Voorrondes werden georganiseerd om gedachten op te halen en te bespreken. Dat laatste gebeurde afgelopen week in online sessies. Onder de insprekers was Louise Fresco, bestuursvoorzitter van Wageningen UR. De universiteit en het onderzoekscentrum hebben een reputatie hoog te houden als voedsel- en visionaire landbouw-denktank met een vooruitziende blik op de wereld.
Fresco wees op gebrek aan vertrouwen als barrière voor het gesprek om te komen tot een eensluidende aanpak. "Veel mensen erkennen het belang van landbouw, voedsel en voeding, maar er is geen algemene consensus over de te volgen koers. In veel geïndustrialiseerde westerse landen is voedsel een bron van onenigheid geworden. Er zijn talloze discussiepunten: dierenwelzijn, klimaatverandering, gebruik van chemische stoffen en genetische technieken. Vaak is er sprake van miscommunicatie of verkeerde informatie, maar ook van meningsverschillen. Dit leidt in toenemende mate tot verwarring en zelfs tot twijfels over de wetenschappelijke onderbouwing. Wetenschap lijkt wel een supermarkt te worden waar ideeën en feiten worden geconstrueerd, en niet meer dan een uitdrukking of deelbelangen en -waarden. Dit leidt tot een gebrek aan vertrouwen en onenigheid over de beste manier om verder te komen." Volgens Fresco is wetenschappelijke diplomatie nodig om de kloof tussen wetenschap en beleid te overbruggen en meningsverschillen over feiten, belangen en waarden op te lossen.
Mobiliseren private sector
Ze adviseert rondetafelgesprekken en dialogen tussen wetenschappers, regeringen, NGO's, consumentenorganisaties, mondige burgers, bedrijven en boeren. Daar moet het vertrouwen ontstaan om de samenleving betrokken te krijgen bij de aanpak van voldoende beschikbaar en betaalbaar gezond voedsel voor iedereen. Onderwijl krimpt het bestaande landbouwareaal eerder dan het groeit en verslechtert de conditie van de bodems.
Volgens Fresco is "het mobiliseren van de private sector" essentieel om voedselsystemen te hervormen in het publieke belang omdat in geen enkel modern land "de regering het brood bakt".
Opgemerkt moet worden dat juist bedrijven steeds met wantrouwen kijken naar grote ontwerpen waaraan ze moeten voldoen om de doelen die met name NGO's als plaatsvervangende regeringen stellen te realiseren. De vraag is dan ook vooral of NGO's hun verworven beleidsruimte zullen afstaan aan de frisse en feitelijke dialoog die Fresco voorstaat.
Porter
Afgelopen week verscheen in Harvard Magazine een interview met de Amerikaanse business socioloog en management- en marketingtheoreticus Michael Porter. Hij wijt de crisis van de Amerikaanse overheid aan het gebrek aan vermogen om de maatschappelijke noden te benoemen en te beantwoorden. De overheid kan die noden ook niet vervullen omdat het daar geen zakelijk model voor kan ontwerpen. Bedrijven kunnen dat wel, maar moeten dan het vertrouwen krijgen dat te doen. In ruil daarvoor moeten ze leveren. Mogelijk kan Porter's analyse helpen om in te zien dat er vooral een vertrouwenscrisis richting bedrijven is op te lossen en dat de overheid een rol moet spelen als verbinder van commercieel vernuft en creatieve ondernemerskracht. Ook Porter ziet overheden geen brood bakken. Wel denkt hij dat bedrijven inzien dat ze zonder maatschappelijk engagement hun omgeving vernaggelen. Overheden moeten volgens Porter de verantwoordelijkheid nemen bedrijven te verbinden rond de maatschappelijke doelen die bedrijven en burgers zelf expliciteren en realiseren. In zijn visie nemen bedrijven de rol van NGO's over en gaan overheden wetten en regels maken bij de samenleving die daaruit ontstaat.
Poverty, income inequality & the high cost of food continue to keep healthy diets out of the reach of some 3 billion people.
— António Guterres (@antonioguterres) July 26, 2021
Transforming our food systems is a prerequisite to tackle these problems and get the world on track to achieve the #GlobalGoals.https://t.co/WMoauifBpw pic.twitter.com/tyDDCCU5zl
Een samenvatting over ‘regenerative farming’ https://t.co/ywPWuzagxI @foodlog_nl
— Joost de Jong (@j_dejong2) July 22, 2021
Deze zin vond ik treffend: "Wetenschap lijkt wel een supermarkt te worden waar ideeën en feiten worden geconstrueerd.... "
De processen zijn te groot geworden, te complex, we kunnen niet meer sturen, het is Europa, niet meer Nederland. Het is Rabo Utrecht, niet meer de plaatselijk boerenleenbank, het is de supermarkt, niet meer de groenteboer, het is de FAO, niet meer Mansholt, en het is Friesland-Campina, niet meer al die kleine kaasmakertjes. Dat maakt zaken complex, het gat van Rotterdam bijvoorbeeld, of het vliegverkeer, of mobiliteit in het algemeen. Verwende consumenten die door de politiek bediend worden.
Ik denk dat ook bedrijven het niet kunnen, ze zullen hun klanten verliezen, net als de politiek die geen kiezers meer zal hebben als ze de drastische maatregelen neemt die nodig zijn. In de kern wil de maatschappij niet, en in het verlengde daarvan de politiek en de bedrijven. Men wil dat het blijft zoals het is. We beschuldigen de boer wel van zijn conservatisme, maar zijn zelf geen haar beter. We hebben elkaar in een soort houdgreep waar we niet uit los kunnen komen, er is altijd wel een grotere reden waarom iets niet kan. Die grotere reden is belang. We zijn allemaal onthutst over de waterellende in Limburg en Duitsland, maar moeten wel met vakantie kunnen, elektrisch of niet-elektrisch.
Alleen met veel pijn komt rijkdom ten val, lees wat dat betreft eens over de neergang van Venetië of een paar andere ooit machtige samenlevingen, dat soort processen kan niet plaatsvinden in democratie of in goed overleg. Het wordt afgedwongen, op welke wijze dan ook. Wij gaan door tot het gaatje, tot het niet anders meer kan. Wij zijn nu eenmaal opportunisten, geen strategen. We hopen maar dat het meevalt, een opportunist is meestal ook een positivo. Geniet ervan zolang het nog kan, dat doen we allemaal namelijk, en neem de rest niet te serieus. Het gaat zoals het gaat en er zijn geen maatschappelijke groepen die het schip echt van koers af kunnen brengen.
Dit vind ik ook een interessante zin: "dat juist bedrijven steeds met wantrouwen kijken naar grote ontwerpen waaraan ze moeten voldoen om de doelen die met name NGO's als plaatsvervangende regeringen stellen te realiseren. De vraag is dan ook vooral of NGO's hun verworven beleidsruimte zullen afstaan aan de frisse en feitelijke dialoog die Fresco voorstaat."
Benieuwd bijvoorbeeld wat er gaat gebeuren met de EU maatregelen t.a.v. ethyleenoxide.
1. Foodwatch vindt de maatregelen niet sterk genoeg
2. Kamervragen in de Tweede Kamer aan de Minister
3. Regering vraagt NVWA strenger op te treden dan in EU is afgesproken
4. Verschillen in de maatregelen tussen de EU landen
5. De producenten zitten met de problemen
6. Vertrouwen van de producenten in de politiek zal niet toenemen
"Ook Porter ziet overheden geen brood bakken. Wel denkt hij dat bedrijven inzien dat ze zonder maatschappelijk engagement hun omgeving vernaggelen. Overheden moeten volgens Porter de verantwoordelijkheid nemen bedrijven te verbinden rond de maatschappelijke doelen die bedrijven en burgers zelf expliciteren en realiseren. In zijn visie nemen bedrijven de rol van NGO's over en gaan overheden wetten en regels maken bij de samenleving die daaruit ontstaat."
Poeh poeh.
"Wel denkt hij dat bedrijven inzien dat ze zonder maatschappelijk engagement hun omgeving vernaggelen". Ergo, bedrijven zelf kunnen rustig hun omgeving vernaggelen, hebben kennelijk geen inzicht vanuit henzelf?
'Maatschappelijk engagement', wat is dat? Leuke logootjes en meekletsen met de stroom?
En hoe zit het met het corrumperende vermogen van geld verdienen, economie? We willen tenslotte allemaal een bungalow met uitzicht op zee, en vernaggelen via het bedrijf dat geld verdient voor jouw bungalow langzaam maar zeker die omgeving. Waarom zijn die NGO's er dan?
Volgens mij heeft Porter niks gezegd.
(PS #Theo, 6.07, ik ben al klaar wakker, tijd om de dag te beginnen)
Zouden het de B-Corps kunnen zijn, Frank-Eric? Of vernaggelen die de boel ook?
Het alternatief is een Chinees geleide economie met minder welvaart dan Xi voor zijn volk in petto heeft. Dat even snel geschetst om magnitude van het alternatief duidelijk te maken. In China houdt de overheid zich wel bezig met brood bakken.
Maar wel zoete broodjes. Ooit bakten ze het wel hoor: regeringsbrood.