Boerenbestuurder Jos Verstraten weet niet meer op welke partij hij moet stemmen. Gek eigenlijk, want juist nu doet landbouw er in de politiek weer toe. Maar Verstraten voorziet het beleid: het wordt meer van hetzelfde en het aantal boeren zal halveren.
Landbouw doet er politiek weer toe. Voor zoveel belangstelling moet je toch echt terug naar de vorige eeuw. Zowel in de jaren '30 als in de jaren ’60 werden- net als nu - nieuwe partijen opgericht waar boeren nadrukkelijk bij betrokken zijn. Dat leidt tot een extra gevecht om de boerenstem die zich normaal verdeelt over een aantal algemene partijen. Opgeteld zijn de boerenstemmen nauwelijks goed voor één zetel in de Tweede Kamer. Maar niet alle boeren zijn op zoek naar een vrouw; ze hebben vaak nog grote gezinnen en zorgen ieder voor ongeveer 7 banen in de rest van de keten. Daarom is het boerengewicht bij de verkiezingen nog altijd wat groter dan je denkt.
In de 10 keer dat ik mocht stemmen voor de Tweede Kamer heb ik één keer getwijfeld aan wie ik mijn stem zou geven. Dit keer, een week voor de komende verkiezingen, dreig ik helemaal af te haken. Ik ben een ernstig zwevende kiezer geworden.
Er zal niet veel veranderen
De traditionele partijen met een boerenaanhang zoals CDA, VVD en SGP zien met lede ogen hun stemmers naar de nieuwkomers verdwijnen. Ze staan voor de uitdaging om het beschaamde vertrouwen van de afgelopen 4 jaar terug te winnen. De partijen zónder hebben het een stuk makkelijker.
Volgens premier en lijsttrekker Mark Rutte van de VVD kunnen de A15 en Lelystad Airport er gewoon komen en hoeft de veestapel niet te krimpen. Kwestie van innovatie. Ook voor het CDA en de SGP is krimp van de veestapel geen doel. De ChristenUnie ziet krimp niet direct als doel maar wil naar ‘een meer extensieve landbouwsector, met een kleinere veestapel en minder veevoer van ver’.
Boerenvoorman JanCees Vogelaar van Ja21 wil uit de EU want hij is er klaar mee dat boeren door 'een hoepeltje moeten springen' voor een paar rotcenten. Met een grondgebonden melkveehouderij, ruilverkaveling en het afschaffen van onzinnige wetgeving kan de kostprijs van een melkveehouder met 5 cent per liter omlaag. Forum voor Democratie denkt er zo ongeveer hetzelfde over, want ook voor die partij schreef Vogelaar de landbouwparagraaf. De nieuwe Boerburgerbeweging verplaatst het ministerie van Landbouw naar het Oosten van het land. BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas wil dat elke maatregel op het boerenerf moet worden doorgerekend en verwacht dat de overheid vervolgens de ongedekte kosten bijpast. Volgens het CDA is er helemaal niet zoveel aan de hand en moeten de prijzen ‘eerlijker’.
Wie het zo aanhoort, concludeert dat er na de verkiezingen van volgende week niet zoveel verandert. De peilingen laten zien dat de partijen die géén krimp van de veehouderij willen het weer voor het zeggen krijgen. Er komt ook géén heffing of hogere BTW op vlees of melk.
Godzijdank. Wij kunnen koeien blijven melken en varkens voeren en houden ieder steeds 7 arbeiders aan het werk en de fabrieken vol.
Het al bestaande en krimpende GLB potje zal worden ingezet voor de biodiversiteit en het klimaat. Er ligt wel een stikstofwet. Dat wordt nog wel een dingetje. We zullen weer extra moeten innoveren om ons vee te behouden.
De geschiedenis leert dat innoveren saneren betekent. Onze boerenstem gaat naar partijen die de veestapel in stand houden, en daarom zal het aantal boeren wederom halveren. En trots dat we zijn op boeren!
Het PBL rekent een aantal verkiezingsprogramma’s door. Ik zou de balans voor boeren wel eens opgemaakt willen zien worden door Krijn Poppe en Petra Berkhout .
Dit artikel afdrukken
In de 10 keer dat ik mocht stemmen voor de Tweede Kamer heb ik één keer getwijfeld aan wie ik mijn stem zou geven. Dit keer, een week voor de komende verkiezingen, dreig ik helemaal af te haken. Ik ben een ernstig zwevende kiezer geworden.
Er zal niet veel veranderen
De traditionele partijen met een boerenaanhang zoals CDA, VVD en SGP zien met lede ogen hun stemmers naar de nieuwkomers verdwijnen. Ze staan voor de uitdaging om het beschaamde vertrouwen van de afgelopen 4 jaar terug te winnen. De partijen zónder hebben het een stuk makkelijker.
Onze boerenstem gaat naar partijen die de veestapel in stand houden, en daarom zal het aantal boeren wederom halveren. En trots dat we zijn op boeren!Links Nederland zet in op krimp van de veestapel. De één overtreft daarin de ander. De PvdD is altijd al helder geweest over minder dieren en vindt daarom de stikstofcrisis een cadeautje. De dierenpartij zet in op 75% krimp. D66 is de partij van de klimaatdrammers, het halveren van de veestapel en draagt de landbouwkringloopvisie van professor Imke de Boer uit. Tegelijk wil de partij ook gewoon bouwen en vliegen. D66 denkt met 50% krimp twee vliegen in één klap te slaan. Groen Links en PvdA liften op die gedachte mee. Ze geven ook oplossingsrichtingen aan, maar daar durven boeren niet aan. Kosten gaan namelijk altijd voor de baat. Welke boer wil afhankelijk zijn van de politiek voor zijn inkomen, gebaseerd op een heffing op vlees en zuivel of de BTW? Of erger nog, de gunst van de consument?
Volgens premier en lijsttrekker Mark Rutte van de VVD kunnen de A15 en Lelystad Airport er gewoon komen en hoeft de veestapel niet te krimpen. Kwestie van innovatie. Ook voor het CDA en de SGP is krimp van de veestapel geen doel. De ChristenUnie ziet krimp niet direct als doel maar wil naar ‘een meer extensieve landbouwsector, met een kleinere veestapel en minder veevoer van ver’.
Boerenvoorman JanCees Vogelaar van Ja21 wil uit de EU want hij is er klaar mee dat boeren door 'een hoepeltje moeten springen' voor een paar rotcenten. Met een grondgebonden melkveehouderij, ruilverkaveling en het afschaffen van onzinnige wetgeving kan de kostprijs van een melkveehouder met 5 cent per liter omlaag. Forum voor Democratie denkt er zo ongeveer hetzelfde over, want ook voor die partij schreef Vogelaar de landbouwparagraaf. De nieuwe Boerburgerbeweging verplaatst het ministerie van Landbouw naar het Oosten van het land. BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas wil dat elke maatregel op het boerenerf moet worden doorgerekend en verwacht dat de overheid vervolgens de ongedekte kosten bijpast. Volgens het CDA is er helemaal niet zoveel aan de hand en moeten de prijzen ‘eerlijker’.
Wie het zo aanhoort, concludeert dat er na de verkiezingen van volgende week niet zoveel verandert. De peilingen laten zien dat de partijen die géén krimp van de veehouderij willen het weer voor het zeggen krijgen. Er komt ook géén heffing of hogere BTW op vlees of melk.
Godzijdank. Wij kunnen koeien blijven melken en varkens voeren en houden ieder steeds 7 arbeiders aan het werk en de fabrieken vol.
Het al bestaande en krimpende GLB potje zal worden ingezet voor de biodiversiteit en het klimaat. Er ligt wel een stikstofwet. Dat wordt nog wel een dingetje. We zullen weer extra moeten innoveren om ons vee te behouden.
De geschiedenis leert dat innoveren saneren betekent. Onze boerenstem gaat naar partijen die de veestapel in stand houden, en daarom zal het aantal boeren wederom halveren. En trots dat we zijn op boeren!
Het PBL rekent een aantal verkiezingsprogramma’s door. Ik zou de balans voor boeren wel eens opgemaakt willen zien worden door Krijn Poppe en Petra Berkhout .
Jos Verstraten is melkveehouder in Brabant. Hij is bestuurlijk actief bij lto nederland melkveehouderij en De Boerenraad. Hij schreef deze opinie op persoonlijke titel.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Rake column Jos, bedankt voor de samenvatting van de boeren protesten de stand van de politiek en de verhouding tot de burgers. Het komt niet goed maar we weten gelukkig precies hoe het misgaat.
Boy, voor jou komt het goed. In deze visie hebben boeren in niches de ruimte. De grote met technische ambities ook. De middengroep - de aanhang van FDF - wordt door de markt gesaneerd. Daar moet je inderdaad niet zitten.
Ik keek vanmiddag naar het boerenverkiezingsdebat van Boerderij. Het is boeiend om het met Jos' analyse in het achterhoofd te bekijken.
Ik hoop het echt met die niches. Maar ik weet wel dat de groei honger van de groten zich ook over de niches uitstrekt. Al was het alleen maar om te laten zien dat ze echt innovatief zijn en waarde kunnen toevoegen.
Keuzestress, herkenbaar. Wegstrepen van partijen helpt ook niet.
Uiteindelijk gaat er weer geformeerd worden en verwateren ook de harde standpunten/uitroepen. Linksom of rechtsom zal het gaan veranderen als het nu niet is wel over 4, 8 of meer jaar. De vraag is alleen in welke richting. Voor een lange termijn investering in bv bedrijfsovername niet echt een fijne rekensom. Degene die dat goed weet te duiden (gokken) kan erop inspelen, maar voor de rest blijft er niet veel over.
Overal in de westerse wereld (vrije markt) zien we hetzelfde beeld, stoppende boeren en verdere schaalvergroting van resterende. Alleen een niche, bijbaan oid houdt de familiebedrijven nog in stand. Al hebben we het andere uiterste, in de vorm van quotering (EG) of planeconomie (USSR), ook geprobeerd en de problemen gezien. Een perfect model mist nog....
Een aantal landen tracht nog een eigen markt op te bouwen (Rusland, China), maar wat als de dollars ervoor opdrogen? Markthervormingen doorvoeren (India) stuit ook op veel problemen. Boeren zitten klem (net als vele burgers) en uit het systeem breken is moeilijk.
Voedsel blijft een eerste levensbehoefte, de wijze waarop en waarmee we dat doen en vooral wat we ervoor over hebben ten opzichte van onze andere verworvenheden (vakantie, goedkope spullen) is een maatschappelijke keuze die we ook uit de weg gaan. Een eerlijke prijs voor ALLES betalen gaan we dan ook uit de weg.
Ik heb geen stemadvies, noch glazen bol, maar eenvoudiger wordt het, ook voor boeren, in ieder geval er niet op.
Toen het over boeren ging vanavond zag ik twee dames die bepaald niet uitblonken in kennis van zaken op het terrein van landbouw en energie. De familie had mij beter in mijn hol gelaten. Dick kun jij ze een cursus geven?