Uitheemse soorten onkruid, insecten of wormen kunnen catastrofale gevolgen hebben voor de landbouw. In een aantal gevallen kan de aanwezigheid van slechts één insect de opbrengst van basisgewassen in het hele continent doen dalen. Dat blijkt uit een afgelopen donderdag gepubliceerd onderzoek.

Onderzoekers uit Ghana, Kenia, Groot-Brittannië en Zwitserland maakten een schatting van de jaarlijkse economische schade voor de Afrikaanse landbouw als gevolg van invasieve soorten die vanuit hun oorspronkelijke biotoop door menselijke activiteiten in Afrika terecht zijn gekomen.

Het team deed een literatuuronderzoek op basis van peer-reviewed wetenschappelijke artikelen over soorten die niet inheems zijn op het Afrikaanse continent en daar oogstverliezen veroorzaken. Hun doel was vast te kunnen stellen welke economische impact de exoten hebben op oogst, beheer en de kosten van onderzoek om ze te bestrijden. Daarom vroegen ze tevens 1.000 direct betrokkenen - zoals boeren, onderzoekers en overheidsambtenaren - naar hun inschatting van de financiële consequenties van de op het continent aanwezige exoten. Op basis daarvan berekenden ze de oogstverliezen en de kosten die Afrikaanse boeren maken om oogstverliezen door hun wildgroei of vraat te beperken.

Het team berekende op basis van de schattingen dat de gemiddelde kosten van invasieve uitheemse soorten voor de landbouwsector in de 54 Afrikaanse landen $74,3 miljard per jaar bedroegen. Het zwaarst getroffen land blijkt Nigeria te zijn, waar jaarlijks ongeveer $1 biljoen aan kosten verloren gaat door invasieve soorten. Het tweede zwaarst getroffen land is de Democratische Republiek Congo, waar jaarlijks $317 miljard verloren gaat.

In totaal bleken de economische verliezen als gevolg van invasieve uitheemse soorten groter te zijn dan het BBP van 27 van de 49 landen die in de studie werden betrokken.

De berekende verborgen kosten bestaan in belangrijke mate uit niet uitbetaalde loonkosten. Volgens de onderzoekers laat het onderzoek met name de verborgen economische en sociale kosten van het wieden van gewassen op het hele continent zien
Veruit het grootse deel van de berekende kosten gaat zitten in het wieden van invasief onkruid (99,2%, €3,63 biljoen). Onkruid tussen graangewassen is daar weer het belangrijkste deel van (72%, $2.61 biljoen). Het wieden van onkruid tussen groenten kost verhoudingsgewijs weinig (3,3%, $120 miljard).

De berekende verborgen kosten bestaan in belangrijke mate uit niet uitbetaalde loonkosten. Volgens de onderzoekers laat het onderzoek met name de verborgen economische en sociale kosten van het wieden van gewassen op het hele continent zien. Het verwijderen van invasieve uitheemse onkruiden is grotendeels onbetaald werk en wordt voornamelijk uitgevoerd door vrouwen en kinderen. Daardoor krijgen zij geen ruimte om deel te nemen aan andere activiteiten en zijn ze uitgesloten van onderwijs.

De auteurs zijn ervan overtuigd dat ze de verborgen kosten niet hebben overschat. Ze waarschuwen zelfs dat hun bevindingen eerder een onderschatting zijn van de werkelijke economische impact van invasieve soorten in de Afrikaanse landbouwsector, omdat ze de kosten van bestrijdingsmiddelen niet hebben opgenomen in berekeningen.

Het is tijd voor actie zeggen verschillende experts en hulporganisaties tegen het Franse persagentschap AFP. Kat Kramer, hoofd klimaatverandering bij Christian Aid, zei dat het onderzoek op de agenda moet staan van de G7-besprekingen aankomende maand. "Dit rapport moet een wake up call zijn voor de wereldleiders die zich voorbereiden op de G7", zegt Kramer. "Een van de drijvende krachten achter invasieve soorten is een veranderend klimaat, omdat nieuwe planten een bedreiging vormen voor gevestigde gewassen."

Dit artikel afdrukken