Onbewust illustreerde Frans Muller, CEO van Ahold Delhaize, donderdag in de NRC het antwoord op de vraag waar iedereen van wakker ligt: waarom doen we zo weinig tegen klimaatverandering? Dat vindt Gustaaf Haan, hoofd onderzoek van The Question Mark.
Drie citaten, lukraak uit het interview, laten zien welke misverstanden een oplossing in de weg zitten. Niet alleen bij Muller, maar bij ons allemaal.
1.“We willen het vooral met klanten over dit soort dingen hebben. Welke producten zijn beter voor het milieu?”
Supermarktklanten hebben geen bijzondere expertise op het gebied klimaatverandering. Is het niet logischer dat de supermarkt zich zélf verdiept in de vraag: 'welke producten zijn beter voor het milieu'? Wat Muller waarschijnlijk bedoelt is: het is niet aan de supermarkt om voedselkeuzes voor te schrijven. Maar klimaatverandering is geen kwestie van smaak of dieet, klimaatverandering is een wereldwijde ramp van ongekende omvang. Zouden we tegen slachtoffers van bosbranden en overstromingen écht willen zeggen: “Helaas. Onduurzame producten moeten te koop blijven omdat mensen ze nu eenmaal kopen."?
Dit misverstand zit diep, niet alleen bij Frans Muller: we denken nog steeds dat marktvraag de enige legitimering is van beleid. Maar bedrijven en CEO’s hoeven natuurlijk geen willoze speelballen te zijn. De ecologische crisis vraagt juist om hun leiderschap.
Klopt. Des te opvallender dat Ahold geen doelstelling heeft om minder vlees te verkopen. 'Wacht even!' zal Frans zeggen, ‘Kijk eens naar de ambitie van bijvoorbeeld Albert Heijn om de omzet op vleesvervangers te verdubbelen!’ En precies daar zit het misverstand. De verkoop van vleesvervangers is de afgelopen tijd sterk gegroeid, zonder dat de consumptie van vlees daalde. Door enkel méér vleesvervangers te eten houden we klimaatverandering niet tegen. Maar de mythe van oneindige economische groei maakt dat we alleen kunnen denken in termen van méér, niet in termen van minder. Minderen vraagt om zelfbeheersing, van consumenten én van bedrijven.
3. "Als je naar onze berekeningen kijkt dan zal je zien dat [15% uitstootreductie] echt wel ambitieus is, van waar we nu vandaan komen.”
Ik heb ze bekeken, die berekeningen. Daar staat dat 15% reductie onvoldoende is om in het scenario van 1,5 graad opwarming te blijven. Dat Frans zijn doelen ambitieus noemt, komt omdat het moeilijk is ze te halen. Dat geloof ik meteen. Maar de vraag is niet hoeveel moeite we doen. De vraag is of het genoeg is.
Het misverstand is dat we kijken naar ‘waar we nu vandaan komen’. Het enige dat telt, is waar we naartoe moeten. De ecologische crisis vraagt om visie.
Visie, leiderschap en zelfbeheersing. Laten we hopen dat er een jonge garde staat te trappelen om het roer over te nemen.
Dit artikel afdrukken
1.“We willen het vooral met klanten over dit soort dingen hebben. Welke producten zijn beter voor het milieu?”
Supermarktklanten hebben geen bijzondere expertise op het gebied klimaatverandering. Is het niet logischer dat de supermarkt zich zélf verdiept in de vraag: 'welke producten zijn beter voor het milieu'? Wat Muller waarschijnlijk bedoelt is: het is niet aan de supermarkt om voedselkeuzes voor te schrijven. Maar klimaatverandering is geen kwestie van smaak of dieet, klimaatverandering is een wereldwijde ramp van ongekende omvang. Zouden we tegen slachtoffers van bosbranden en overstromingen écht willen zeggen: “Helaas. Onduurzame producten moeten te koop blijven omdat mensen ze nu eenmaal kopen."?
Dit misverstand zit diep, niet alleen bij Frans Muller: we denken nog steeds dat marktvraag de enige legitimering is van beleid. Maar bedrijven en CEO’s hoeven natuurlijk geen willoze speelballen te zijn. De ecologische crisis vraagt juist om hun leiderschap.
Het enige dat telt, is waar we naartoe moeten2. “Als wij [onze klanten] kunnen bewegen om twee dagen in de week minder vlees te eten, zou dat een enorm positieve invloed hebben op het klimaat.”
Klopt. Des te opvallender dat Ahold geen doelstelling heeft om minder vlees te verkopen. 'Wacht even!' zal Frans zeggen, ‘Kijk eens naar de ambitie van bijvoorbeeld Albert Heijn om de omzet op vleesvervangers te verdubbelen!’ En precies daar zit het misverstand. De verkoop van vleesvervangers is de afgelopen tijd sterk gegroeid, zonder dat de consumptie van vlees daalde. Door enkel méér vleesvervangers te eten houden we klimaatverandering niet tegen. Maar de mythe van oneindige economische groei maakt dat we alleen kunnen denken in termen van méér, niet in termen van minder. Minderen vraagt om zelfbeheersing, van consumenten én van bedrijven.
3. "Als je naar onze berekeningen kijkt dan zal je zien dat [15% uitstootreductie] echt wel ambitieus is, van waar we nu vandaan komen.”
Ik heb ze bekeken, die berekeningen. Daar staat dat 15% reductie onvoldoende is om in het scenario van 1,5 graad opwarming te blijven. Dat Frans zijn doelen ambitieus noemt, komt omdat het moeilijk is ze te halen. Dat geloof ik meteen. Maar de vraag is niet hoeveel moeite we doen. De vraag is of het genoeg is.
Het misverstand is dat we kijken naar ‘waar we nu vandaan komen’. Het enige dat telt, is waar we naartoe moeten. De ecologische crisis vraagt om visie.
Visie, leiderschap en zelfbeheersing. Laten we hopen dat er een jonge garde staat te trappelen om het roer over te nemen.
Het interview met Frans Muller is te vinden in de NRC van afgelopen donderdag. Het opent, om de sfeer te typeren, met deze woorden: Het nieuwste klimaatrapport bezorgde topman Frans Muller buikpijn. Duidelijk is dat bedrijven méér moeten doen, vindt hij. Maar een revolutie? "Je verandert niet zomaar even de smaak.”
Elders op Foodlog duidde Sijmen Spiegel de roep van Joe Biden om meer olie als een realistische keuze om opstand en nog meer ongelijkheid te voorkomen.
Welk beeld van de menselijke werkelijkheid rijst op uit de denkwerelden van Muller, Haan en Spiegel?
Elders op Foodlog duidde Sijmen Spiegel de roep van Joe Biden om meer olie als een realistische keuze om opstand en nog meer ongelijkheid te voorkomen.
Welk beeld van de menselijke werkelijkheid rijst op uit de denkwerelden van Muller, Haan en Spiegel?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik zag een prachtige tweet van Cor Pierik (CBS). Het is de moeite waard om het linkje even aan te klikken. En dan weer even nadenken over de gestelde vragen onder deze tekst.
Cruciaal zinnetje: "Maar de vraag is niet hoeveel moeite we doen. De vraag is of het genoeg is." Dat geldt dus niet alleen voor AH. Ik hoor de directeur van Tata Steel afgelopen week ook nog roepen dat ze (grote) stappen hebben gezet, idem bijv. de boeren, zij hebben grote investeringen gedaan (hoor ik altijd) om iets te bereiken. Het m.i. allemaal kaasschaafwerk. Omdat er veel geld ingestopt is moet er ook wel veel bereikt zijn, maar die relatie is er helemaal niet! Als consumenten massaal hun vleesconsumptie zouden halveren, kost ze dat niets, maar de impact is enorm! Idem voor hun prullariaconsumptie (kleding?!) trouwens.
Dank Carolien, zo snap ik je.
Het doel van Ahold is winst maken door spullen te verkopen in supermarkten. In het kader van MVO gaat daar in het huidige tijdsgewricht een sausje van verduurzaming en gezonder maken van voedselaanbod overheen. Ik ben al blij als dat iets meer dan een sausje voor de bühne is. Dat is in de ogen van Muller waarschijnlijk het maximaal haalbare vanuit zijn positie. Het zij zo. Niemand 'kan het alleen'.
Carolien, zegt Muller niet hetzelfde als jij? Hij kan het niet alleen zegt hij.