Boerenblad Nieuwe Oogst luisterde mee en noteerde de uitspraken. Volgens het PBL zou de overheid moeten overwegen om stikstofdepositie niet langer centraal te stellen in het natuurbeleid, maar de kijk te verbreden door natuurkwaliteit aan de hand van meerdere aspecten vast te stellen. Door alleen te focussen op de KDW's zou stikstof in sommige gebieden met wel 90 procent moeten worden gereduceerd. De depositie vanuit het buitenland is dan nog niet eens meegeteld. "Dat is een zeer lange en omvangrijke weg. Dan wordt het toekomstperspectief voor boeren wel uitermate ongewis," zei Vink.
Hij ziet dan ook dat er in het maatschappelijk debat een onrealistisch beeld heerst. Als het beleid vasthoudt aan alleen KDW's, kan de benodigde stikstofreductie volgens het PBL niet worden gerealiseerd met alleen technische maatregelen, omschakeling naar biologisch of het toevoegen van nevenfuncties aan boerenbedrijven. Het PBL vreest dat de verjuridisering van thans geldende beperkte wetenschappelijke inzichten leidt tot enorme tragiek omdat de mogelijkheden voor de landbouw om emissieloos te worden "beperkt zijn".
Als het advies wordt opgevolgd, zal dat gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de juridische basis waarmee milieuorganisaties de bouw van stallen, wegen en energiecentrales kunnen blokkerenVink vindt het van belang om per gebied meer wetenschappelijke informatie te verzamelen over de staat van de natuur en op basis daarvan maatregelen te nemen. Hij vergeleek beschermde natuurgebieden met een patiënt met meervoudig onderliggend lijden. "Als we stikstof zien als een coronabesmetting, zal die patiënt weerbaarder worden als andere drukfactoren worden weggenomen. Omgekeerd kan het zo zijn dat de patiënt alsnog vroegtijdig komt te overlijden door die andere drukfactoren die in sommige gebieden heel bepalend zijn voor de natuurkwaliteit, als die hoge stikstofdepositie niet wordt weggenomen." Andere drukfactoren zijn bijvoorbeeld verdroging en te kleine leefgebieden.
Naast stikstof zou de overheid meer kunnen kijken naar bijvoorbeeld het creëren van extra leefgebied. Een andere aanbeveling is om een wetenschappelijke commissie in te stellen die de informatie over natuurgebieden beoordeelt en advies geeft. Andere feiten, naast de KDW's, zouden voor de rechter moeten functioneren als bewijs hoe het met natuur gesteld is.
Het PBL, een onafhankelijk adviesorgaan van de overheid, lijkt op een regenachtige donderdagmiddag in oktober 2021 de Tweede Kamer te hebben geadviseerd om een nieuw politiek kader te kiezen voor het stikstofbeleid. De facto zei het bureau dat de rekenmodellen waarop de KDW's en het beleid gebaseerd zijn, geen realistische juridische basis zijn om natuurkwaliteit te monitoren.
Een dergelijke gedachte was in Den Haag tot op heden taboe en heeft om die reden geleid tot de al 30 maanden durende stikstofcrisis in Nederland.
Met dit advies is de stikstofcrisis nog lang niet opgelost omdat nieuwe politieke keuzen en wellicht daarop gebaseerde regelgeving volgens het PBL wel vragen om meer natuur. Toen AgriNL afgelopen week voorstelde om een derde van het thans in gebruik zijnde boerenland op te geven om het opnieuw in te delen viel het samenwerkingsverband van aan de boerensector gelieerde grote verwerkende industrie en boerenorganisatie LTO met veel geraas uit elkaar. Toch biedt het nieuwe perspectief op natuur oplossingsrichtingen die door de verjuridisering van de KDW's geblokkeerd waren.
De inleiding tot het rapport (een ongevraagde 'policy brief') Naar een uitweg uit de stikstofcrisis waar de presentatie op gebaseerd was, benadrukt de noodzaak tot politieke heroverweging van het denk- en vervolgens juridische kader voor het stikstofbeleid. Als het advies wordt opgevolgd, zal dat gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de juridische basis waarmee milieuorganisaties de bouw van stallen, wegen en energiecentrales kunnen blokkeren. Het rapport is gedateerd op 5 juli. Het kwam destijds in de pers aan de orde; ook wij bespraken het toen. Pas nu komt het nadrukkelijk in zijn politieke betekenis naar voren.
De stikstofcrisis oplossen zonder de stikstof te reduceren, het kan volgens het @Leefomgeving .
— Laura Bromet (@LauraBromet) October 14, 2021
Maar dan moet je wel natuurgebieden vergroten, extra natuur aanleggen of waterkwaliteit verbeteren. pic.twitter.com/VhJuWUUSQs
De presentatie van het PBL en het gesprek met Kamerleden is hier na te kijken.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Mag ik hier Johan Vollenbroek en Nico Gerrits vragen wat hun reacties zijn op de adviezen van het PBL en de presentatie van Martijn Vink in de eerste twintig minuten?
Die belachelijke KDW is al aan het hellen. Nu nog een aantal utopische natuurdoelen zoals hoogveen die onterecht zijn aangewezen en dan gaan we ergens komen met het natuurbeleid.
Verder de basis op orde brengen en meten en monitoren. De TBO’s meer verantwoording af laten leggen over hun activiteiten en niet eindeloos geld verbrassen.
Overigens Nico Gerrits heeft hier al diverse artikelen aan gewijd.
Nee hoor, N, dat zegt het PBL niet. De KDW's zijn een wetenschappelijke consensus waar het bureau niet aan wil tornen. Wel zegt het dat ze ongeschikt zijn als juridische focus omdat de patiënt aan heel ander lijden dood kan gaan en je dan vele miljarden voor niets weggooit en het land gehavend achterlaat. Dat kan de bedoeling van een samenleving niet zijn.
Heel redelijke taal waar niemand het mee oneens kan zijn, ook GroenLinks niet.
Ik heb met bewondering zitten luisteren naar de woorden en het bewustzijn van de politieke context waarmee Martijn Vink heel genuanceerd duidelijk maakte wat de betekenis is van de ongevraagde policy brief.
Achteruitgang van natuurgebieden kan meer toegeschreven worden aan gebrek aan fosfaat dan aan een overdosis van stikstof. Bij veel natuurgebieden wordt met afvoer van maaisel, gekapte bomen en dode dieren jaarlijks fosfaten uit natuurgebieden afgevoerd die niet weer in de cyclus van natuurgebieden terugkeert. En dat geldt niet alleen voor fosfaat maar ook voor kalium, en andere macro- en micronutriënten. Met grondmonsters is zoiets in beeld te krijgen.
Ik heb met verbazing geconstateerd dat onze volksvertegenwoordigers verbaasd waren. Nog maar 11 dagen geleden (!) heeft de minister een brief aan de Tweede Kamer gestuurd. Ze beantwoordt daarin de vraag of er alternatieven zijn voor de KDW. Citaat uit de brief met bijlage: “Er kunnen locatiespecifieke situaties zijn waarin een KDW niet altijd de meest precieze weergave is van de drempel waarbij een kans op verslechtering optreedt, maar er is onvoldoende wetenschappelijke kennis voorhanden om voor nuanceringen hiervan een generieke methode landelijk te kunnen toepassen. Bovendien kan al met een passende beoordeling ecologisch worden onderbouwd dat effecten op een specifieke locatie, ondanks overschrijding van de KDW, vanwege specifieke omstandigheden zijn uit te sluiten. .. Er zijn momenteel geen bruikbare alternatieven voor het vervangen dan wel nuanceren van de KDW'n voor gebruik in het toetsingskader”.
Deze conclusies van een team ecologen werd op verzoek van de minister extern beoordeeld door de Taakgroep Ecologische Onderbouwing, waarbij (citaat) "gelet is op de wetenschappelijke onderbouwing en op de praktische consequenties van de toepassing van de alternatieven. In hun beoordeling onderschrijven de vijftien leden van de taakgroep de analyse".
Het enige nieuwe van de PBL-presentatie is dat geadviseerd wordt toch maar aan de slag te gaan met een poging bovengenoemde nuancering te realiseren. In de bijlage van de brief van de minister wordt gezegd dat dit technische en financieel vrijwel ondoenlijk is, omdat die juridisch sluitend moet zijn.
Merkwaardig is dat Vink 11 dagen later niet refereert aan deze brief, met bijlage, en daarop voortborduurt; dus niet onderbouwt waarom PBL het verlaten van de KDW wel realistisch vindt, in tegenstelling tot ecologen ("minister, u bent verkeerd voorgelicht"); merkwaardig is ook dat de volksvertegenwoordigers de brief blijkbaar niet gelezen hebben. Merkwaardig is ook dat Foodlog, net als andere media, een en ander als nieuw inzicht presenteert.