Onbewust illustreerde Frans Muller, CEO van Ahold Delhaize, donderdag in de NRC het antwoord op de vraag waar iedereen van wakker ligt: waarom doen we zo weinig tegen klimaatverandering? Dat vindt Gustaaf Haan, hoofd onderzoek van The Question Mark.
Drie citaten, lukraak uit het interview, laten zien welke misverstanden een oplossing in de weg zitten. Niet alleen bij Muller, maar bij ons allemaal.
1.“We willen het vooral met klanten over dit soort dingen hebben. Welke producten zijn beter voor het milieu?”
Supermarktklanten hebben geen bijzondere expertise op het gebied klimaatverandering. Is het niet logischer dat de supermarkt zich zélf verdiept in de vraag: 'welke producten zijn beter voor het milieu'? Wat Muller waarschijnlijk bedoelt is: het is niet aan de supermarkt om voedselkeuzes voor te schrijven. Maar klimaatverandering is geen kwestie van smaak of dieet, klimaatverandering is een wereldwijde ramp van ongekende omvang. Zouden we tegen slachtoffers van bosbranden en overstromingen écht willen zeggen: “Helaas. Onduurzame producten moeten te koop blijven omdat mensen ze nu eenmaal kopen."?
Dit misverstand zit diep, niet alleen bij Frans Muller: we denken nog steeds dat marktvraag de enige legitimering is van beleid. Maar bedrijven en CEO’s hoeven natuurlijk geen willoze speelballen te zijn. De ecologische crisis vraagt juist om hun leiderschap.
Klopt. Des te opvallender dat Ahold geen doelstelling heeft om minder vlees te verkopen. 'Wacht even!' zal Frans zeggen, ‘Kijk eens naar de ambitie van bijvoorbeeld Albert Heijn om de omzet op vleesvervangers te verdubbelen!’ En precies daar zit het misverstand. De verkoop van vleesvervangers is de afgelopen tijd sterk gegroeid, zonder dat de consumptie van vlees daalde. Door enkel méér vleesvervangers te eten houden we klimaatverandering niet tegen. Maar de mythe van oneindige economische groei maakt dat we alleen kunnen denken in termen van méér, niet in termen van minder. Minderen vraagt om zelfbeheersing, van consumenten én van bedrijven.
3. "Als je naar onze berekeningen kijkt dan zal je zien dat [15% uitstootreductie] echt wel ambitieus is, van waar we nu vandaan komen.”
Ik heb ze bekeken, die berekeningen. Daar staat dat 15% reductie onvoldoende is om in het scenario van 1,5 graad opwarming te blijven. Dat Frans zijn doelen ambitieus noemt, komt omdat het moeilijk is ze te halen. Dat geloof ik meteen. Maar de vraag is niet hoeveel moeite we doen. De vraag is of het genoeg is.
Het misverstand is dat we kijken naar ‘waar we nu vandaan komen’. Het enige dat telt, is waar we naartoe moeten. De ecologische crisis vraagt om visie.
Visie, leiderschap en zelfbeheersing. Laten we hopen dat er een jonge garde staat te trappelen om het roer over te nemen.
Dit artikel afdrukken
1.“We willen het vooral met klanten over dit soort dingen hebben. Welke producten zijn beter voor het milieu?”
Supermarktklanten hebben geen bijzondere expertise op het gebied klimaatverandering. Is het niet logischer dat de supermarkt zich zélf verdiept in de vraag: 'welke producten zijn beter voor het milieu'? Wat Muller waarschijnlijk bedoelt is: het is niet aan de supermarkt om voedselkeuzes voor te schrijven. Maar klimaatverandering is geen kwestie van smaak of dieet, klimaatverandering is een wereldwijde ramp van ongekende omvang. Zouden we tegen slachtoffers van bosbranden en overstromingen écht willen zeggen: “Helaas. Onduurzame producten moeten te koop blijven omdat mensen ze nu eenmaal kopen."?
Dit misverstand zit diep, niet alleen bij Frans Muller: we denken nog steeds dat marktvraag de enige legitimering is van beleid. Maar bedrijven en CEO’s hoeven natuurlijk geen willoze speelballen te zijn. De ecologische crisis vraagt juist om hun leiderschap.
Het enige dat telt, is waar we naartoe moeten2. “Als wij [onze klanten] kunnen bewegen om twee dagen in de week minder vlees te eten, zou dat een enorm positieve invloed hebben op het klimaat.”
Klopt. Des te opvallender dat Ahold geen doelstelling heeft om minder vlees te verkopen. 'Wacht even!' zal Frans zeggen, ‘Kijk eens naar de ambitie van bijvoorbeeld Albert Heijn om de omzet op vleesvervangers te verdubbelen!’ En precies daar zit het misverstand. De verkoop van vleesvervangers is de afgelopen tijd sterk gegroeid, zonder dat de consumptie van vlees daalde. Door enkel méér vleesvervangers te eten houden we klimaatverandering niet tegen. Maar de mythe van oneindige economische groei maakt dat we alleen kunnen denken in termen van méér, niet in termen van minder. Minderen vraagt om zelfbeheersing, van consumenten én van bedrijven.
3. "Als je naar onze berekeningen kijkt dan zal je zien dat [15% uitstootreductie] echt wel ambitieus is, van waar we nu vandaan komen.”
Ik heb ze bekeken, die berekeningen. Daar staat dat 15% reductie onvoldoende is om in het scenario van 1,5 graad opwarming te blijven. Dat Frans zijn doelen ambitieus noemt, komt omdat het moeilijk is ze te halen. Dat geloof ik meteen. Maar de vraag is niet hoeveel moeite we doen. De vraag is of het genoeg is.
Het misverstand is dat we kijken naar ‘waar we nu vandaan komen’. Het enige dat telt, is waar we naartoe moeten. De ecologische crisis vraagt om visie.
Visie, leiderschap en zelfbeheersing. Laten we hopen dat er een jonge garde staat te trappelen om het roer over te nemen.
Het interview met Frans Muller is te vinden in de NRC van afgelopen donderdag. Het opent, om de sfeer te typeren, met deze woorden: Het nieuwste klimaatrapport bezorgde topman Frans Muller buikpijn. Duidelijk is dat bedrijven méér moeten doen, vindt hij. Maar een revolutie? "Je verandert niet zomaar even de smaak.”
Elders op Foodlog duidde Sijmen Spiegel de roep van Joe Biden om meer olie als een realistische keuze om opstand en nog meer ongelijkheid te voorkomen.
Welk beeld van de menselijke werkelijkheid rijst op uit de denkwerelden van Muller, Haan en Spiegel?
Elders op Foodlog duidde Sijmen Spiegel de roep van Joe Biden om meer olie als een realistische keuze om opstand en nog meer ongelijkheid te voorkomen.
Welk beeld van de menselijke werkelijkheid rijst op uit de denkwerelden van Muller, Haan en Spiegel?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Frans out off the box denken geeft oplossingen. Er zijn mogelijkheden als we om elkaar willen denken, wederkerigheid zou een deel van de oplossing kunnen zijn.
Verbondenheid, er samen iets toe doen, zou dat gevoel helpen?
Goed stuk, Gustaaf, vinger op de zere plek. Het beeld van de 'menselijke werkelijkheid' is niet zo positief, vrees ik. En de 'bijbelse' vragen van Arnold zijn me iets te abstract. Misschien maar gewoon allemaal naar beste kunnen ons steentje bijdragen? En hopen dat al die steentjes samen een lawine vormen die de mondiaal vereiste omslag in gang zetten.
Carolien, Gustaaf wil stiekem - denk ik - dat Ahold-Delhaize de rol van overheid neemt (net zoals de rechter dat van Shell verlangt, maar waar Shell bezwaar tegen gaat maken) én een lange neus maakt naar zijn aandeelhouders. Dat kan heel fout aflopen, weet de voormalige baas van Danone. Muller maakt dan ook duidelijk dat er grenzen aanzitten. Jij hebt het over allemaal ons best doen. Zit dat nou dichter bij Gustaaf of ben je toch verrassend dicht bij Muller? Ik haal het niet helemaal uit je woorden.
Ik ben misschien een wat verstokte boer maar verbaas me bijna continu dat de focus zo ligt op wat er gegeten wordt en niet op bv al dat materiaal dat er voor zorgt dat de kliko vol komt of dat er wegspoelt via het riool al dan niet zuiverbaar.
Of bv de dagelijks terugkerende volksverhuizing omdat werk en woning zo ver uit elkaar ligt.
Dick, de vraag is: waarom doen 'we' zo weinig? Ik denk omdat we bij zo'n groot probleem snel geneigd zijn om naar anderen te wijzen: zolang andere landen, het bedrijfsleven, andere bedrijven, et cetera (te) weinig doen, ben ik zelf niet aan zet. En dan gaat iedereen op elkaar wachten totdat 'de wereld', de EU of de industrie in actie komt. Ik pleit ervoor dat iedereen doet wat in zijn/haar macht/invloedssfeer ligt