De gasprijs stijgt en dat zullen deze winter vooral mensen met een kleine portemonnee voelen, zegt het Nibud. Maar het blijft niet bij de kosten om je huis te verwarmen. Ook de productiekosten en uiteindelijk de consumentenprijzen van voedsel zullen stijgen naarmate energie schaarser wordt. Nu worden de kosten nog gedempt door oude contractafspraken.
Tuinders en boeren zullen zich dit jaar realiseren dat ze behalve over de gasprijs ook termijnafspraken over de prijs van kunstmest moeten gaan maken. Tevens zullen ze in hun toekomstige contracten met bijvoorbeeld groenteverwerkers of supermarkten afspraken maken die hen het recht geven ook andere fluctuerende kosten als gevolg van stijgende energiekosten door te belasten.
"Vanwege de vraag naar Nederlandse producten vanuit supermarkten, hebben we veel geïnvesteerd om jaarrond komkommers te telen", vertelt tuinder René Biemans uit het Brabantse Boekel op boerensite Nieuwe Oogst. Komkommers kunnen ‘s winters namelijk ook heel goed in Almería in het zuiden van Spanje geteeld worden. Die zijn wat harder en minder smakelijk, maar dat was nooit een probleem voor Nederlandse consumenten. Nu de - door corona versterkte - wens om te eten uit eigen land toeneemt, willen supermarkten liever komkommers uit een verwarmde kas dan van de volle grond uit het diepste zuiden van ons continent.
Duur gas kan daar verandering in brengen. Biemans' komkommers zullen komende winter vermoedelijk 2 euro per vierkante meter in de week meer gaan kosten dan vorig jaar. "Sommige supermarkten hebben al aangegeven dat ze mogelijk weer komkommers uit Spanje halen als ze hier te duur worden", verklapt Biemans.
Van 5-15 cent naar 60-70 cent
Vorig jaar kostte een kubieke meter gas zonder vast contract tussen de 5 en 15 eurocent. Inmiddels ligt de prijs op de vrije markt tussen de 60 en 70 cent. De top is vermoedelijk nog niet bereikt.
Op Nieuwe Oogst zegt tuinbouwadviseur Alexander Formsma dat de prijzen de grote risico's laten zien die tuinders lopen door afhankelijk te zijn van energie die ze tegen wereldmarktprijzen moeten afrekenen. Hij noemt eigen, duurzaam opgevangen en opgeslagen energie op termijn "de enige echte oplossing." Maar op korte termijn is die niet beschikbaar omdat er nog nauwelijks installaties voor zijn gebouwd.
Vooral consequenties voor mest
De grotere tuinbouwbedrijven zullen voorlopig geen last hebben van de hoge gasprijzen, denkt hoofdredacteur Pieternel van Velden van het technisch tuindersblad Onder Glas. Ze hebben afspraken voor de levering en prijzen van gas voor langere tijd vastgelegd in contracten, schrijft ze. Ze signaleert een andere trend.
Kunstmestfabrikant YARA heeft zijn productie van kunstmest in het Zeeuwse Sluiskil stilgelegd. Het van oorsprong Noorse staatsbedrijf maakt in Nederland kunstmest met behulp van gas. Omdat de productie op dit moment niet rendabel is, heeft het besloten 40% van zijn Europese productie stil te leggen vanwege de hoge gasprijzen. YARA is wereldwijd goed is voor zo'n 20% van de kunstmestproductie die overal in de wereld wordt gemaakt. Er gaat dus niet zomaar 8% af, maar alleen 40% van het Europese deel. Maar juist de Nederlandse glastuinbouw is afhankelijk van de productie in onze contreien.
Tuinders en boeren anticipeerden tot op heden niet op de prijsfluctuaties van meststoffen en worden dus onvermijdelijk geconfronteerd met hogere prijzen. Noch met hun leveranciers, noch met hun afnemers hebben ze contracten waarin de clausule staat dat ze de prijs van meststoffen kunnen doorberekenen. "Zonder meststoffen geen productie en kwaliteit", zegt Van Velden. Net als YARA, gaan ook tuinders gaan niet voor ongedekte kosten aan de slag.
Omdat de prijzen van energie stijgen, stijgen bovendien ook de prijzen voor verpakkingen en andere energie-afhankelijke productiemiddelen waar boer en tuinder tot op heden bij het opstellen van hun contracten geen rekening hielden. In het najaar en de winter 2021/22 zullen daarom vermoedelijk energie-afhankelijke elementen aan de afname- en leveringscontracten worden toegevoegd. In hun afspraken met kunstmestleveranciers zullen tuinder en boer proberen termijnafspraken over de prijs te maken. Met hun afnemers zullen ze afspraken willen maken om het risico van hogere prijzen dat ze bij hun toeleveranciers niet gedekt krijgen door te kunnen berekenen.
Meer energierisico's afdekken. Dat is de les die boer en tuinder zullen trekken uit de hoge gasprijzen. Voor consumenten betekent het op termijn duurder voedsel, want al die risicoafdekkingen en doorberekeningen worden uiteindelijk betaald door consumenten. De keten duwt ze immers naar zijn eindklant toe en neemt ze zelf niet. Supermarkt Albert Heijn zei afgelopen week niettemin voorlopig niet aan prijsverhogingen te willen denken. Logisch, want duurdere boodschappen kosten klanten. Retailers zullen dan ook maximaal druk zetten om extra en onvoorspelbare kosten te vermijden.
Dit artikel afdrukken
"Vanwege de vraag naar Nederlandse producten vanuit supermarkten, hebben we veel geïnvesteerd om jaarrond komkommers te telen", vertelt tuinder René Biemans uit het Brabantse Boekel op boerensite Nieuwe Oogst. Komkommers kunnen ‘s winters namelijk ook heel goed in Almería in het zuiden van Spanje geteeld worden. Die zijn wat harder en minder smakelijk, maar dat was nooit een probleem voor Nederlandse consumenten. Nu de - door corona versterkte - wens om te eten uit eigen land toeneemt, willen supermarkten liever komkommers uit een verwarmde kas dan van de volle grond uit het diepste zuiden van ons continent.
Duur gas kan daar verandering in brengen. Biemans' komkommers zullen komende winter vermoedelijk 2 euro per vierkante meter in de week meer gaan kosten dan vorig jaar. "Sommige supermarkten hebben al aangegeven dat ze mogelijk weer komkommers uit Spanje halen als ze hier te duur worden", verklapt Biemans.
Voor consumenten betekent het op termijn duurder voedsel, want al die risicoafdekkingen worden uiteindelijk betaald door consumentenDe gasprijzen zijn afgelopen jaar extreem gestegen door een samenloop van omstandigheden op de wereldmarkt. De VS hebben de productie teruggebracht, zozeer zelfs dat elektriciteitscentrales weer met kolen gestookt worden terwijl dat een grotere klimaatimpact heeft. Daarnaast heeft Nederland zijn eigen gasproductie gereduceerd en wil ons land niet graag aan het Russische gas, zodat de toevoer daarvan niet is geregeld. Daar komt bovendien nog eens bij dat veranderend overheidsbeleid tuinders die van het gas naar eigen aardwarmte en groene stroom waren gegaan, begin 2021 weer heeft doen besluiten aan het gas te gaan.
Van 5-15 cent naar 60-70 cent
Vorig jaar kostte een kubieke meter gas zonder vast contract tussen de 5 en 15 eurocent. Inmiddels ligt de prijs op de vrije markt tussen de 60 en 70 cent. De top is vermoedelijk nog niet bereikt.
Op Nieuwe Oogst zegt tuinbouwadviseur Alexander Formsma dat de prijzen de grote risico's laten zien die tuinders lopen door afhankelijk te zijn van energie die ze tegen wereldmarktprijzen moeten afrekenen. Hij noemt eigen, duurzaam opgevangen en opgeslagen energie op termijn "de enige echte oplossing." Maar op korte termijn is die niet beschikbaar omdat er nog nauwelijks installaties voor zijn gebouwd.
Vooral consequenties voor mest
De grotere tuinbouwbedrijven zullen voorlopig geen last hebben van de hoge gasprijzen, denkt hoofdredacteur Pieternel van Velden van het technisch tuindersblad Onder Glas. Ze hebben afspraken voor de levering en prijzen van gas voor langere tijd vastgelegd in contracten, schrijft ze. Ze signaleert een andere trend.
Kunstmestfabrikant YARA heeft zijn productie van kunstmest in het Zeeuwse Sluiskil stilgelegd. Het van oorsprong Noorse staatsbedrijf maakt in Nederland kunstmest met behulp van gas. Omdat de productie op dit moment niet rendabel is, heeft het besloten 40% van zijn Europese productie stil te leggen vanwege de hoge gasprijzen. YARA is wereldwijd goed is voor zo'n 20% van de kunstmestproductie die overal in de wereld wordt gemaakt. Er gaat dus niet zomaar 8% af, maar alleen 40% van het Europese deel. Maar juist de Nederlandse glastuinbouw is afhankelijk van de productie in onze contreien.
Tuinders en boeren anticipeerden tot op heden niet op de prijsfluctuaties van meststoffen en worden dus onvermijdelijk geconfronteerd met hogere prijzen. Noch met hun leveranciers, noch met hun afnemers hebben ze contracten waarin de clausule staat dat ze de prijs van meststoffen kunnen doorberekenen. "Zonder meststoffen geen productie en kwaliteit", zegt Van Velden. Net als YARA, gaan ook tuinders gaan niet voor ongedekte kosten aan de slag.
Omdat de prijzen van energie stijgen, stijgen bovendien ook de prijzen voor verpakkingen en andere energie-afhankelijke productiemiddelen waar boer en tuinder tot op heden bij het opstellen van hun contracten geen rekening hielden. In het najaar en de winter 2021/22 zullen daarom vermoedelijk energie-afhankelijke elementen aan de afname- en leveringscontracten worden toegevoegd. In hun afspraken met kunstmestleveranciers zullen tuinder en boer proberen termijnafspraken over de prijs te maken. Met hun afnemers zullen ze afspraken willen maken om het risico van hogere prijzen dat ze bij hun toeleveranciers niet gedekt krijgen door te kunnen berekenen.
Meer energierisico's afdekken. Dat is de les die boer en tuinder zullen trekken uit de hoge gasprijzen. Voor consumenten betekent het op termijn duurder voedsel, want al die risicoafdekkingen en doorberekeningen worden uiteindelijk betaald door consumenten. De keten duwt ze immers naar zijn eindklant toe en neemt ze zelf niet. Supermarkt Albert Heijn zei afgelopen week niettemin voorlopig niet aan prijsverhogingen te willen denken. Logisch, want duurdere boodschappen kosten klanten. Retailers zullen dan ook maximaal druk zetten om extra en onvoorspelbare kosten te vermijden.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
En zo rennen we van probleem naar schijnoplossing naar vervolgprobleem etc etc.
"De consument heeft als gevolg van Corona meer behoefte aan eten uit eigen land". Maar we vergeten dat eten uit eigen land<> eten van het seizoen en in de winter groeien er geen komkommers. Dus dan raak je in de knoei omdat de gasprijzen stijgen... consument boos 'Het is ook nooit goed'! Maar niet getreurd, we halen de komkommers gewoon weer uit Spanje......
Installeer nou toch een ministerie van voedsel en landbouw en ontwikkel een intergraal voedingsbeleid! Please??
Kunstmest ??
Nergens voor nodig aldus deze voedselboswachter.
Dan zijn er ook nog wijze heren die Nederland willen her-inrichten, ik ben het daar wel mee eens, dan kunnen wat mij betreft de voedselbos voorstanders onder de hoede van Kaat Biesemans-Hoogewijs in hun eigen bos gaan wonen.
Hek dicht aub
Als het gas op is moet hij toch definitief dicht.....
Toch niet zo erg als bv ureum tienmaal zo duur zou worden?
Als de prijs van kunstmest sterk stijgt omdat energie duurder wordt, dan zal voedsel duurder worden. Is dat erg? Welnee, als je fijn in een stinkend rijk land als Nederland woont en behoort tot de groep die maar een zeer beperkt deel van het inkomen aan voedsel besteedt. Het is hooguit wat lastig dat daardoor vliegen, Netflix, mobiele telefoons en all-in vakanties ook duurder worden.
Maar je zal maar de pech hebben dat je wieg op de verkeerde plek in Nederland heeft gestaan, of erger, op de verkeerde plek in de wereld. Dan komt het er op neer dat je bijvoorbeeld niet meer op vakantie kunt, of geen nieuwe kleren voor je kind kunt kopen, of morgen niet te eten hebt. En grote groepen mensen die niet te eten hebben, dat is best lastig. Niet alleen voor die mensen, maar voor de hele wereld.
Maar gelukkig hebben de meeste mensen in Nederland daar geen last van. Die weten het zelfs niet. Die kunnen gewoon hun stuitende onwetendheid in de krant etaleren, zoals de voedselboswachter van Rene uit #2 . Of pleiten voor een ministerie van voedsel en landbouw, zodat een integraal beleid kan worden ontwikkeld. Probleem opgelost.
#4 Henric, "Maar gelukkig hebben de meeste mensen in Nederland daar geen last van. Die weten het zelfs niet." Over die gelukkige mensen had Teun v/d Keuken laatst een goede column: Arme sloeber, we moeten je niet, je bent niet zoals wij, mooi, rijk en geslaagd in het leven .
Dit terzijde.