2 min
In de mood van de kredietcrisis schreef ik nog net in 2008 een tekstje met de titel 2009 - echte economie. Al ver voor de ineenstorting van de financiële economie had Sennett een manier van denken die dicht ligt bij de stelling van dat stukje: omdat de leiding van bedrijven ver af staat van wat er in die bedrijven gemaakt worden, maken ze meer lucht dan goede producten. Ze managen, maar maken niks. Hebben geen verstand van het product, maar zijn toch de baas. Hoe hoger de managementlaag, hoe ijler de lucht. Het vakmanschap is uit bedrijven verdwenen, terwijl ze niettemin de productie van de bulk van alles wat wij kopen en consumeren hebben overgenomen. Productie is finance, geen ambacht meer. Daar gaat iets scheef en worden eenzijdige en daarom verkeerde besluiten genomen. Lees het interview en laat het eens op je in werken vanuit het perspectief van iets anders waar ik dit weekend naar op zoek was: kwaliteit en prijsverhoudingen in de supermarkt.
Ik kocht Slagersachterham bij Albert Heijn voor € 15,90 de kilo. Ik kocht vergelijkbare ham bij de Lidl, Dulano heet'ie. Die ham kost € 6,60 de kilo en ligt nog eens in mooie slagen in de verpakking ook. Vandaag proefden we het. Een steekproef van 4 personen. Blind. Ieder kreeg 2 plakjes en moest zeggen welke de lekkerste was. Unaniem won de Dulano, zonder aarzeling en spontaan. Het handjevol proevers noemde de Dulano wat droger maar hij had wat meer 'hamsmaak'. De AH ham was vochtiger, maar aanmerkelijk zouter. Onaangenaam zout zelfs naast Lidl's 'goedkope' Dulano.
Kenners weten meteen wat dat betekent. De zoute ham is meer getumbeld, met andere woorden er is meer water in gespoten zodat er meer zout ter conservering nodig is. Behalve meer geld, betaal je dus ook voor meer water, dat vrijwel voor niks uit de kraan komt.
De AH ham is 2,41 maal zo duur als die van de Lidl, maar gemakkelijk herkenbaar minder lekker.
Hoe kan dat? Hoe is het mogelijk dat de Lidl een goedkopere lekkerder kan maken? Dat bedrijf neemt met minder marge genoegen door meer te verkopen en minder te letten op de sfeer in de winkel en de breedte van het assortiment. Moet je nagaan hoe er bij AH op de kwaliteit van vakmanschap geknepen is, als Lidl beter voor heel veel minder in de winkel kan leggen. Kennelijk stellen ze daar de omgekeerde vraag: "maak het zo goed mogelijk voor die prijs". Verdienen doen ze er ook daar aan. Maak je geen zorgen.
En toch denken de meeste Nederlanders dat het bij AH beter is en kopen hun ham daar. Zo hou je luchtbellen en de economie en het arbeidsethos van afnemend vakmanschap die daarbij horen in stand. Het grote verschil zit 'm in het geld willen verdienen aan het bieden van een goed product voor een nette prijs of in het zoveel mogelijk geld willen verdienen aan het feit dat mensen eten en toch niet weten hoe het ook kan smaken.
Maf he, hoe minder meer kan zijn en omgekeerd? Fantaseer ik teveel Albert Heijn? Vertel dan maar eens waarom.
foto: Richard Sennett
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Je zou eigenlijk een wat uitgebreider boodschappenmandje moeten testen. Dus ook bv de jam, de melk, de bloemkool, het kokosbrood, de gerookte zalm, de voorgepaneerde schnitzels, de huismerkkoffie en het roggebrood. Dan wordt het wat wetenschappelijker.
Dat AH af en toe hele matige vleeswaren neerlegt is duidelijk.
Dat heb ik gedaan. Maar daarover later nog veel meer. En niet alleen van mij. Ik zou graag willen dat we er allemaal mee aan de slag gingen. Wel verantwoord natuurlijk, want de oordelen moeten fatsoenlijk tot stand komen.
Yep, ik heb ook hele fatsoenlijke vlees en andere waar bij de Lidl aangeschaft.
Maar, ik ken iemand die bij de ALDI werkt en dat is een middeleeuwse werkgever wat betreft de arbeidsomstandigheden, de Lidl doet daar waarschijnlijk niet voor onder. De marge moet ergens vandaan komen.
Dat is de voornaamste reden dat ik deze winkels niet graag bezoek.
Zijn de AH's en andere NL supermarktketens betere werkgevers? Wie weet daar iets van?
Keuzes: smaak, milieu, of faire beloning van producent en personeel.
Ik weet het ook niet meer.
De slagersachterham van C1000 is ongeveer net zo duur als die van AH, maar smaakt naar mijn idee veel neutraler. En (dus) lekkerder.
Kun je die ook eens proeven ter vergelijking?
'Ali' Wallraf maakt in Duitsland duidelijk dat o.m. Aldi en Lidl hun werknemers en toeleveranciers uitbuiten. Of het tendentieus is, zou je moeten moeten vaststellen. Ook de boer zal echt niet veel beter worden van Aldi's en Lidl's. Ik maakte me vorig jaar vrolijk om een boerenleider die opriep om naar de Aldi en de Lidl te gaan. En toch ... helemaal ongelijk heeft hij niet. Bij Aldi en Lidl betaal je voor het product en creeer je geen lucht. Alles is zodanig gerationaliseerd dat je maximale waarde voor je euro krijgt. Bij de full service super gaat het erom dat er uit jou maximale waarde wordt getrokken.
Ik stond gisteren gebiologeerd te kijken naar de wijndozen van Lidl. De flessen - allemaal! of ze nou uit Frankrijk, Z-Am of Z-Afrika komen - arriveren in dezelfde verpakking. De schappenvuller snijdt - ritsrats! - de top eraf (1/3 van de bovenkant) en, floep, de hele doos gaat in het schap. Dat scheelt kosten want minuten. Zo zit de hele winkel in elkaar.
Ongetwijfeld zal in diezelfde geest ook op de arbeid bespaard zijn (bv door zo jong mogelijk allochtoon personeel te kiezen). 'Ali' - 'Mo' een Ndl. jongen dus - zou in Ndl. objectiever zijn dan in Duitsland. Misschien moet hij 'ns aan de slag gaan. Als hij ontdekt dat het meevalt, is er helemaal een punt voor de Lidl (of de Aldi). Zeker als die ook nog een dubbeltje of een kwartje meer laat aan de boer. Die springt dan 4 gaten in de lucht!