Lees ook
Onderzoekers van de Universiteit van Utrecht, de Vrije Universiteit Amsterdam en WUR stelden het ongezonde overaanbod vast in een monitoringsonderzoek in opdracht van het ministerie van VWS. Het onderzoek draagt de naam 'Monitoring van de mate van gezondheid van het aanbod en de promoties van supermarkten en out-of-homeketens'. De onderzoekers maakten een 'foto van de markt' om een beeld te krijgen van het aanbod en de promoties in supermarkten en een aantal horecaketens en in hoeverre het assortiment en de promoties 'verantwoord' zijn. Verantwoord is gedefinieerd als passend in de Schijf van Vijf.

Uit de monitor rijst geen florissant beeld op. Tachtig procent van het supermarktaanbod is niet verantwoord. De producten die het vaakst in de aanbieding zijn - zoals snoep, koek, alcohol, frisdranken, vlees en gevogelte - maken samen 36% van het supermarktassortiment uit. De gezonde productgroepen, groente, fruit, peulvruchten, vis en eieren, zijn samen goed voor 13% van het aanbod. Bij horecaketens valt 91% van het aanbod buiten de Schijf van Vijf.

Laat de overheid per direct de Nutri-Score invoeren, zegt Jansen fel
Wat vinden die aanbieders van zoveel fout aanbod dat ze zo in het verdomhoekje gezet worden? We vroegen het aan Marc Jansen, directeur van supermarktkoepel CBL. "Op het gevaar af dat het als greenwashing wordt gezien, wil ik toch beginnen met zeggen wat we allemaal al doen," zegt Jansen. "We rapporteren al heel veel, we monitoren voortdurend. Als die criticasters nu eens zouden beginnen met die informatie tot zich te nemen, dan zouden ze zien dat er al enorm veel is bereikt." Er zijn honderden producten geherformuleerd, op huismerken staat geen kidsmarketing meer (nergens anders in Europa is dat al gelukt) en er liggen meer gezonde producten dan ooit in de supermarkt. Jansen ziet niet veel in (weer) een nieuwe monitor. Een monitor levert alleen maar nieuwe discussies op, achteraf, en ontslaat de supermarkten niet van de verantwoordelijkheid producten beter te maken en klanten te informeren.

"Laat de overheid per direct de Nutri-Score invoeren," zegt Jansen fel. "Als staatssecretaris Paul Blokhuis vanavond met één druk op de knop dat logo invoert, stromen morgen de producten met het voedselkeuzelogo de supermarkten binnen. Dan kan de klant zelf kiezen, bedrijven kunnen het in de marketing gebruiken en het zal zeker tot effect hebben dat fabrikanten gaan herformuleren om een gunstiger score, bijvoorbeeld van C naar B, te krijgen. Het jaagt innovatie aan. Nu missen we gewoon zo'n instrument om de consument een goed geïnformeerde keuze te laten maken, en kun je blijven monitoren tot je een ons weegt." Met een knipoog zegt hij: "en misschien wil Blokhuis dat ook wel."

'Zelfregulering'
Horecaketen McDonald's, het grootste horecabedrijf van Nederland, wijst er op ook al jaren "verantwoorde keuzes gemakkelijk en aantrekkelijk te maken voor onze gasten en transparantie te bieden over de voedingswaarden van het menu." De fastfoodketen benadrukt altijd groente en fruit aan te bieden in het Happy Meal, nudging te gebruiken om de verantwoorde keuze makkelijker te maken en actief de hoeveelheden suiker, zout en vet in het productaanbod te verminderen.

Als er een driejaarlijkse monitor komt, zoals de onderzoekers voorstellen, werkt McDonald's daar vanzelfsprekend aan mee
Maar uiteindelijk is het de consument zelf die ervoor kiest McDonald's te bezoeken en een keuze uit de menukaart te maken. "We begrijpen dat de overheid in het verlengde van het preventieakkoord onderzoekt hoe de gezonde keuze de makkelijke keuze kan worden," zegt woordvoerder Eunice Koekkoek. "Instrumenten als de Schijf van Vijf, maar bijvoorbeeld ook de Nutri-Score, geven hierbij richting, met als uitgangspunt dat waar we onszelf al aan committeren, namelijk het makkelijker maken van verantwoorde keuzes en het verkennen van verbetering van voedingswaarden in onze producten." Als er een driejaarlijkse monitor komt, zoals de onderzoekers voorstellen, werkt McDonald's daar vanzelfsprekend aan mee, "met als uitgangspunt zelfregulering door de branche om als bedrijven stappen voorwaarts te zetten."

'Verleiden met óók gezond voedsel'
Albron voelt zich niet meteen aangesproken door de resultaten van de monitor. "Vooral vanuit de bedrijfscatering hebben we hier regelmatig mee te maken," zegt Joni Beintema. "Rode draad bij ons is hoe we een steentje bij kunnen dragen aan een vitalere wereld en een duurzamere omgeving, hoe we mensen kunnen verleiden met óók gezond voedsel." In lijn met retailvertegenwoordiger Jansen, zegt ook Albron invoering van de Nutri-Score te zullen verwelkomen, "omdat je daarmee zichtbaar kunt maken dat je aan het verbeteren bent".

Wij zeggen al jaren dat een glas wijn prima past in een gezonde levenssfeer. Let wel, een glas, niet een fles
Koninklijke Horeca Nederland kon geen reactie formuleren. Na verschillende contactpogingen en reminders voor een reactie, liet KHN weten "met alle andere dingen die er op dit moment lopen, dit even aan ons voorbij te moeten laten gaan."

'Een glas, geen fles'
Peter van Houtert, voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Wijnhandelaren (KNVW), vindt meteen ruimte voor een reactie. "Nou nee", zegt hij, "Ik voel me niet aangesproken. Wij zeggen al jaren dat een glas wijn prima past in een gezonde levenssfeer. Let wel, een glas, niet een fles." Een goed glas wijn helpt ontspannen en dat is van levensbelang. Niet voor niets is het motto van de KNVW 'Geniet, maar drink met mate'. Al die rapporten ervaart hij als betuttelend, om moedeloos van te worden. "Kijk ook eens naar het aanbod van restaurants. Je kunt overal vegetarisch eten, er zijn de meest fantastische salades te krijgen, dat was vroeger ondenkbaar geweest. Het mediterrane dieet is het gezondste dieet ter wereld. En daar hoort wel een glas wijn bij."

Van Houtert wijst erop dat het in Nederland eigenlijk helemaal niet slecht gaat. De minimumleeftijd voor alcoholverkoop ligt op 18 jaar (in Duitsland en België 16 jaar), er is voorlichting op scholen en de aantallen comazuipers nemen af. "En dan mag het ook wel eens gezegd worden dat wij dat allemaal uit eigen zak betalen. Wist je dat het geld voor de BOB-campagne en campagnes voor alcoholmatiging door de sector opgehoest wordt? De overheid zou juist de mogelijkheid moeten bieden om een paar cent te heffen voor de promotie om minder alcohol te drinken en gezond te leven." Van Houtert is vóór monitoren en handhaven want "we willen ook in de toekomst nog mooie wijnen verkopen".
Dit artikel afdrukken