Ultra-processed foods horen wél thuis in ons voedingspatroon, vindt voedselveiligheid expert Andreja Rajkovic van de universiteit van Gent. Jaren geleden bood bewerkt voedsel een uitkomst voor een goedkope of snelle maaltijd. Nu wordt het bestempeld als ongezond en ziekmakend en verliest het zijn populariteit aan 'clean food'.
Is dat wel terecht? Volgens Rajkovic is processed food niet alleen 'goed' of 'slecht' (FoodNavigator). Bewerkt eten is nu eenmaal aantrekkelijk, lekker en makkelijk. Ook brengt het innovatie: de nieuwe smaken, texturen, aroma's, kleuren en vormen van eten vliegen ons om de oren.
Bewerkt voedsel draagt bovendien bij aan een verminderde voedselverspilling door een langere houdbaarheid. Nog belangrijker is de verhoogde voedselveiligheid van bewerkt eten, benadrukt de professor. Neem een voorbeeld aan de schadelijke mycotoxinen in granen die voor de mens al eeuwen gevaarlijk kunnen zijn. Bewerking ontdoet het graan van stoffen die volgens de International Agency for Research on Cancer (IARC) kankerverwekkend zijn.
Aanpassing kan een product ook juist gezonder maken. Bewerkte boter bevat bijvoorbeeld flink minder calorieën en verzadigde vetzuren. En toegevoegde vitamines voorkomen tekorten aan bijvoorbeeld vitamine C of vitamine D.
Kortom, het bewerken van voedsel is nodig. Ook in een eetwereld vol trends als natuurlijk, gezond en onbewerkt eten kunnen we niet zonder, aldus Rajkovic.
Het is weer eens een tegengeluid. Ook op Foodlog is het gesprek over de voors en tegens van bewerkt voedsel een steeds weer terugkerend onderwerp van controverse. Vier hoogleraren schreven er een opinie over, waarna verschillende debatten volgden.
Dit artikel afdrukken
Bewerkt voedsel draagt bovendien bij aan een verminderde voedselverspilling door een langere houdbaarheid. Nog belangrijker is de verhoogde voedselveiligheid van bewerkt eten, benadrukt de professor. Neem een voorbeeld aan de schadelijke mycotoxinen in granen die voor de mens al eeuwen gevaarlijk kunnen zijn. Bewerking ontdoet het graan van stoffen die volgens de International Agency for Research on Cancer (IARC) kankerverwekkend zijn.
Aanpassing kan een product ook juist gezonder maken. Bewerkte boter bevat bijvoorbeeld flink minder calorieën en verzadigde vetzuren. En toegevoegde vitamines voorkomen tekorten aan bijvoorbeeld vitamine C of vitamine D.
Kortom, het bewerken van voedsel is nodig. Ook in een eetwereld vol trends als natuurlijk, gezond en onbewerkt eten kunnen we niet zonder, aldus Rajkovic.
Het is weer eens een tegengeluid. Ook op Foodlog is het gesprek over de voors en tegens van bewerkt voedsel een steeds weer terugkerend onderwerp van controverse. Vier hoogleraren schreven er een opinie over, waarna verschillende debatten volgden.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
"En toegevoegde vitamines voorkomen tekorten aan bijvoorbeeld vitamine C of vitamine D."
Inderdaad, ik heb laatst flink wat gezonde snoep ingeslagen want daar waren allemaal vitamines aan toegevoegd. Heb die zak appels maar laten liggen want daar zaten volgens het etiket geen of minder vitamines in.
--
Klinkt als een mooie FUD-creatie, door (correct) aan te geven dat sommige etenswaren eerst bewerkt moeten worden voordat je het(veilig) kan eten om daarna te concluderen dat we 'dus' blij moeten zijn met bewerkt eten, zonder de nuance dat het lichaam het meeste (sterk) bewerkte eten kan missen als kiespijn. Bewerkt eten als geheel weggooien gaat te ver, tegelijk moet dat geen vrijbrief worden om de 80% van het te verkrijgen bewerkte eten dat een negatieve invloed heeft op een mens dan toe te laten; zeker niet als de frequentie van het eten ervan stijgt - en dus de negatieve effecten ook - door eindeloze, miljarden kostende reclames om mensen maar te bewegen dat zo vaak mogelijk te eten.
De discussie “processed” gaat vrijwel altijd over “snoep” en niet over voedsel. Een pizza uit vriesvak is dat processed? Of koekjes (hoe ongezond ook!). Ik blijf de langspeelplaat: graag voorbeelden van processed foods. In 2019 schreef ik aanvullend op het Foodlog stuk: https://food4innovations.blog/2019/06/29/bewerkt-eten-is-helemaal-niet-fout-steun-aan-mijn-wageningse-vrienden-levensmiddeltechnologie-lof-voor-tiny-van-boekel-en-harry-wichers-1-2/ misschien moet ik toch maar deel twee eens gaan schrijven.
Wouter #2 Processed foods is niet zwart/wit, het is een glijdende schaal. Dat maakt het ook lastig om te differentiëren. En als het af en toe wordt geconsumeerd is het al minder een probleem dan als het de bulk van de totale voedselinname is. Snoep, chips en koekjes worden vaak genoemd omdat dat steeds meer wordt geconsumeerd; tenminste, ik kreeg 1 snoepske per dag en een klein schaaltje chips per week. Nu zie ik regelmatig kinderen lopen die een hele zak chips of snoep op lopen te eten. Dat was 'vroeger' niet normaal, nu kijkt niemand er van op.
Het punt blijft dat veel voedsel in de supermarkt een lagere voedingswaarde krijgt als het bewerkt wordt, of een ander, minder positief effect op het lichaam. Toetjes die rijkelijk met suiker worden gevuld. Pindakaas met suiker toegevoegd. Het meeste brood wat te krijgen is heeft weinig vezels en een lagere voedingswaarde dan een volkoren desembrood (niet te krijgen bij de meeste supermarkten). Sowieso is de lijst met ingrediënten bij supermarktbrood tegenwoordig verdacht lang. Als ik zelf pizza maak, zit daar al gauw 3x zoveel groente op dan zo'n supermarktpizza. Het is lastig te bewijzen, maar ik durf er flink geld op in te zetten dat mijn eigengemaakte boerenkool met worst veel meer voedingswaarde bevat dan die voorverpakte boerenkoolmaaltijden van bijv de AH; al was het maar omdat ik goede worst van de slager heb ipv die worst die voor het merendeel niet uit vlees bestaat maar uit goedkope vulmiddelen zonder voedingswaarde.
Ook worden er voedingsmiddelen bewerkt om het sneller/goedkoper te kunnen produceren, waarbij ik dan ernstig twijfel of dat beter, hetzelfde of minder goed is voor onze gezondheid; ik vermoed regelmatig het laatste. Is sojasaus die maanden gefermenteerd is nog hetzelfde als de moderne versie die in een paar uur is bewerkt (met soms wat achterlating van niet zulke fijne stofjes als 3-MCPD)? Zijn potjes babyvoeding net zo goed voor de baby als borstvoeding?
Daarnaast zijn er ook voedingswaren die prima zijn, zoals jij vaak HAK aanhaalt. Dat zijn meestal minimaal bewerkte producten zonder toevoegingen. En af en toe een bakje boerenkool met worst van de AH is ook geen probleem. Het wordt, zoals ik al begon, een probleem als het aandeel met minder voedingswaarde een steeds groter deel uit gaat maken, want netto neem je dan steeds minder broodnodige voedingsstoffen tot je. Dat gaat hard achteruit als je veel snoep/koek/chips eet ipv eten met voedingswaarde, en iets minder hard achteruit bij zeg zo'n voorverpakte boerenkoolmaaltijd. Maar nog steeds achteruit.
De discussie - ook op Foodlog - gaat niet over bewerkte of onbewerkte voeding, maar over ultra processed food en de rest. Dat bewerking van voedsel handig, nuttig en zelfs noodzakelijk is, dat is voor niemand een twistpunt, dat zou ook onzin zijn. Een ei koken is al een zeer ingrijpende bewerking in de structuur van het origineel. Waar de discussie over gaat, is of ultra processed food op zich schadelijk is. Daar komen steeds meer aanwijzingen voor.
Mevrouw Rajkovic trapt niet alleen open deuren in, ze gebruikt ook dezelfde argumentatie die de voedingsmiddelenindustrie gebruikt om bewerkt voedsel en ultra processed food op een onschadelijk hoopje te gooien. Mist blazen in de discussie heet dat. Lees de wereldwijd geaccepteerde NOVA-classificatie er nog eens op na en kijk hoe ultra processed food gedefinieerd wordt.
Huib bedoelt deze passage uit de NOVA-notitie (die voedsel beschrijft dat mensen zo lekker vinden dat ze er veel van gaan eten en andere dingen laten staan): In 2009 we argued that the extent and purpose of food processing had changed globally, and that these changes were driving the emergence of a harmful global food system and the pandemic of obesity and other nutrition-related chronic non-communicable diseases. We also argued that classifying foods into two groups of unprocessed and processed foods is useless, because most foods as now consumed are processed in some way. We then proposed a new system to classify foods and food products based on the extent and purpose of the industrial processes applied to preserve, extract, modify or create them.
The new classification included one group made up of snacks, drinks, ready meals and many other products created mostly or entirely from substances extracted from foods or derived from food constituents with little if any intact food, which often contain flavours, colours and other additives that imitate or intensify the sensory qualities of foods or culinary preparations made from foods.
The formulation and the ingredients of these products make them highly convenient
(ready-to-consume), highly attractive (hyper-palatable), highly profitable (low cost ingredients), and – of great importance – highly competitive with foods that are naturally ready to consume and freshly prepared dishes and meals. As a result of their formulation, products belonging to this food group are intrinsically nutrient unbalanced and tend to be consumed in great amounts. We termed this group ‘ultraprocessed food and drink products’.
Ik moet zeggen: de meest plausibele verklaring voor hun obesogene effect is niet dat die producten intrinsiek schadelijk zijn, maar dat ons gebruik ervan schadelijk is. Natuurlijk. Ze zijn gemaakt om er lekker veel van van te verkopen.