Als een dode dolfijn of walvis aanspoelt op het strand, moet het kadaver worden opgeruimd. Daar zijn hoge kosten aan verbonden. Alleen al dit jaar spoelden er 145 walvissen aan op de Nederlandse kusten, laat de site walvisstrandingen.nl zien. In 2020 waren het er 443.

Dat opruimen is eigenlijk 'zonde'. "Dode dieren horen ook in de natuur", zegt Baptist. Bij Marine Research speelden onderzoekers al een paar jaar met het idee om eens een aangespoelde walvis af te laten zinken in de Waddenzee. Om te kunnen bestuderen wat er met een kadaver gebeurt onder water.

Toen de 4,70 meter lange jonge mannelijke dwergvinvis aanspoelde op Rottumerplaat - het kleinste, onbewoonde Waddeneiland van ons land - was dat een kans uit duizenden. Het kadaver kreeg de naam Godfried (naar de schrijver Godfried Bomans die 50 jaar geleden een week op Rottumerplaat bivakkeerde) en werd veilig boven de waterlijn in de duinen gelegd. Godfried wordt continu gemonitord met 4 camera's, die elk uur een foto mailen naar Godfrieds eigen emailadres. Eens per maand krijgt hij bezoek van de onderzoekers die met 3 camera's een nauwkeurige 3D-positiebepaling doen. "Zo kunnen we veranderingen aan het kadaver precies opmeten. We maken vegetatieopnames van de directe omgeving, er staan drie insectenvallen, we nemen bodemmonsters en schimmelmonsters van de huid."

Verdorde vegetatie rond kadaver
De opvallendste bevindingen? Met de stank valt het nogal mee, bewijst een grondmonster doordrenkt met kadaversappen. "Er heerst een dystopisch idee dat je een dode walvis op het strand al op een kilometer ruikt, maar dat is dus echt niet zo. Tien meter is al veel," zegt collega-onderzoeker Hans Verdaat. En Godfried ligt er nog steeds 'verbazend netjes' bij. Hoewel de onderzoekers dat ook nuanceren: op Rottumerplaat zitten geen ratten, vossen, marterachtigen of wilde zwijnen, die in normale omstandigheden een kadaver snel opruimen. De zeearenden lijken niet geïnteresseerd. En kleinere vogels komen niet door de walvissenhuid heen.

Verder is het opvallend dat direct naast het kadaver de vegetatie verdord is. Dat komt volgens de onderzoekers doordat een hoge concentratie aan stikstofverbindingen de grond in lekt.

Aaskevers
De onderzoekers hebben hun hoop gesteld op aaskevers. "Dat zijn spectaculaire soorten, als je van kevers houdt. Aaskevers vliegen niet in de winter en ze moeten van het vasteland komen. Dat is zo’n twaalf kilometer verderop. Ruiken ze dit kadaver en kunnen ze het bereiken? Dat is interessant," aldus Verdaat.

Godfried blijft nog zeker tot de zomer liggen. Liefhebbers kunnen meekijken hoe het ontbindingsproces voortschrijdt.

Dit artikel afdrukken