De misstanden die de documentaire belicht kloppen. Er is ernstige overbevissing, een dramatische achteruitgang van het aantal haaien, bijvangst van beschermde soorten en verwoesting van bodemhabitats. Er wordt veel illegaal gevist, want er zijn te weinig middelen om om boten voldoende te controleren. Er zijn landen die het wel best vinden om niet te veel regels te hebben. Bovendien is er nog altijd veel te weinig oog voor de schrijnende werkomstandigheden in de visserij, met name op de illegaal opererende schepen. Dus het is goed dat dit een keer allemaal voor het grote publiek wordt belicht.
Maar de manier waarop dat gebeurt, is nogal misleidend. Christina Hicks, een sociale milieuwetenschapper aan de Lancaster University die werd geïnterviewd voor de film, tweette: "Onnavolgbaar om je cameo te ontdekken in een film die een industrie dichtknijpt waar je van houdt en waaraan je je carrière hebt gewijd."
Unnerving to discover your cameo in a film slamming an industry you love & have committed your career to. I’ve alot to say about #seaspiracy- but won’t. Yes there are issues but also progress & fish remain critical to food & nutrition security in many vulnerable geographies. pic.twitter.com/gKlopL64Gt
— Christina Hicks (@ChristinacHicks) March 26, 2021
Duurzame visserij bestaat wel
In Seaspiracy zegt actievoerder Paul Watson van Sea Shepherd plompverloren dat er niet zoiets bestaat als duurzame visserij. Onder visserijbiologen is er toch algemene overeenstemming dat duurzame visserij wel bestaat. Een veelgebruikte standaard daarvoor is Maximum Sustainable Yield. Er is wel wat op dit begrip af te dingen, maar in grote lijnen zijn visbestanden die op dit niveau worden beheerd gezond.
Volgens Seaspiracy moeten overheden beschermde gebieden instellen en schadelijke subsidies afschaffen. Laat dat nou precies zijn waar de door de documentairemakers bekritiseerde milieuorganisaties al jaren voor strijdenDe paar woorden van een vertegenwoordigster van Oceana, een NGO die campagne voert voor oceaanbescherming, waren geknipt uit een twee uur durend interview. De (zeer gerespecteerde) Oceana-medewerkster leek nu te suggereren dat er geen definitie van duurzaamheid was, maar ook Oceana erkent juist het principe van Maximum Sustainable Yield.
Foute feiten
Ook kloppen veel feiten niet. Een in de documentaire genoemde voorspelling uit een onderzoek uit 2006, dat "de oceaan leeg zal zijn in 2048" is in 2009 gecorrigeerd door de onderzoeker zelf.
Waar de documentaire het over plastic heeft, slaat de maker de plank helemaal mis. Minstens 46% van het plastic in de oceanen zou van visnetten afkomstig zijn. En de NGOs zouden daarover zwijgen. De cijfers die Seaspiracy opvoert, kloppen niet: het getal komt uit een studie van 1 oceaan gyre; Greenpeace heeft het aandeel visserij op zo’n 10% geschat.
Tientallen NGOs proberen al jarenlang om het probleem van de visnetten (google maar eens het woord ghostnet) te adresseren. Dat de NGOs het op dit moment vooral over wattenstaafjes en plastic verpakkingen hebben, hangt simpelweg samen met het feit dat zij hier de consument op kunnen aanspreken. Volgens Seaspiracy moeten overheden beschermde gebieden instellen en schadelijke subsidies afschaffen. Laat dat nou precies zijn waar de door de documentairemakers bekritiseerde milieuorganisaties al jaren voor strijden.
‘Borstklopperij’
De filmmaker doet net alsof hij de eerste is die eindelijk eens aandacht besteedt aan al deze misstanden. Dat duidt óf op een doortrapte truc om aandacht te vragen óf op een wel heel beperkte kennis van de werkelijkheid. Sinds het begin van dit decennium is door wetenschappers en NGOs op de deur van beleidsmakers geklopt. Ook de pers is niet achtergebleven. In 2004 werd al het geruchtmakende boek 'The End of the Line' van Charles Clover gepubliceerd. Het leidde zelfs tot een documentaireversie. The Cove (2009), een film over dolfijnslachtingen, won zelfs een Oscar.
Is er ook iets goed te vertellen over de film? Zeker! Het is lovenswaardig dat de illegale visserij en moderne slavernij in beeld worden gebracht. Sea Shepherd brengt die zaken voorbeeldig onder de aandacht. Maar de acties van Sea Shepherd zijn symptoombestrijding. Ze lossen de oorzaak van het probleem niet op. Een NGO als de Environmental Justice Foundation brengt de problematiek van illegale visserij en slavernij in beeld, maar gaat ook met overheden om tafel zitten.
Het is veel te gemakkelijk om het truukje van Cowspiracy te herhalen en één Grote Boze Samenzwering te suggererenVeganistenlobby
Seaspiracy is gemaakt door de veganistenlobby die zich in feite afzet tegen hun medestanders voor gezondere oceanen. De wereld vragen om geen vis meer te eten, is niet realistisch. Ten eerste niet omdat honderden miljoenen mensen over de hele wereld afhankelijk zijn van de kustvisserij. Zij worden met armoede, honger en ondervoeding geconfronteerd, terwijl vis het gezonde deel van hun voeding is. Ten tweede niet omdat een groot deel van de wereldbevolking toch nooit zal stoppen met vis eten.
Het overgrote deel van de maatschappelijke organisaties die zich wereldwijd bekommeren om de toekomst van onze oceanen heeft een meer realistische benadering. Zij proberen de problemen aan te pakken door betere regelgeving en handhaving. Daar zit de bron van verandering en verbetering. Zij zijn ook niet tegen het eten van vis, maar benadrukken de noodzaak van een bewuste keuze, omdat daarmee de vissers worden beloond die zich inspannen om het wel goed te doen.
Helaas is de visketen een van de minst transparante voedselketens in de wereld. Ook de Europese regelgeving is gebrekkig waar het vis betreft. Zolang goede traceerbaarheid nog ontbreekt bij de meeste vis zijn keurmerken het beste alternatief omdat daar in elk geval de keten zoveel mogelijk geborgd is. En waar keurmerken ontbreken, helpt een app als de VISwijzer in elk geval om een meer verantwoorde keuze te kunnen maken.
Verbetering van de regels in Brussel is effectiever dan geen vis meer eten. Met deze eenzijdige documentaire is niemand geholpen. Het is veel te gemakkelijk om het truukje van Cowspiracy te herhalen en één Grote Boze Samenzwering te suggereren. Daar zit de visserij te ingewikkeld voor in elkaar.
De Nederlandse Vissersbond noemt in een reactie van 12 april op de film de bekendste Engelstalige kritieken.
Lees ook onze reactie op Seaspiracy: https://t.co/PfHa8VT3gZ #visserij
— NED VISSERSBOND (@Vissersbond) April 13, 2021
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
"Seaspiracy is gemaakt door de veganistenlobby die zich in feite afzet tegen hun medestanders voor gezondere oceanen."
Waaruit blijkt dat het de veganistenlobby is?
#1 De producer is Kip Anderson, bekend van onder meer cowspiracy en what the health en is zelf whole food veganist en heeft zich tot doel gesteld om het harmonieuze geluid voor de planeet te verkondigen.
Daar is niets mis mee.
Waar het echter ontspoort is de wijze van presentatie zoals ook uit Seaspiracy blijkt. De andere films zijn ook al debunked. Men gebruikt achterhaalde, oude getallen of past andere berekeningen toe om extremer uit te komen. Knipt en plakt creatief om woorden te verdraaien.
Op deze wijze is het geen documentaire meer, maar eerder een mockumentary neigend (of helemaal) naar propaganda, waar de waarheidsvinding niet telt. De kijker wordt heel goed meegezogen en bij kritiekloze kijktijd blijft de twijfel hangen, ben ik wel goed bezig? Er wordt heel goed gebruik gemaakt van sociale media icm het tonen op netflix (pushen in ranking) om zo een breed publiek te bereiken.
Een korte zoekopdracht naar de feiten achter de films van AUM media op titel leidt al gauw naar vele websites die het ontkrachten, maar het kwaad/leed is dan al geschied en wie is er nog zo kritisch om zelf op onderzoek uit te gaan als je het zo kunstig gepresenteerd krijgt?
#2 Arend, ik ben het verder eens met jouw tweede alinea, maar waaruit blijkt dat het om een veganisten-LOBBY gaat? Wordt daar dan alleen maar die Anderson mee bedoeld? Een lobby is toch een groep, een club, die iets doet voor hun belang, zoals de landbouwlobby, en de agrochemie-lobby, pesticidenlobby, en tabaks- en suikerlobby, met een aantal vertakkingen, bijvoorbeeld naar de regering, wetenschap en EU? En ja, die lobbies doen dan ook aan informatie-beinvloeding, hebben daar vaak het nodige geld voor achter de hand.
Ik blijf dus bij het woord 'lobby' hangen, dat iets groters suggereert dan de persoon Anderson.
Dus je bent het wel eens met die wijze van propaganda?
Frank-Eric #3, hoe definieer je lobby? Het kan een discours zijn, een zielsverwantschap of een georganiseerd genootschap.
Christien Absil moet haar eigen woordkeuze maar toelichten, maar ik denk dat ze heeft bedoeld dat het een beelddocument is vanuit het eet-geen-dieren discours. Dat zien we vaker: het organiseert milieu-, klimaat- en gezondheidsfeiten om het eigen discours noodzakelijk te laten lijken.
Die andere doen hetzelfde maar dan voor hun discours. En Nederlandse boeren vertellen natuurlijk graag dat hun koeien juist bijdragen aan het bestrijden van het CO2-vraagstuk. Dat is niet onwaar, maar zeker ook niet helemaal waar. En zo houden we elkaar allemaal met hele onware en half ware desinformatie bezig zonder de vraag te hoeven stellen: wat willen we nou eigenlijk en kunnen we het daar een beetje over eens worden?
Een buitengewoon sterk punt van Christiens analyse van de film: willen de wereldverbeteraars vanuit de rijke wereld wel weten hoeveel arme mensen in de wereld afhankelijk zijn van vis als hun bron van gezonde voeding?