"Eindelijk", verzucht de Franse consumentenorganisatie Générations Futures. Al langer dan 10 jaar luidt de organisatie de alarmbel over het gezondheidsrisico dat mensen lopen die in de directe nabijheid van wijngaarden, akkers of boomgaarden wonen. De Agence nationale de sécurité sanitaire (Anses) en Santé publique France (SpF) gaan het komende jaar een onderzoek uitvoeren om tot een feitelijk beeld te komen van het blootstellingsrisico.

Het onderzoek heet PestiRiv en de resultaten worden in 2024 verwacht. "Het onderzoek zal de Staat aanzetten om strengere maatregelen te nemen die de bevolking beter beschermen en het gebruik van pesticiden rond woonwijken beëindigen", zei François Veillerette, woordvoerder van Générations Futures, bij de aftrap van het onderzoek.

Het onderwerp 'drift' - het afdrijven van middelen buiten de akker waar ze toegepast worden - is onder het Franse publiek en NGO's al decennia een hot topic. In Nederland is het onderwerp omarmd door onder meer Zembla en de kritische Drentse burgergroep Meten is Weten
Het multidisciplinaire onderzoek moet inzicht geven in de daadwerkelijke blootstelling van Franse burgers aan in de wijn- en akkerbouw gebruikte pesticiden. Dat inzicht is er nog altijd niet, al zijn de gevaren al langere tijd bekend. Maar welke producten zijn daadwerkelijk gevaarlijk? En welke afstand levert nog gevaar op? Om dat vast te stellen zullen zo'n 3.350 vrijwilligers, van 3 tot 79 jaar, een jaar lang gevolgd worden. Hun urine en haren zullen regelmatig getest worden, in de periode oktober-februari 2022, als er weinig bespuitingen plaatsvinden, en van maart tot augustus 2022, als er veel gespoten wordt. De proefpersonen zijn afkomstig uit 6 regio's waar veel wijnbouw plaatsvindt: Auvergne-Rhône-Alpes, Bourgogne-Franche-Comté, Grand Est, Nouvelle-Aquitaine, Occitanie en Provence-Alpes-Côte d’Azur.

3.350 proefpersonen
De vrijwilligers worden ingedeeld in 'afstandsgroepen': zij die op minder dan 500 meter van een wijngaard wonen en meer dan 1000 meter van andere teelten en zij die verder dan 1000 meter van welke agrarische activiteit dan ook wonen. Beroepsmatige blootstelling, eetgewoonten of huishoudelijk gewoontes zullen ook worden onderzocht, evenals de teeltmethoden van wijngaarden in de buurt. Tenslotte worden ook de luchtkwaliteit, watermonsters en groenten uit de eigen tuin in het onderzoek meegenomen.

Objectief
Zo hopen de onderzoekers objectief vast te kunnen stellen of er sprake is van "overmatige blootstelling" van buurtbewoners en om "te begrijpen waarom en hoe, om alle mogelijke aangrijpingspunten voor actie aan te reiken", aldus Anses. En het onderzoek meteen te vrijwaren van kritiek, aangezien het onderwerp van blootstelling aan pesticiden in verschillende regio's al tot rechtszaken en zelfs gewelddadigheden heeft geleid.

Het onderzoek is vooral spannend voor de wijnbouw, omdat er daar sprake is van meerjarige teelt en een hoge behandelingsfrequentie. Bovendien komt het regelmatig voor dat huizen - en scholen - midden in de wijngaarden liggen. Als er al afstandsregels zijn, zijn die opvallend laag (5 of 10 meter).

Daniel Cueff, burgemeester van het Bretonse Langouët, was in mei 2019 klaar met de in zijn ogen gebrekkige regels en verbood het spuiten van pesticiden in een straal van 150 meter rondom woningen. Cueff moest voor de rechter verschijnen en kreeg ongelijk, maar zette wel de Franse president Emmanuel Macron aan een andere koers te kiezen. Het PestiRiv-onderzoek moet nu eindelijk de duidelijkheid verschaffen waar alle drie de partijen, wijnbouwers, burgers én bestuur, hun handelen objectief op kunnen afstemmen.

Macron zet voor zijn herverkiezing later dit jaar onder meer in op reductie van pesticiden. Het onderwerp 'drift' - het afdrijven van middelen buiten de akker waar ze toegepast worden - is onder het Franse publiek en NGO's al enkele decennia een hot topic is. In Nederland is het onderwerp omarmd door onder meer Zembla en de kritische burgergroep Meten is Weten die werd opgericht door bewoners die bang zijn voor de drift van spuitactiviteiten van boeren.
Dit artikel afdrukken