Even terug in de tijd. In America, een dorpje in de gemeente Horst aan de Maas, bevond zich het Proefstation voor de Champignoncultuur, dat in 1957 werd opgericht om onderzoek te verrichten naar voeding, kwaliteit, teelt, ziektes en hun bestrijding, teeltklimaat, het bewaren en verwerken van champignons en de teelt van andere eetbare paddestoelen. Vanaf 1981 tot 2001 was de celbioloog Van Griensven er directeur en vanaf 1988 was hij ook bijzonder hoogleraar in Nijmegen. Vanaf 2001 werd de overgang ingezet naar de Universiteit van Wageningen en daalde de aanvankelijke personele formatie van 40 plaatsen geleidelijk naar de huidige 5. Sinds 2001 en ook nu, na zijn officiële pensionering, houdt Van Griensvenj zich in Wageningen bezig met het onderzoek naar de gezondheidsbevorderende stoffen die in eetbare paddestoelen zitten. "Ik wil die stoffen graag op de markt brengen. Nu de mensen steeds ouder worden en dus bij ziekte steeds afhankelijker van genezende pillen, is het misschien tijd om het geleidelijke verlies van kwaliteit van het leven gepaard aan het vorderen der jaren preventief aan te pakken. Voorkomen blijft beter dan genezen."
Wondermiddel
De dertig jaar geleden in Brazilië ontdekte Agaricus blazei murill krijgt op dit moment de meeste aandacht, naast de champignon en de geschubde inktzwam. De Japanse onderzoekers dr. Shoii Shibata van het Tokyo College voor Geneeskunde en dr. Tetuo Ikegawa van het Japanse Nationale Kanker Centrum zagen dat deze soort rijk is aan meervoudige suikers (polysaccharide) die het eigen immuunsysteem ondersteunen enwel (ß(Beta) 1,3-1,6 D Glucan). De concentratie van deze suikers is in deze paddestoel heel hoog en de stof is actiever dan in enig andere soort. Daarnaast is er ergosterol ( een voorloper van vitamine D1) , linolzuur, palmitinezuur, vitamine B6 en B12 aangetoond.
Van Griensven: "Paddestoelen en schimmels, met uitzondering van de gist Penicillium die penicilline produceert, zijn in het algemeen niet zo gemakkelijk op grote schaal te kweken in een laboratorium. Daarom is er hier tot nu toe nog weinig gedaan met de paddestoelkennis die in China al lang in de gezondheidszorg ingezet wordt op dit gebied. Daar zijn pillen en thee van paddestoelen heel normaal."
Kopje paddestoelensoep
Europa neemt een afwachtende houding aan. Gezondheidsclaims worden nog niet ondersteund door bijvoorbeeld de Amerikaanse FDA. Capsules zijn volop te krijgen, voor 90 stuks betaal je via Internet ongeveer 42 euro. Aanbevolen wordt iedere dag 100 milligram per kilo lichaamsgewicht te consumeren, dat is ongeveer dagelijks een kopje blazei-soep om de gewenste hoeveelheid specifiek antibacteriële stoffen binnen te krijgen.
"Er zit dus big business in", meent Van Griensven, "nadat de gezondheidsclaim duidelijk bewezen is." Daar zijn ze bij de afdeling humane biologie van de universiteit van Maastricht nu hard mee bezig. Drie groepen van dertig personen, waarvan één controlegroep, worden onderzocht op wat de effecten zijn op cholesterol, HDL, ADL en glucose. Het ontwikkelingsfonds Limburg en het Ceresfonds uit Brussel, alsook een financiëel consortium van bedrijven fourneert de benodigde gelden. Eind 2008 zouden de eerste resultaten bekend gemaakt moeten zijn. De commerciële kweek van de kieskeurige blazei is kostbaar en arbeidsintensief. Toch is er in ons land al een bedrijf in Geleen in geslaagd om voor een acceptabele kostprijs deze paddestoelen vers op de markt te brengen. Preparaten zijn er te kust en te keur. Voor Van Griensven en InnerLife/Scelta is het slechts een begin. Ook de gezondheidsbevorderende werking van asperges, spruitjes, broccoli en kruiden als oregano vragen om nader onderzoek.
Copyright Lizet Kruyff
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Innerlife is onderdeel van Scelta, dat in champignons doet, o.a. In China schijnt een hele gezondheidscultuur te bestaan rond paddestoelen, zoals de kuuroorden in Duitsland. Ik vind het een interessant geluid, dat Van Griensven laat horen. Er zijn in Wageningen meer onderzoekers bezig met het ontrafelen van de gezondheidsingrediënten van paddestoelen. En ik ben kritisch genoeg door te stellen dat de gezondheidsclaims vooralsnog niet in Europa en Amerika worden ondersteund. En dat het afwachten is wat het onderzoek uit Maastricht oplevert. Tot dan toe sta ik er welwillend afwachtend tegenover.
In de aandacht voor de werkzaamheid van de stofjes zelf zit de lakmoestest voor de nieuwswaardigheid van dit type onderwerpen.
Wetenschappelijk en zelfs in het licht van de op tradities gebaseerde geneeskunde staat het product ver op achterstand als er zo weinig over te vinden is.
Waarom vragen we Van Griensven niet duidelijk te maken hoe hij als wetenschapper met die beide gegevens omgaat?
Een ander punt intrigeert me. Aan het einde van het betoog maakt Van Griensven duidelijk dat groenten, kruiden en fruit op hun zgn. 'super fruit/veggie'-gehalte moeten worden getest. Dat zal lang duren en leiden tot weinig resultaat.
Het is zeer de vraag of het een verstandige strategie is van de groenten- en fruittelers die zich ermee in laten. Het medicaliseren van eten is in de mode, maar het aantonen van de gezondheidseffecten zal lijken op die van het eten van biologische geteelde voedingswaar: het levert niks op, terwijl eenvoudigweg gezegd kan worden dat heel gevarieerd vers eten een basisstrategie is die heel waarschijnlijk wel wat oplevert. Een veel snellere, goedkopere en hetzelfde doel dienende strategie dus.
Zoeken naar super fruits & veggies staat haaks op die voor de consument pragmatisch verstandige gezondheidstactiek omdat het leidt tot overdreven aandacht voor bepaalde producten ten koste van andere.
Nog wel deze opmerking. Kentheoretisch is wat niet aangetoond kan worden nog geen onzin, als de methoden en onderzoeksdesigns om het aan te tonen niet beschikbaar zijn. Er kunnen alleen geen uitspraken worden gedaan. Wittgenstein zei het ooit prachtig: 'waarover je niet kunt spreken, moet je zwijgen.' Daar voegde hij niettemin iets aan toe: 'het toont zich' ('es zeigt sich'). Er moeten andere aanwijzingen zijn. In geval we die tegen het wetenschappelijke discours willen laten aanhangen moet er circumstantial evidence zijn. De werkzaamheid van de genoemde stofjes moeten bijv. blijken uit het feit dat we er receptoren voor hebben, ook al weten we niet wat die doen en hoe ze met andere samenwerken, laat staan welke gezondheidseffecten ze op welke termijn veroorzaken en of die al dan niet essentieel zijn.
Zonder dat soort aanwijzingen is het ook buiten de beperkte lichtbundel van de lantaarn die we wetenschap noemen domweg dubieus.
Dit stinkt naar pseudowetenschap en kwakzalverij: Om te beginnen zou die gewone eetchampignon een panacea moeten zijn tegen een half dozijn ongerelateerde aandoeningen: "verkeerde cholesterol, diabetes, stress, gewrichtsklachten, klachten aan de luchtwegen en is ook nog gunstig als vochtafdrijver en bloedzuiveraar". Die laatste term betekent helemaal niets en komt typisch uit de woordenkast van de kwakzalver. Het begrip bestaat niet in de moderne wetenschappelijke kennis . Op het net vond ik vooral verwijzingen naar A. blazei als middel tegen baarmoederkanker. Allez vooruit.
Van Griensven werkt in een omgekeerde wereld. Eerst reclame maken voor pillen (hij weet al hoeveel ze gaan kosten!), alvast een posologie opgeven (100mg/Kg) en daarna even op zoek naar het bewijs of het wel werkt? Van die Aziatische claims is natuurlijk nog NIETS bewezen. In China zijn die pillen misschien heel gewoon, maar daar zijn gestampte gekko's en hertenpenissen ook gewoon in de farmacopee. Een beetje kritische zin, Lizet!
Wat is het "Ceresfonds uit Brussel"? Ik vond twee verwijzingen op Google: deze pagina en een Roemeens document dat me een virus opleverde.
Welke Innerlife? Deze: http://www.inner-life.nl ? Ik hoop van niet.