De Bedrijfs Overname Regeling (BOR) voor boeren staat op de tocht. GroenLinks, PVDA en SP willen van deze regeling af. De vermogens in de agrarische sector zouden er oneigenlijk door groeien. De jonge melkveehouder Chris van Bruggen vindt dat een onjuiste kijk op vermogen en kapitaal. Volgens hem zal de vermogensongelijkheid juist toenemen door de voorgestelde afschaffing en wordt bedrijfsovername van ouder op kind onmogelijk. De Rekenkamer stelt dat de regeling niet aan de fiscale voorwaarden voldoet en dat een concreet beleidsdoel ontbreekt. Wat is de BOR en waarom moeten we deze regeling volgens Van Bruggen behouden?
De BOR is een fiscale vrijstelling die het verschil tussen de going concernwaarde en de liquidatiewaarde (of overnamewaarde) grotendeels vrijstelt van schenkbelasting. Voor kapitaalintensieve boerenbedrijven in Nederland is deze regeling van cruciaal belang om bedrijven rendabel te houden en ze door te geven aan een volgende generatie.
Ongeveer twee derde van het bezit van een boer ligt vast in de waarde van grond. Juist dit bedrijfsmiddel is duur. Het is sterk in waarde gestegen terwijl het verdienvermogen in de landbouw achterbleef. De verhouding tussen het verdienvermogen van bedrijfsmiddelen en de aanschafprijs was al uit balans en is in de afgelopen jaren nog verder uit verhouding geraakt.
Een voorbeeld
Stel je bent jong en je wilt boer worden, je kijkt naar het aanbod van landbouwbedrijven. Dat is schrikken. Een gangbaar en toekomstbestendig bedrijf kost €4 miljoen. Dat kun je nooit betalen en je kunt het ook niet terugverdienen met dat bedrijf omdat het rendement op het vermogen nu eenmaal te laag is. Een bedrijf kopen kan niet uit en de bank wil je niet financieren.
Maar stel, je ouders hebben een boerenbedrijf waar ze een goed inkomen mee verdienen; dat kan je overnemen. Je bekijkt hoeveel inkomsten er zijn en hoeveel geld je kan lenen en terug betalen vanuit de geldstromen binnen het bedrijf. Dat blijkt 1,5 miljoen euro te zijn, de ‘going concern waarde’. De rest van het vermogen wordt geschonken.
Als een van de kinderen het bedrijf overneemt, wordt er dus €2,5 miljoen geschonken. Zonder bedrijfsovernameregeling moet er over dit bedrag 20 procent schenkbelasting betaald worden, dat is €485.000. Met de vrijstelling van de BOR (100% over €559.922 en 83% voor wat daarboven ligt) bedraagt de schenkbelasting €66.000.
Het verschil tussen wel of geen BOR bedraagt dus ruim 4 ton. Een hoop geld voor een sector waar de marges dun zijn.
Vermogensongelijkheid: een probleem?
In Nederland worden we belast op inkomsten. Wie veel verdient, betaalt veel belasting. Wie weinig verdient, betaalt minder belasting. Juist in de landbouw staan inkomen en vermogen niet in relatie tot elkaar. Anders gezegd, veel vermogen bezitten heeft geen nut, als je er niets mee verdient.
Belasting heffen op vermogen heeft daarom niet zoveel zin.
De BOR wordt gebruikt om landbouwbedrijven door te geven aan een volgende generatie die boer wil worden. Het verschil tussen opbrengend vermogen en de verkoopprijs wordt dan niet cash gemaakt en uitbetaald.
Als de overname van een bedrijf niet uit kan omdat er veel belasting betaald moet worden en het rendement laag is, gaat het bedrijf in de verkoop. De opbrengst hiervan is vervolgens voor ouders en vaak ook voor de kinderen. Zij worden dan werkelijk bevoordeeld ten opzicht van hen die geen bedrijf in de familie hebben. Die kopen immers zelf een huis van of maken het op. Ze worden bevoorrecht omdat hun ouders boer waren. Je kunt je indenken dat deze kinderen een groter huis kunnen kopen of minder bedeelden uit de markt bieden. De verkoop van boerenbedrijven zal zo leiden tot (vermogens)ongelijkheid, terwijl de linkse partijen dat nu juist niet wilden. De vermogensongelijkheid neemt toe als de BOR wordt afgeschaft omdat kapitaal cash wordt.
Wanneer boeren hun bedrijven tegen een rendabele prijs doorgeven aan de volgende generatie, worden de andere kinderen (die geen boer worden) minder bevoordeeld.
De eventueel gewenste afschaffing van de BOR zal dus niet leiden tot minder ongelijkheid maar zal deze juist toe laten nemen.
(On)mogelijk om boer te worden
Ik kan me voorstellen dat we het een kwalijke zaak vinden dat alleen boerenzonen en -dochters boer kunnen worden. Als dat zo is, dan moeten we ons inspannen om alternatieven te bedenken die het mogelijk maken om als niet-boeren zoon of dochter boer te maken. Maar de BOR afschaffen en het voor iedereen onmogelijk maken om boer te worden, vind ik geen eerlijke oplossing.
Daar komt dan bij dat alleen geldschieters of rijken zo boer kunnen worden. Alleen bevoordeelde mensen dus. Ook in dat opzicht zou de afschaffing averechts werken.
Ook het karakter van het boerenbedrijf teniet wordt gedaan als we de ondernemingen louter zien als vermogen en kapitaal. Boeren zetten zich met hart en ziel in voor hun bedrijf. Investeren de winst die ze maken in het bedrijf. Boeren zijn geen boer om op grote voet te leven van hun verworven kapitaal, zoals de voorstanders van afschaffen mogelijk denken.
Vaak zie je na een bedrijfsovername zelfs dat de oudere generatie nog dagelijks op het bedrijf te vinden is om allerhande klusjes uit te voeren. Gewoon, omdat ze het graag doen en leuk vinden. Daarom, wie het boeren, en familiebedrijf ziet, doet zijn karakter tekort door alleen naar de verkoopwaarde te kijken.
Formatietafel
De formatietafel is de plek waar verschillen in opvatting en ideologie duidelijk naar voren kunnen komen. (Vermogens)ongelijkheid is een van die onderwerpen. Als de gewenste afschaffing moet dienen als wisselgeld om de eigen agenda zover mogelijk door te drukken vind ik dat jammer. Juist omdat afschaffing verstrekkender gevolgen zal hebben dan op het eerste gezicht lijkt. Kijk dus niet alleen in de makelaarskrant hoeveel bedrijven waard zijn, dan doe je de bedrijven en de boeren tekort.
Ik stel mijn hoop voorlopig op Tweede Kamerlid Hilde Palland-Mulder (CDA), die zich inspant voor een gunstige overnameregeling. Echt, als we familiebedrijven willen laten voortbestaan, dan zijn fiscale regelingen als de BOR nodig. Alleen dan kunnen ze van generatie tot generatie blijven bestaan.
Dit artikel afdrukken
Ongeveer twee derde van het bezit van een boer ligt vast in de waarde van grond. Juist dit bedrijfsmiddel is duur. Het is sterk in waarde gestegen terwijl het verdienvermogen in de landbouw achterbleef. De verhouding tussen het verdienvermogen van bedrijfsmiddelen en de aanschafprijs was al uit balans en is in de afgelopen jaren nog verder uit verhouding geraakt.
Een voorbeeld
Stel je bent jong en je wilt boer worden, je kijkt naar het aanbod van landbouwbedrijven. Dat is schrikken. Een gangbaar en toekomstbestendig bedrijf kost €4 miljoen. Dat kun je nooit betalen en je kunt het ook niet terugverdienen met dat bedrijf omdat het rendement op het vermogen nu eenmaal te laag is. Een bedrijf kopen kan niet uit en de bank wil je niet financieren.
Maar stel, je ouders hebben een boerenbedrijf waar ze een goed inkomen mee verdienen; dat kan je overnemen. Je bekijkt hoeveel inkomsten er zijn en hoeveel geld je kan lenen en terug betalen vanuit de geldstromen binnen het bedrijf. Dat blijkt 1,5 miljoen euro te zijn, de ‘going concern waarde’. De rest van het vermogen wordt geschonken.
Als een van de kinderen het bedrijf overneemt, wordt er dus €2,5 miljoen geschonken. Zonder bedrijfsovernameregeling moet er over dit bedrag 20 procent schenkbelasting betaald worden, dat is €485.000. Met de vrijstelling van de BOR (100% over €559.922 en 83% voor wat daarboven ligt) bedraagt de schenkbelasting €66.000.
Het verschil tussen wel of geen BOR bedraagt dus ruim 4 ton. Een hoop geld voor een sector waar de marges dun zijn.
Ik kan me voorstellen dat we het een kwalijke zaak vinden dat alleen boerenzonen en dochters boer kunnen worden. Als dat zo is, dan moeten we ons inspannen om alternatieven te bedenken die het mogelijk maken om als niet-boeren zoon of dochter boer te maken. Maar de BOR afschaffen en het voor iedereen onmogelijk maken om boer te worden, vind ik geen eerlijke oplossingWat is een boerenbedrijf waard? Is dat de verkoopprijs op de vrije markt of is waarde gerelateerd aan het geld-opbrengend-vermogen? Ik denk het laatste.
Vermogensongelijkheid: een probleem?
In Nederland worden we belast op inkomsten. Wie veel verdient, betaalt veel belasting. Wie weinig verdient, betaalt minder belasting. Juist in de landbouw staan inkomen en vermogen niet in relatie tot elkaar. Anders gezegd, veel vermogen bezitten heeft geen nut, als je er niets mee verdient.
Belasting heffen op vermogen heeft daarom niet zoveel zin.
De BOR wordt gebruikt om landbouwbedrijven door te geven aan een volgende generatie die boer wil worden. Het verschil tussen opbrengend vermogen en de verkoopprijs wordt dan niet cash gemaakt en uitbetaald.
Als de overname van een bedrijf niet uit kan omdat er veel belasting betaald moet worden en het rendement laag is, gaat het bedrijf in de verkoop. De opbrengst hiervan is vervolgens voor ouders en vaak ook voor de kinderen. Zij worden dan werkelijk bevoordeeld ten opzicht van hen die geen bedrijf in de familie hebben. Die kopen immers zelf een huis van of maken het op. Ze worden bevoorrecht omdat hun ouders boer waren. Je kunt je indenken dat deze kinderen een groter huis kunnen kopen of minder bedeelden uit de markt bieden. De verkoop van boerenbedrijven zal zo leiden tot (vermogens)ongelijkheid, terwijl de linkse partijen dat nu juist niet wilden. De vermogensongelijkheid neemt toe als de BOR wordt afgeschaft omdat kapitaal cash wordt.
Wanneer boeren hun bedrijven tegen een rendabele prijs doorgeven aan de volgende generatie, worden de andere kinderen (die geen boer worden) minder bevoordeeld.
De eventueel gewenste afschaffing van de BOR zal dus niet leiden tot minder ongelijkheid maar zal deze juist toe laten nemen.
(On)mogelijk om boer te worden
Ik kan me voorstellen dat we het een kwalijke zaak vinden dat alleen boerenzonen en -dochters boer kunnen worden. Als dat zo is, dan moeten we ons inspannen om alternatieven te bedenken die het mogelijk maken om als niet-boeren zoon of dochter boer te maken. Maar de BOR afschaffen en het voor iedereen onmogelijk maken om boer te worden, vind ik geen eerlijke oplossing.
Daar komt dan bij dat alleen geldschieters of rijken zo boer kunnen worden. Alleen bevoordeelde mensen dus. Ook in dat opzicht zou de afschaffing averechts werken.
Ook het karakter van het boerenbedrijf teniet wordt gedaan als we de ondernemingen louter zien als vermogen en kapitaal. Boeren zetten zich met hart en ziel in voor hun bedrijf. Investeren de winst die ze maken in het bedrijf. Boeren zijn geen boer om op grote voet te leven van hun verworven kapitaal, zoals de voorstanders van afschaffen mogelijk denken.
Vaak zie je na een bedrijfsovername zelfs dat de oudere generatie nog dagelijks op het bedrijf te vinden is om allerhande klusjes uit te voeren. Gewoon, omdat ze het graag doen en leuk vinden. Daarom, wie het boeren, en familiebedrijf ziet, doet zijn karakter tekort door alleen naar de verkoopwaarde te kijken.
Formatietafel
De formatietafel is de plek waar verschillen in opvatting en ideologie duidelijk naar voren kunnen komen. (Vermogens)ongelijkheid is een van die onderwerpen. Als de gewenste afschaffing moet dienen als wisselgeld om de eigen agenda zover mogelijk door te drukken vind ik dat jammer. Juist omdat afschaffing verstrekkender gevolgen zal hebben dan op het eerste gezicht lijkt. Kijk dus niet alleen in de makelaarskrant hoeveel bedrijven waard zijn, dan doe je de bedrijven en de boeren tekort.
Ik stel mijn hoop voorlopig op Tweede Kamerlid Hilde Palland-Mulder (CDA), die zich inspant voor een gunstige overnameregeling. Echt, als we familiebedrijven willen laten voortbestaan, dan zijn fiscale regelingen als de BOR nodig. Alleen dan kunnen ze van generatie tot generatie blijven bestaan.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Uitstekende analyse Chris.
De linkse partijen helpen door hun voornemens de familiebedrijven om zeep en zorgen er voor dat er alleen nog grootschalige kapitaalkrachtige bedrijven over blijven vaak verdiend met geld uit andere sectoren ( zie Kees Koolen).
Chris van Bruggen,
Het is werkelijk hilarisch hoe je een eventuele nieuwe werkelijkheid neer zet!!!!!
Het effect van bijv. afschaffing BOR maar ook landbouwvrijstelling zal een (geringe) daling van de prijs voor landbouw O.G. betekenen, en dat lijkt mij maatschappelijk gezien en vanuit oogpunt van gelijke behandeling van vermogens op zijn minst wenselijk.
Door de vrijstelling van schenkbelasting krijgen vermogende boeren een cadeautje van de fiscus. Het effect daarvan is volgens mij dat boerenbedrijven duur blijven, wat de mogelijkheid voor buitenstaanders om boer te worden beperkt. Het voordeel voor de belastingbetaler zie ik niet, en dat moet er wel zijn om deze regeling in stand te houden. Afschaffen zal zorgen voor een waardedaling van boerenbedrijven, omdat de waarde meer in verhouding komt met het verdienvermogen. Ik zie alleen voor vermogende boeren een voordeel van deze regeling.
En elke keer het verhaal dat boerenbedrijven anders zijn dan de rest van de familiebedrijven wordt een beetje saai. Het stikt van de familiebedrijven waar de oude generatie nog steeds meedraait, de winst grotendeels in het bedrijf wordt geïnvesteerd en zuinig wordt geleefd met het oog op continuïteit.
Wat ik verder niet begrijp is dat de auteur heel makkelijk voorbij gaat aan de belangen van de rest van de familie van de vermogende boer. Ik vind het heel lastig te snappen dat de bedrijfsopvolger heel veel geld geschonken krijgt, en de rest van het gezin niks. Nu is dat geen zaak van de fiscus of buitenstaanders, dus ze moeten dat onderling bepalen. Ik weet wel dat dat vaak voor scheve gezichten en verstoorde familieverhoudingen zorgt, en dit m.i. niet ten onrechte.
Wie en wat bepalen de waarden van grond en waarom?
Grond is een werktuig en die heeft een boer/tuinder nodig.
Bij het niet te gelden maken blijft familiebedrijf continuïteit mogelijk.
Scheve gezichten binnen de familie heeft een heel andere oorzaak want dat verschil is zakelijk gezien redelijkerwijs goed te regelen.
Het verschil met andere ondernemers en boeren is het dode kapitaal in veel benodigde grond.
Helder betoog Chris