Is het terecht dat boeren inkomensondersteuning krijgen?

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) is ontstaan rond 1962, al bijna 60 (!) jaar geleden. De voedselproductie werd snel opgeschroefd, de oorlog was immers net voorbij. De toenmalige politiek wilde de prijs van voedsel kunstmatig laag houden om verdere welvaart te kunnen opbouwen. Als compensatie om de boer toch een redelijk inkomen te laten verdienen kreeg hij directe inkomenssteun vanuit het GLB-fonds. Jarenlang heeft dit goed gefunctioneerd. Maar het werkte ook versnelde schaalvergroting en efficiëntie in de hand. Dat ging ten koste van landschappelijk schoon en biodiversiteit.

De afgelopen 25 jaar zijn die gevolgen steeds zichtbaarder geworden. Dat leidde tot een nieuwe politieke prioriteit: de GLB gelden moeten doelmatig besteed moeten worden. Niet ten koste, maar ten gunste van landschap en biodiversiteit. Niet om schaalvergroting te bevorderen terwijl kleinere boeren massaal stoppen. Maar nee, zeggen veel boeren, daar was het niet voor opgericht! We hebben recht op deze inkomenssteun.

Daarin hebben ze gelijk. Daar was het niet voor opgericht.. Maar, is het terecht daar 60 jaar later nóg een beroep op te doen?

In die 60 jaar is de globalisering doorgegaan. We exporteren volop naar de landen om ons heen, en een flink deel verder over de wereld. We ondernemen grotendeels op de wereldmarkt, ook al hebben we dat vaak uitbesteed aan onze coöperaties. Omgekeerd importeren we volop, ook veel grondstoffen voor onze exportproducten. Inmiddels ‘gebruiken’ we elders de hoeveelheid land van ruim 2x Nederland, en zijn we als het ons uitkomt maar wat blij met open grenzen.

Ik vind het in deze context niet terecht, na 60 jaar en de huidige omstandigheden, een blijvend beroep te doen op inkomenssteun. Het is maatschappelijk geld. Dat moet volgens mij een maatschappelijk doel dienen. En niet meer als ‘extra investeringsbudget’ waarvan ook nog eens de grootste boeren het meest profiteren. Daarom is de koers die ingezet is met het nieuwe GLB en het nationaal strategisch plan de juiste koers die maatschappelijke doelen als landschap, biodiversiteit en vastlegging van CO2 dient. Zodat ook ons platteland gevarieerd en vitaal blijft. Daarom zou van mij de hervorming van het GLB nog wel een stapje verder mogen gaan. Want, wat willen we? Zovéél mogelijk boeren toekomst proberen te geven, of zo snel mogelijk naar bijna allemaal héél grote boeren in Nederland?

Dit artikel afdrukken