gascrisis aantoont hoe afhankelijk de Nederlandse tuinbouw is van gas, ondanks alle duurzaamheidstaal over energieproducerende kassen die al een decennium uit de sector komt. Te verwachten is dan ook dat deze gascrisis het aanzien van de sector definitief zal veranderen. Hoe hangt af van de vraag of Nederland voldoende duurzame energie kan produceren en aan welke sectoren de politiek die wil alloceren.
Komende zomer zullen tuinders met een vast gascontract op 'oude prijsniveau's' dubbel en dwars verdienen door de schaarse aan vruchtgroenten. Te verwachten is dat zij op zoek gaan naar kassen die ze nu tegen interessante prijzen kunnen overnemen van stoppers, zodat de gascrisis bovendien voor een verdere opschaling van de bedrijven zal zorgen. Banken zullen het opportunisme van grootverdieners proberen te dempen door overbruggingskredieten voor stilstaande kassen te verstrekken.
Terwijl in januari 2020 de gasprijzen zich net boven de 20 cent per kubieke meter bewogen, schoten ze in oktober door de 80 cent. Afgelopen week werd het niveau van €1,80 doorbroken. De prijzen zijn zodanig hoog dat tuinders niet meer rendabel kunnen produceren en dus hun kassen leeg zullen laten staan. Het productieverlies kan nergens worden opgevangen, zodat het aanbod van vruchtgroenten zal afnemen en consumenten hun meest geprefereerde groenten alleen tegen ongehoord hoge prijzen zal kunnen kopen.
Gas in de EU zo duur is vanwege de koude winter van 2020, de inhaalvraag van de markt, het staken van de Groningse gaswinning, het uit productie halen van vervuilender fossiele brandstoffen, uitgeschakelde kernreactoren in Frankrijk (zodat Nederland met gas opgewekte elektra moet leveren aan België dat normaal nucleair opgewekte stroom uit Frankrijk importeert) en een niet op de gevolgen daarvan anticiperend voorraadbeleid. De hogen prijzen werden omlaag gebracht door leveringen uit Rusland. Vanwege oplopende spanningen over de invloedssfeer waarin Oekraïne valt (Rusland of de Nato-landen) is die correctie onzeker geworden. Al die ontwikkelingen bij elkaar veroorzaakten de bijna vertienvoudiging van de gasprijs ten opzichte van de winter van 2019/2020.
De gascrisis is inmiddels zo groot dat geen sprake meer is van leveringszekerheid. Een koude winter, zoals die zich deze week al even liet voelen, kan bij de huidige voorraden (42% van de capaciteit) tot rantsoenering van gas dwingen. Volgens Glastuinbouw Nederland is dat een zaak waar de overheid beter op had moeten letten. In de wandelgangen lijkt alweer overlegd te worden over herstart van de Groningse gaswinning om de hoge prijzen tijdelijk omlaag te duwen. Gisteren meldde De Telegraaf dat een Armada van tankers met vloeibaar gas naar Nederland op weg is om te profiteren van de hoge prijzen in de EU. De prijzen daalden in reactie op het nieuws over de binnenvarende schepen tot €1,33 per kuub. Voorlopig is dat een prijs die zes keer zo hoog is als in de winter voorafgaand aan de coronacrisis, die een van de belangrijke oorzaken is van de markt- en prijsdisrupties die de economie treffen. Ook op dat prijsniveau zullen kassen uit productie gaan.
ABN Amro wees er afgelopen week op dat de gascrisis aantoont hoe afhankelijk de Nederlandse tuinbouw is van gas, ondanks alle duurzaamheidstaal over energieproducerende kassen die al een decennium uit de sector komt. Te verwachten is dan ook dat deze gascrisis het aanzien van de sector definitief zal veranderen. Hoe hangt af van de vraag of Nederland voldoende duurzame energie kan produceren en aan welke sectoren de politiek die wil alloceren.
Komende zomer zullen tuinders met een vast gascontract op 'oude prijsniveau's' dubbel en dwars verdienen door de schaarse aan vruchtgroenten. Te verwachten is dat zij op zoek gaan naar kassen die ze nu tegen interessante prijzen kunnen overnemen van stoppers, zodat de gascrisis bovendien voor een verdere opschaling van de bedrijven zal zorgen. Banken zullen het opportunisme van grootverdieners proberen te dempen door overbruggingskredieten voor stilstaande kassen te verstrekken.
Ik merk echt paniek binnen de sector. Er is in de sierteelt veel geld verdiend afgelopen jaren, als dit nog een half jaar doorgaat is alles weer verdwenen. Ik verwacht veel stoppers, al dan niet gedwongen, op de korte termijn. Ik verwacht ook niet al te veel animo om stoppende bedrijven over te nemen, want een bedrijf overnemen betekent gas kopen en dat is nog steeds niet te betalen.
Een tijdje niks verdienen is geen ramp, maar het gaat nu met tienduizenden euro's per week (of per dag) eruit bij sommige bedrijven. Dat hou je niet lang vol.
Henric, het grote taboe - de energie die kassen gebruiken - ligt nu op straat, concludeerde ABN Amro onlangs.
Als wat je zegt waar is, is de tuinbouw de eerste sector die zich de consequenties realiseert van een wereld waarin duurzame energie nog lang niet beschikbaar is, laat staan lokaal in Nederland.
Hoe zullen tuinbouwondernemers die wel geld verdienen (want die zijn er, alleen niet voor lang omdat de oude energiecontracten aflopen en opengebroken worden) nu reageren? Gaan ze elders bouwen, dichter bij hun klanten zoals tuinbouwvoorzitter Adri Bom mij vorig jaar uitlegde toen ze nog gedeputeerde van Zuid-Holland was?
Dichter bij je klant bouwen is lang niet voor iedereen mogelijk, maar heeft ook alleen zin als de energie daar goedkoper is.
Als dit de nieuwe realiteit is gaat het tuinbouwlandschap ingrijpend veranderen en vooral heel erg krimpen.
Een 'crisis' versnelt de ontwikkelingen in een sector. Er zal een herijking komen over duurzaamheid en vooral het risico-management inzake energie zal opgepakt worden in de tuinbouw. Ik hoor dat het opgesteld WKK vermogen op korte termijn zal uitbreiden met zo'n 10% en dat enkele warmteprojecten hergefinancierd gaan worden. Het zou zelfs kunnen dat de tuinbouw hier sterker uitkomt.
#1 Henric van der Krogt Ik mis hier toch je bevlogen reactie dat het aan de ondernemer (of het gebrek aan ondernemen) is om iets te verdienen.
Nu lees ik alleen een calimero reactie!