Lees ook
Nadat het initiatief de drempel haalde, kreeg de federale overheid een jaar de tijd om zich erover uit te spreken. Het werd een negatief advies omdat de overheid verwacht dat de voedselprijzen sterk zullen stijgen en Zwitserland nog afhankelijker zou worden van voedselimporten dan het nu al is. Het land importeert zo'n 500 kilo voedsel per persoon per jaar volgens de BBC, die de gegevens uit Zwitserse douanegegevens destilleerde.

Dit jaar wordt het menens. Op 13 juni aanstaande stemt Zwitserland over het referendum 'Voor een Zwitserland zonder synthetische pesticiden'.

Risicovol verbod
De Zwitserse overheid wijst erop dat in de landbouw alleen goedgekeurde producten mogen worden gebruikt die aan strenge eisen en controles moeten voldoen omdat zij de gezondheid en het milieu niet in gevaar mogen brengen. De actiegroep Future3 vindt dat echter niet voldoende. Zij willen binnen nu en 10 jaar een volledig verbod op synthetische bestrijdingsmiddelen én een importverbod op voedsel dat met dergelijke pesticiden is behandeld.

De Zwitserse Bondsraad en het Parlement zeggen sympathie te hebben voor het idee, maar wijzen het initiatief af. De overheidsinstanties zeggen dat het voorgestelde verbod het risico met zich meebrengt dat planten en landbouwproducten onvoldoende kunnen worden beschermd tegen bacteriën, virussen en andere plagen. Het zou leiden tot minder keuze in de winkels, legere schappen en dus hogere prijzen "met alle negatieve gevolgen van dien voor zowel consumenten als producenten". Bovendien wijzen de Zwitserse overheden er op dat het verbod in strijd is met de huidige internationale handelsovereenkomsten; het weigeren van niet-biologische producten aan de grens is een belemmering die tot juridische procedures kan leiden.

Ook het Zwitsers-Chinese Syngenta, op dit moment het grootste agrochemische bedrijf ter wereld, waarschuwt voor de gevolgen van een verbod op het gebruik van pesticiden in de landbouw. Topman Erik Fyrwald erkent de noodzaak van een schoon milieu, maar is voorzichtig. Hij denkt niet dat je zomaar even alle bestrijdingsmiddelen over boord kunt zetten. "Als je pesticiden wegneemt bij boeren, daalt de voedselproductie met minstens 40 procent", zegt Fyrwald.

Landbouwchemie als probleemoplossing
Fyrwald ziet landbouwchemie niet als probleem, maar juist als een oplossing om de natuur te sparen door hogere opbrengsten en daardoor een lagere landdruk die leidt tot een lagere druk op natuurgebieden. Dat is een klassieke visie die ook wordt onderschreven door de Amerikaanse tak van het WWF. In Europa komt die visie meer en meer onder druk te staan. Dat neemt niet weg dat agronomen veelal zeer kritisch zijn op de houding tegen landbouwchemie die onder het publiek is ontstaan.

Op dit moment bedraagt het marktaandeel van biologisch producten in Zwitserland ruim 10% (gemeten in omzet levensmiddelen), terwijl het biologische landbouwareaal 16,3% bedraagt. Daarmee behoren de biologische consumptie en productie in het land tot de hoogste van de EU. In Nederland ligt de consumptie op 3,2% en maakt het areaal 3,7% van het totaal uit.

Door het hoge consumptie-aandeel, is denkbaar dat Zwitserland het eerste experiment in Europa kan worden om te laten zien of een landbouw zonder chemie haalbaar is. Dat biedt de kans om de eeuwige meningenstrijd over de voor- en nadelen van geheel natuurlijke landbouw te testen in de praktijk. Er zijn immers geluiden dat een chemieloze landbouw aanmerkelijk minder dan 40% van zijn productiviteit zou verliezen. Zo gaat de mare dat 20% - en zelfs nog minder - verlies op een aantal gewassen haalbaar moet worden geacht. Dat verlies zou geen probleem zijn omdat het zal worden gecompenseerd door minder verspilling van voedsel omdat het duurder wordt.

Syngenta nam in oktober vorig jaar de Italiaanse producent van biologische middelen Valagra over. Het bedrijf geldt als de wereldwijde marktleider op het gebied van microbiologische producten die het gebruik van synthetische gewasbeschermingsmiddelen overbodig maken. Dat doet het door natuurlijke processen in de bodem een zodanig robuuste wieg te laten bieden aan gewassen dat 'de spuit' in de schuur kan blijven.

Dit artikel afdrukken