In juli 2018 oordeelde het Europees Hof van Justitie dat moderne veredelingstechnieken zoals Crispr-cas, waarvan de resultaten niet van traditionele verdeling te onderscheiden zijn, als genetische manipulatie moeten gelden. Dat zette Europa op een achterstand ten opzichte van de rest van de wereld, zei destijds Niels Louwaars van Plantum namens de Nederlandse zaadveredelaars. Op het gebied van de ontwikkeling en verkoop van de zaden is Nederland wereldwijd in vele segmenten marktleider. Achterstand bij het gebruik van technieken is dan ook een economische tegenslag van jewelste. Transgenetische manipulatie accepteren de landbouw en de zaadindustrie als een brug te ver voor de Europese publieke opinie, maar Crispr-cas had daar niet onder mogen vallen vonden ze omdat de techniek als het ware natuurlijke varianten oplevert.

Sinds het oordeel heeft met name China grote stappen gezet met de daar wel toegestane en aangemoedigde gentechnologie. Met als gevolg dat China jaarlijks al meer octrooien publiceert dan Europa en de VS samen, schreef Het Financieele Dagblad onlangs. Maar ook voor de EU belangrijke handelspartners als de VS en Canada brengen al producten (maïs, soja) op de markt die met deze nieuwe technieken zijn gemaakt. Wie ze in Europa illegaal op de markt brengt, is lastig aan te pakken. Handhaving is zo goed als onmogelijk, omdat aan een maisbrood of sojaburger niet te zien is of het uit genetisch aangepaste grondstoffen gemaakt is, zodat ze zelfs als 'gentech free' kunnen worden aangeprezen.

Onderzoek
Reden voor de Europese Commissie om op verzoek van de Raad van de Europese Unie een studie uit te voeren "in het licht van het arrest van het Hof van Justitie in zaak C-528/16 betreffende de status van nieuwe genomische technieken in het Unierecht”. Voor het donderdag gepubliceerde onderzoek zijn talloze deskundigen en autoriteiten geraadpleegd.

De Europese wetgeving (2001) is verouderd en niet in staat technieken als Crispr-cas te reguleren
Uit de studie blijkt klip en klaar dat de potentiële voordelen van nieuwe genetische veredelingstechnieken (NGT's) groot zijn. Onder 'nieuw' wordt verstaan alle innovaties in DNA-techniek sinds de huidige Europese wetgeving op dit gebied die dateert van 2001. Die Europese wetgeving is verouderd en niet in staat technieken als Crispr-cas te reguleren. Bovendien spelen bij de meeste onderzochte technieken geen specifieke veiligheidsrisico’s.

“In de studie die we vandaag publiceren, wordt geconcludeerd dat nieuwe genomische technieken de duurzaamheid van de landbouwproductie kunnen bevorderen, wat in overeenstemming is met de doelstellingen van onze 'van boer tot bord'-strategie. Dit is dan ook het moment om — met de veiligheid van de consument en het milieu als leidend beginsel — een open dialoog met de burgers, de lidstaten en het Europees Parlement te voeren om samen te beslissen hoe wij deze biotechnologieën in de EU moeten gaan gebruiken,” zei Eurocommissaris Stella Kyriakides bij de presentatie van het advies.

Opluchting
Landbouworganisaties van LTO tot Copa-Cogeca zijn opgelucht. Ook de Nederlandse brancheorganisatie van plantenveredelaars Plantum reageert blij. Niels Louwaars: "We zijn verheugd over de teneur van het rapport, dat het belang van veredeling benadrukt en bevestigt dat de huidige wetgeving niet geschikt is voor zijn doel." Wel klinkt er ook ongerustheid. De nieuwe beleidsinstrumenten moeten er snel komen. "Alleen dan kan de veredeling de extra bijdragen aan de maatschappelijke doelen, zoals de Green Deal en de Boer tot Bord-strategie waar maken," zegt Louwaers in Nieuwe Oogst.

Ik vraag de commissie om zich sterker en sneller te committeren, als ze in de conclusies van haar eigen rapport gelooft
Tevredenheid klinkt ook door bij de Europese boerenkoepel Copa Cogeca. Aan de boeren zal het niet liggen, die zijn bereid zich te committeren, zegt Thor Gunnar Kofoed, voorzitter van de Seed Working Group in Copa-Cogeca. Hij denkt een aantal van de hoofddoelen van de Green Deal sneller en beter bereiken is met NGT's. Omdat boeren het meest worden getroffen door klimaatverandering, verwacht hij geen weerstand.

Vaart maken
Maar Europa moet wel vaart maken met de nieuwe regelgeving. Kofoed: "Deze studie is pas de eerste stap na jaren van debatteren. De commissie wil nu een raadplegingsproces en effectbeoordeling over dit onderwerp starten. Dit kost tijd. Dezelfde tijd die we niet kunnen inhalen als we kijken naar de internationale competitie of de voortgang van de Green Deal. Uiteindelijk zullen het de boeren zijn die de prijs van aarzeling zullen betalen. Ik vraag de commissie om zich sterker en sneller te committeren, als ze in de conclusies van haar eigen rapport gelooft."

    De belangrijkste bevinden uit de studie:
  • NGT-producten kunnen bijdragen aan duurzame voedselsystemen, omdat NGT-planten beter bestand zijn tegen ziekten, milieuomstandigheden en klimaatveranderingseffecten. Bovendien kunnen de producten betere voedingskwaliteiten bieden, zoals een gezonder vetzuurgehalte, en kunnen zij met minder landbouwproductiemiddelen zoals bestrijdingsmiddelen toe;

  • door bij te dragen aan de EU-doelstellingen van innovatie en duurzaamheid van levensmiddelensystemen en een meer concurrerende economie kunnen NGT's voor vele sectoren van onze samenleving voordelen opleveren;

  • er zijn ook punten van zorg in verband met NGT-producten en de huidige en toekomstige toepassingen ervan. Daarbij moet onder andere worden gedacht aan de mogelijke gevolgen voor de veiligheid en het milieu, bijvoorbeeld voor de biodiversiteit, de co-existentie met biologische en ggo-vrije landbouw, en etikettering;

  • NGT's zijn een zeer gevarieerd geheel van technieken en kunnen heel verschillende resultaten opleveren, met inbegrip van producten van NGT-planten die even veilig voor de gezondheid van mens en dier en voor het milieu zijn als conventioneel geteelde planten;

  • er zijn sterke aanwijzingen dat de huidige ggo-wetgeving uit 2001 voor bepaalde NGT's en de producten daarvan niet geschikt is, en dat die wetgeving aan de wetenschappelijke en technologische vooruitgang moet worden aangepast.


Dit artikel afdrukken