Waarom het dan toch op de politieke agenda staat? Vanwege de blauwe waterstof-truc.
Katan legt uit dat waterstof in potentie een 100% duurzame, CO2-uitstootvrije brandstof is. Waterstof kan gemaakt worden uit water, met behulp van heel veel elektriciteit. Wek je die elektriciteit duurzaam op, met zonnepanelen en windmolens, dan heb je het over groene waterstof. Jammer genoeg zijn de daarvoor benodigde fabrieken en hoeveelheden stroom nog niet beschikbaar. Misschien komen die er ook wel niet, beweert een aantal Foodlog commentatoren steevast.
In aanloop naar de verwachting dat er ooit groene waterstof zal komen, kun je ook waterstof maken uit aardgas: grijze waterstof. Dat heeft wel een nadeel. Voor iedere kilo waterstof gaat 12 kilo CO2 uit de fabrieksschoorsteen de lucht in. Als je die CO2 opvangt, een pijpleiding aanlegt naar een leeg gasveld en de CO2 daarin pompt dan mag je die waterstof-uit-de-gasfabriek voortaan 'blauw' noemen. Wie dat doet kan alvast met de waterstofeconomie vast aan de gang: het bouwen van laadstations, ombouwen van bussen, vrachtwagens, staalfabrieken, aanleggen van pijpleidingen, bouwen van de productie- en afvangfabrieken.
En komt ooit de productie van groene waterstof dan echt op gang - bijvoorbeeld doordat Afrikanen en Arabieren in de woestijn met zonnepanelen groene waterstof uit water gaan maken - dan schakelen wij gauw over van onze blauwe op die groene.
Toch zijn ook over blauwe waterstof experts niet echt te spreken. Het is nog maar de vraag of opslag van CO2 zal gaat lukken. Er zijn miljarden nodig voor het aanleggen van pijpleidingen, afvang- en waterstoffabrieken, die binnen afzienbare tijd overbodig worden. Die hele bedrijfstak is gebouwd op drijfzand: als er groene waterstof is, verliest de sector zijn bestaansrecht en kun je de investeringen niet meer afschrijven. Onderwijl kost alles wat rijdt en draait op waterstof meer brandstof dan een dieselmotor en ontsnapt zo'n 30% van de afgevangen gassen alsnog de lucht in. Het kost veel en je hebt er - zelfs als het werkt - gegarandeerd nog steeds een berg aan uitstoot van.
‘Blauwe waterstof’. Klinkt mooi, maar wat is het? Is het goed voor het klimaat? Daarover gaat mijn NRC column dit weekend. https://t.co/R0CrlkDjyY https://t.co/5TVNaFYDhO pic.twitter.com/m3J6KqRMJL
— Martijn Katan (@martijnkatan) March 12, 2021
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Een soort PAS 2.0 dus.
Ja die waterstof. De phd waar ik ben afgestudeerd is een professor in de waterstof(veiligheid). Ikzelf mag graag al 25 jaar debatteren over het onderwerp. Waterstof mogen we niet zien als energiebron, wel misschien als energie-accu (een opslag systeem dus), maar ook daar zijn betere en goedkopere alternatieven voor. Waterstof door de gasleidingen is link, waterstof-metaalhydraten worden gevormd en er is verlies.
Als we al voldoende windmolens en zonnepanelen in Nederland zouden kunnen creeeren dan stel ik voor voor om rechtstreeks op E te gaan rijden (en niet via H2). Vliegtuigen op waterstof ... zucht ... zie het recente stukje over synthetische kerosine (dat is dan echt nog beter).
Nee de grote uitdaging ligt vooral bij de zware industrie (chemie, metaal etc.). Die kunnen het wel gebruiken, maar wij samenleving geven idd miljoenen subsidies aan hen, maar ze komen niet in beweging. CO2 opslag is al 20 jaar een mooi belofte met niks praktisch. En dat terwijl het wel logisch is om de CO2 uit centrales en fabrieken af te vangen. Centraal afvangen is immers gemakkelijkere dan iets doen met decentrale uitstoting (denk aan auto’s of huizen).
Voor de rest van de samenleving geldt : electrificeren?
Voor de samenleving geldt: willen we de zware industrie wegpesten naar buiten de grenzen?
De ongemakkelijk vier elementen waar we graag omheen lopen:
1- kernenergie is misschien toch wel nodig.
2- onze verslaving aan fossiel is niet eeuwig houdbaar.
3- het gaat honderden miljarden kosten als we echt willen.
4- meer onderzoek (uitstellen!) is niet nodig, meer praktijk wel.
Kortom, Martijn Katan heeft gelijk.
#1 wat het met PAS gemeen heeft: boeren denken de oplossing te hebben (terwijl ze het probleem zijn), en de zware industrie denkt ook de oplossing te hebben (terwijl ze het probleem zijn).
“Verwacht niet een andere uitkomt als je het experiment op dezelfde manier met dezelfde omstandigheden gaat herhalen”.
Op de korte termijn:
- verplichting van PV op alle Nederlandse daken.
- het E net uitbreiden en versterken.
- Auto’s inzetten als ‘collectieve accu’ overdag.
Op langere termijn:
- CO2 uit ‘de grote’ pijpen verplicht laten afvangen door de zware industrie.
- toch nog een 4 GW kerncentrale (ja liever 1 grote dan meerdere kleinere).
Ik zie geen grote rol voor waterstof. Echt niet.
Waar Den Haag (en de provincies) aan moeten wennen: you can’t beat nature. En de natuurkunde en scheikundige wetten denken te kunnen trotseren is rondom naïef. Alpha-DenHaag pruts door. En ja ook de zogenaamd groene partijen.
Is die hele waterstofdiscussie niet meteen afgelopen als er een ander goed opslagmedium voor wind- en zonnestroom is gevonden? Accu's, hoge stuwmeren, ander chemisch opslagmiddel. Zoals ik het artikel nu lees zou H2 een brandstofalternatief zijn, terwijl het toch alleen bedoeld is om de ongeregelde groene stroomopwekking te kanaliseren.
Wouter,
Klimaat is een wereldwijd probleem. Kern zou dus een wereldwijde oplossing moeten zijn. Wie naar de voorraden brandstof kijkt komt al gauw tot de conclusie dat de voorraden bij enig opschalen al snel op zijn. Of het dan zinvol is je deze ellende op de hals te halen mag iedereen voor zichzelf bepalen er rekening mee houdend wat een tekort aan energie maatschappelijk gaat betekenen.