Daar sta je dan voor het schap in de supermarkt. Wat is nu een gezonde keuze? Je moet er echt naar op zoek. Het is niet gemakkelijk.
Een supermarkt bevat zo’n 20.000 producten. Het aanbod aan voedingsmiddelen is hoofdzakelijk ongezond. Dat geldt niet alleen voor kinderproducten maar voor álle voedingsmiddelen. Slechts rond de 20% zijn gezonde keuzes, die passen in de Schijf van Vijf.
Fabrikanten van voedingsmiddelen zijn verplicht de voedingswaarden op het etiket te vermelden. Dit doen ze per 100 gram: energie (uitgedrukt in kcal en kJ), eiwit, vet waarvan verzadigd vet, koolhydraten waarvan suiker en zout (allemaal uitgedrukt in grammen). Waarom ze juist deze voedingsstoffen vermelden? Dat zijn de belangrijkste als het gaat om gezondheid. We eten namelijk te veel zout, suiker, verzadigd vet en ook te veel energie (kilocalorieën).
Ingrediëntenlijst
Daarnaast staat er altijd een ingrediëntenlijst op de verpakking. Hier worden alle ingrediënten van het voedingsmiddel weergegeven in volgorde van hoeveelheid. Dus het meeste eerst. Suiker kan verstopt zitten onder verschillende namen (zoals glucose, sucrose, maltose, maissiroop, honing). Voedingswaarden en ingrediëntenlijst zijn volgens de Europese wetgeving verplicht. Ze hebben als doel consumenten te helpen keuzes te maken. Maar of ze dat nu echt doen…?
De realiteit
Met de voedingswaarden en ingrediëntenlijst zou je als consument dus de gezonde keuzes moeten kunnen maken. Dat is waarschijnlijk geen probleem als je geïnteresseerd bent in gezonde voeding en met enige regelmaat de etiketten bestudeert. Dan weet waar je op moet letten. Maar als die getallen jou weinig zeggen, je geen idee hebt wat ‘verzadigd vet’ is en je niet weet of 0.6 gram zout in 100 gram soep nu veel of weinig is, dan kom je daar niet uit. Tenzij je uitgebreid al die soepen met elkaar vergelijkt. Maar daar heb je niet altijd tijd en gelegenheid voor, vooral niet op zaterdag in de supermarkt, waar iedereen zijn best doet om op 1,5 meter van elkaar boodschappen te doen.
Daarom een voedselkeuzelogo!
Gezonde keuzes gemakkelijker maken, dat is wat een voedselkeuzelogo doet. Op de voorkant van de verpakking wordt met een simpel beeld aangegeven hoe (on)gezond een product is. Er wordt momenteel gekeken of het Franse Nutri-Score hierbij kan helpen. Het gebruik van een kleur en letter is natuurlijk een enorme vooruitgang ten opzichte van voedingswaarden en ingrediëntenlijst. Niet alleen de consument is geholpen met een voedselkeuzelogo. Ook de voedingsmiddelenbedrijven en supermarkten zien het als een manier waarop zij kunnen communiceren over het verbeteren van de gezondheid van hun voedingsmiddelenaanbod. Daarom wordt dit als beleidsinstrument ook aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie.
Nederland en Europa
Ook daarom is het voedselkeuzelogo opgenomen als speerpunt in het Nationale Preventieakkoord, in 2018 ondertekend door de Nederlandse overheid, het levensmiddelenbedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Waarbij een aantal voorwaarden genoemd zijn: zo’n voedselkeuzelogo moet in lijn zijn met de manier waarop we in Nederland gewend zijn over gezonde keuzes te communiceren (Schijf van Vijf) en de Europese context moet worden meegenomen. Nederland wil dit niet alleen doen. Want er worden veel voedingsmiddelen over de grens verkocht.
Ondertussen gaan er in Europa stemmen op om niet alleen de voedingswaarden en ingrediëntenlijst, maar ook een voedselkeuzelogo verplicht te laten zijn. Daarover later meer.
Voedselkeuzelogo
Al 20 jaar is een voedselkeuzelogo een van mijn favoriete onderwerpen, als het gaat om een gezondere voedselomgeving. Je kunt het vanuit veel perspectieven bekijken: overheid, consument, voedingsmiddelensector, wetenschap. Een Europese wetenschappelijke commissie is in februari 2021 begonnen met de herziening van het algoritme van Nutri-Score. De discussie over een verplicht voedselkeuzelogo in Europa is sinds de publicatie van de Farm to Fork Strategie weer opgelaaid.
Dit artikel afdrukken
Maar als die getallen jou weinig zeggen, je geen idee hebt wat ‘verzadigd vet’ is en je niet weet of 0.6 gram zout in 100 gram soep nu veel of weinig is, dan kom je daar niet uitVoedingswaarden
Fabrikanten van voedingsmiddelen zijn verplicht de voedingswaarden op het etiket te vermelden. Dit doen ze per 100 gram: energie (uitgedrukt in kcal en kJ), eiwit, vet waarvan verzadigd vet, koolhydraten waarvan suiker en zout (allemaal uitgedrukt in grammen). Waarom ze juist deze voedingsstoffen vermelden? Dat zijn de belangrijkste als het gaat om gezondheid. We eten namelijk te veel zout, suiker, verzadigd vet en ook te veel energie (kilocalorieën).
Ingrediëntenlijst
Daarnaast staat er altijd een ingrediëntenlijst op de verpakking. Hier worden alle ingrediënten van het voedingsmiddel weergegeven in volgorde van hoeveelheid. Dus het meeste eerst. Suiker kan verstopt zitten onder verschillende namen (zoals glucose, sucrose, maltose, maissiroop, honing). Voedingswaarden en ingrediëntenlijst zijn volgens de Europese wetgeving verplicht. Ze hebben als doel consumenten te helpen keuzes te maken. Maar of ze dat nu echt doen…?
De realiteit
Met de voedingswaarden en ingrediëntenlijst zou je als consument dus de gezonde keuzes moeten kunnen maken. Dat is waarschijnlijk geen probleem als je geïnteresseerd bent in gezonde voeding en met enige regelmaat de etiketten bestudeert. Dan weet waar je op moet letten. Maar als die getallen jou weinig zeggen, je geen idee hebt wat ‘verzadigd vet’ is en je niet weet of 0.6 gram zout in 100 gram soep nu veel of weinig is, dan kom je daar niet uit. Tenzij je uitgebreid al die soepen met elkaar vergelijkt. Maar daar heb je niet altijd tijd en gelegenheid voor, vooral niet op zaterdag in de supermarkt, waar iedereen zijn best doet om op 1,5 meter van elkaar boodschappen te doen.
Daarom een voedselkeuzelogo!
Gezonde keuzes gemakkelijker maken, dat is wat een voedselkeuzelogo doet. Op de voorkant van de verpakking wordt met een simpel beeld aangegeven hoe (on)gezond een product is. Er wordt momenteel gekeken of het Franse Nutri-Score hierbij kan helpen. Het gebruik van een kleur en letter is natuurlijk een enorme vooruitgang ten opzichte van voedingswaarden en ingrediëntenlijst. Niet alleen de consument is geholpen met een voedselkeuzelogo. Ook de voedingsmiddelenbedrijven en supermarkten zien het als een manier waarop zij kunnen communiceren over het verbeteren van de gezondheid van hun voedingsmiddelenaanbod. Daarom wordt dit als beleidsinstrument ook aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie.
Nederland en Europa
Ook daarom is het voedselkeuzelogo opgenomen als speerpunt in het Nationale Preventieakkoord, in 2018 ondertekend door de Nederlandse overheid, het levensmiddelenbedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Waarbij een aantal voorwaarden genoemd zijn: zo’n voedselkeuzelogo moet in lijn zijn met de manier waarop we in Nederland gewend zijn over gezonde keuzes te communiceren (Schijf van Vijf) en de Europese context moet worden meegenomen. Nederland wil dit niet alleen doen. Want er worden veel voedingsmiddelen over de grens verkocht.
Ondertussen gaan er in Europa stemmen op om niet alleen de voedingswaarden en ingrediëntenlijst, maar ook een voedselkeuzelogo verplicht te laten zijn. Daarover later meer.
Voedselkeuzelogo
Al 20 jaar is een voedselkeuzelogo een van mijn favoriete onderwerpen, als het gaat om een gezondere voedselomgeving. Je kunt het vanuit veel perspectieven bekijken: overheid, consument, voedingsmiddelensector, wetenschap. Een Europese wetenschappelijke commissie is in februari 2021 begonnen met de herziening van het algoritme van Nutri-Score. De discussie over een verplicht voedselkeuzelogo in Europa is sinds de publicatie van de Farm to Fork Strategie weer opgelaaid.
Voedingsexpert Annet Roodenburg is lector aan de HAS Hogeschool in Den Bosch. Al 2 decennia houdt ze zich bezig met voedselkeuzelogo's. Ze vindt de Farm-to-Fork strategie een goed moment voor een serie blogs over voedselkeuzelogo’s. Die zullen hier wekelijks op vrijdagmiddag verschijnen. Ze laat zien wat voedselkeuzelogo’s beogen en wat volgens haar de beste oplossing is om de consument te helpen gezond te kiezen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Wat ik me steeds afvraag bij de discussie over voedselkeuzelogo's: Had de consument een hulpvraag? Mijn indruk is namelijk van niet.
Ik heb dan ook moeite met wat Annet hierboven schrijft: "Gezonde keuzes gemakkelijker maken, dat is wat een voedselkeuzelogo doet. Op de voorkant van de verpakking wordt met een simpel beeld aangegeven hoe (on)gezond een product is. Er wordt momenteel gekeken of het Franse Nutri-Score hierbij kan helpen. Het gebruik van een kleur en letter is natuurlijk een enorme vooruitgang ten opzichte van voedingswaarden en ingrediëntenlijst."
Ik betwijfel of 'de consument geholpen is met een voedselkeuzelogo'. Ik denk eerder dat het leuk is voor 'de voedingsmiddelenbedrijven en supermarkten [die het] zien als een manier waarop zij kunnen communiceren over het verbeteren van de gezondheid van hun voedingsmiddelenaanbod'.
Nee Carolien voor zover ik weet had de consument aangaande dit onderwerp geen vraag.
Maar als we kennis van zaken hebben, zien dat onze ongezondheid uit de hand loopt moeten we dan op onze handen blijven zitten?
Als er acties worden ondernomen moeten we we wel kijken wie en met welk doel vanuit welke kennis acties ondernomen worden. Maar communiceren over het verbeteren van de gezondheid van het voedingsmiddelenaanbod zoals dat nu gebeurd doet meer schade dan goed.
Gezond voedsel is dat voedsel dat de voedingstoffen in zich heeft dat ons lichaam van ons voedsel vraagt. In de goede hoeveelheid, de juiste vorm, maar zeker in de natuurlijke balans. En dan moeten we de vraag beantwoorden hoe krijgen we dat georganiseerd.
In dat licht is het misschien wijselijk eens kennis te nemen wat de wetenschap hierover ventileert.
Als voorbeeld kijk eens op googel: Processing-industrie aan de haal met vegan-trend.
Is bewustwording van de consument geen item en mag hij/zij dan niet ongevraagd informatie toegeschoven krijgen zo dat hij/zij zelf een oordeel kan vormen?
#1, Carolien, het aanbod had die behoefte, zowel detailhandel als de levensmiddelenindustrie. De voorlopers begonnen daar 20 jaar geleden mee.
Annet Roodenburg en Simone Hertzberger, jullie waren daarbij alletwee lang geleden bij de start van die behoefte betrokken. Zouden jullie willen toelichten waarom bedrijven als Unilever en Albert Heijn die zijn gestart met Ik Kies Bewust en het Klavertje, zoals de voorlopers van het ter ziele gegane Vinkje heetten?
Zoals jullie lezen, is dat nog steeds een issue. De bedrijven werden en worden niet vertrouwd. En dan is Nutri-Score nog wel ontwikkeld door academici pur sang in opdracht van de Franse gezondheidsminister Marisol Touraine.
Precies, de aanbodkant had de behoefte aan een FoP-label. Toch wordt in de intro van de tekst hierboven weer gesuggereerd dat de wanhopige consument in de supermarkt bij de hand genomen wil worden...
Carolien, misschien vind je het gek klinken, maar dat is om Beppie te dienen. Ze staat in de hal van het Albert Heijn hoofdkantoor in Zaandam.
Grote bedrijven willen hun klanten gezonder laten eten, maar niet het aanbod veranderen omdat Beppie niet graag misgrijpt. Mensen hebben nu eenmaal hun gewoontes ontwikkeld waar ze niet zomaar vanaf willen. Vandaar: een gezondere pizza en zelfs betere chips.