Van geen woord of enkele zinnen tot een uitgebreid hoofdstuk over voeding in relatie tot gezondheid (leefstijl). Er zitten grote verschillen in de verkiezingsprogramma’s van de huidige grootste politieke partijen. Tikkeltje verontrustend is misschien wel dat het doel 'keren van de groei van overgewicht en obesitas' in geen enkel programma voorkomt, stelde eerder chirurg Maurits de Brauw in de Volkskrant al. Wie door door de programma’s bladert, constateert dat alleen het CDA en D66 het woord ‘obesitas’ in de mond nemen. Wel valt te constateren dat leefstijl en gezond voedsel inmiddels op de politieke agenda staan. Het merendeel van de partijen belooft maatregelen voor de preventie van overgewicht en het scheppen van een gezondere voedselomgeving.

'Matigheid is een deugd'
Volgens de VVD en SGP zijn consumenten zelf verantwoordelijk voor wat ze doen en laten. “Matigheid is een deugd”, aldus de Staatkundig Gereformeerde Partij. De overheid kan daar wel een beetje in helpen. De VVD wil vooral het huidig beleid met het Preventieakkoord voortzetten en gezonde producten promoten. De liberalen besteden opvallend veel woorden aan het voorbeeld van alcoholvrij bier. In 20 jaar tijd is het bestellen van zo’n biertje normaal geworden “zonder dwingend overheidsoptreden”.

De PVV noemt de gezondheidszorg een topprioriteit, maar in het verkiezingsprogramma wordt met geen woord gerept over maatregelen tegen obesitas, overgewicht of leefstijl
Daartegenover staat D66, die vindt dat de overheid zich meer moet bemoeien met voedsel. Volgens de partij is de samenleving zo ingericht dat ongezonde keuzes aantrekkelijk zijn. Opvallend is de aandacht voor de eerste 1.000 dagen van een kind, vanaf de zwangerschap. Ook de Partij voor de Dieren, GroenLinks en de ChristenUnie besteden veel aandacht aan voeding en gezondheid met een speciaal hoofdstuk of paragraaf. De laatstgenoemde wil huidige aanpakken als het Preventieakkoord en JOGG doorzetten en uitbreiden. Ook pleiten ze voor een wettelijke preventieplicht.

Aandacht voor preventie staat in ongeveer elk partijprogramma beschreven. De PvdD vindt daarnaast dat de overheid de regie terug in handen moet pakken. De partij zet in op gezond eten en voorlichting op scholen. Dat is ook een van de speerpunten van GroenLinks, die gezond eten en drinken beschikbaar en betaalbaar wil maken voor iedereen. CDA, CU, PvdA en SGP besteden allen enkele alinea's aan leefstijl en voeding. Zowel de SP als 50Plus houden het bij wat summiere zinnen over beleid op voedsel. De PVV noemt de gezondheidszorg een topprioriteit, maar het verkiezingsprogramma rept met geen woord over maatregelen tegen obesitas, overgewicht of leefstijl. Het programma van Forum voor Democratie benoemt alleen dat er meer aandacht moet komen voor producten van Nederlandse bodem.


De SGP benoemt expliciet in het verkiezingsprogramma dat de partij een suikertaks géén goede maatregel vindt
Geen of minder BTW
Een populaire maatregel is het verlagen of afschaffen van de btw op groente en fruit of iets soortgelijks. Alleen de VVD rept er met geen woord over. D66, GroenLinks, SP, PvdA, CU, PvdD en 50Plus schuwen een hoger btw-tarief voor ongezond voedsel niet, denk hierbij aan een frisdrank- of suikertaks. De SGP zegt expliciet dat de partij een suikertaks géén goede maatregel vindt om overgewicht tegen te gaan.

Producenten en supermarkten
Voedselproducenten moeten hun producten gezonder maken. Volgens de VVD, D66, PvdA, SGP en 50Plus kan dat middels afspraken met de levensmiddelenproducenten en supermarkten. Lukt dat onvoldoende, dan moeten er wettelijke normen voor zout, suiker en vet komen, vindt D66. Volgens de PvdA moeten die regels vanuit Europa opgelegd worden. Ook het CDA, GroenLinks en PvdD zien wettelijke normen als oplossing. Laatstgenoemde partij pleit zelfs voor een verbod op promotie van producten met veel zout, suiker en vet tot de normen bij wet geregeld zijn.

Volgens de PvdA moeten die regels vanuit Europa opgelegd worden. Ook het CDA, GroenLinks en PvdD zien wettelijke normen als oplossing
Andere veel gehoorde maatregelen om Nederlanders gezonder te krijgen zijn een vleesbelasting (op links én gericht op inkrimping van de veehouderij), terugdringen van het gebruik van alcohol, introductie van gratis fruit en gezonde lunches op scholen en de aanpak van kindermarketing. Ook zien partijen heil in beleidsondersteunende maatregelen als voorlichting, het stimuleren van beweging, gezonde voeding en leefstijl, maar ze maken er weinig woorden aan vuil. De inzet van gecombineerde leefstijlinterventies (GLI’s) blijkt een populaire maatregel om de leefstijl van individuen aan te pakken. GroenLinks is de enige partij die iets zegt over de invoering van het voedselkeuzelogo Nutri-Score ('het logo moet op ieder product komen'). Het CDA heeft het over vrijwillige invoering van een keuzelogo zoals het Britse stoplichtensysteem.

Het CPB bracht de standpunten van de grootste partijen die aan de Tweede Kamerverkiezingen meedoen in kaart en vulde die aan met gele vinkjes van recente stemmingen of recente uitlatinge van partijprominenten:

Verkiezingen 2021 voedselomgeving
Dit artikel afdrukken