Planten blijken complexer te zijn dan we dachten. Ze hebben bijvoorbeeld niet alleen equivalenten van onze vijf zintuigen, maar nog minstens vijftien andere – zo kunnen ze de richting van de zwaartekracht met grote nauwkeurigheid detecteren. Onze morele cirkel breidt zich hierdoor voorzichtig nog verder uit, naar de planten en bomen; zo wordt er nu ook over plantenrechten gepraat. In die zin zijn planten de nieuwe dieren. Die stijgende waardering lijkt me terecht, maar die hoeft niet samen te gaan met vermenselijking. Iets kan ook waarde hebben op zichzelf.
Dat zegt Jozef Keulartz, emeritus bijzonder hoogleraar Duurzaamheid en Levensbeschouwing van de Radboud Universiteit in Trouw. Hij vreest dat mensen in een verdere ontaarde relatie tot de natuur komen te staan, als de projectie van menselijke gevoelens op het dier zich uitbreidt tot het plantenrijk. Vandaag komt zijn boek Boommensen uit. Daarin behandelt Keulartz onder meer de besteller Het verborgen leven van bomen uit 2016 van Peter Wohlleben die in 27 talen werd vertaald. Keulartz: “Wohlleben noemt jonge bomen ‘boomkinderen’. Hij spreekt over de ‘strenge opvoeding’ van hun ‘boommoeders’, die met hun kronen maar beperkt zonlicht doorlaten en zo voorkomen dat jonge bomen te snel groeien. De moederbomen voorzien de jonge bomen van voedingsstoffen. Je zou volgens Wohlleben ook kunnen zeggen: ‘boombaby’s krijgen de borst’. Daaraan zie je dat er niet alleen sprake is van vermenselijking, maar ook van verkleutering van de natuur. Dat zie je bij huisdieren overigens ook: uit verschillende onderzoeken blijkt dat ze in het gezin meestal een kinderrol vervullen.”
Waarom vindt Keulartz deze trend ongewenst? “Vanuit dit perspectief verschijnt het dieren- en plantenrijk onterecht als een lieflijke, knusse plek, waar alles pais en vree is. Omdat het grote publiek het contact met de natuur heeft verloren, is het zich er steeds minder van bewust dat de echte wereld weinig gelijkenis vertoont met dit wensbeeld."
Dit artikel afdrukken
Dat zegt Jozef Keulartz, emeritus bijzonder hoogleraar Duurzaamheid en Levensbeschouwing van de Radboud Universiteit in Trouw. Hij vreest dat mensen in een verdere ontaarde relatie tot de natuur komen te staan, als de projectie van menselijke gevoelens op het dier zich uitbreidt tot het plantenrijk. Vandaag komt zijn boek Boommensen uit. Daarin behandelt Keulartz onder meer de besteller Het verborgen leven van bomen uit 2016 van Peter Wohlleben die in 27 talen werd vertaald. Keulartz: “Wohlleben noemt jonge bomen ‘boomkinderen’. Hij spreekt over de ‘strenge opvoeding’ van hun ‘boommoeders’, die met hun kronen maar beperkt zonlicht doorlaten en zo voorkomen dat jonge bomen te snel groeien. De moederbomen voorzien de jonge bomen van voedingsstoffen. Je zou volgens Wohlleben ook kunnen zeggen: ‘boombaby’s krijgen de borst’. Daaraan zie je dat er niet alleen sprake is van vermenselijking, maar ook van verkleutering van de natuur. Dat zie je bij huisdieren overigens ook: uit verschillende onderzoeken blijkt dat ze in het gezin meestal een kinderrol vervullen.”
Waarom vindt Keulartz deze trend ongewenst? “Vanuit dit perspectief verschijnt het dieren- en plantenrijk onterecht als een lieflijke, knusse plek, waar alles pais en vree is. Omdat het grote publiek het contact met de natuur heeft verloren, is het zich er steeds minder van bewust dat de echte wereld weinig gelijkenis vertoont met dit wensbeeld."
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Wist niet van het bestaan van het boek "Het verborgen leven van bomen" nu ik het wel weet en heel in 't kort lees wat daar zoal in staat, weet ik een ding zeker.
Hier ga ik mijn tijd niet aan voldoen.
Het is duidelijk, we zijn elk gevoel met de natuur kwijt, alles wordt vermenselijkt.
In feite kun je zeggen, het gaat nog veel te goed met ons, een echte goede crisis met mensen die vanuit de stad te voet naar het platteland lopen om eten te kopen, ziektes als scheurbuik.
Maar we zullen het voorlopig moeten doen met allemaal Woke ideeën, mensen met een baarmoeder en weet ik wat voor flauwekul.
Ergste is dat de kampen zo steeds verder uit elkaar drijven met een stelletje politici ertussen die geen keuzes durven te maken, alleen maar bang om het pluche te verliezen.
#1 Frank, ik heb het boek gelezen.
Zoals het hierboven beschreven wordt herken ik het boek niet. Ik vond het een leerzaam boek om te lezen hoe bomen samenwerken en een netwerk onderling hebben. Voor woorden als boomkinderen en de borst ben ik niet zo gevoelig. Ik herinner me ze ook niet van het boek om eerlijk te zijn.
Het trouw artikel zelf is overigens een stuk rustiger van toon en zeker genuanceerder dan de Foodlog tekst.
Ik zou de milieufilosoof willen vragen: Had de mens, mag de mens zich onderscheidend zien van dieren en planten (bomen). Gaat het nu mis omdat we bomen en planten humaniseren of is het misgegaan dat de mens zich geen dier vindt/noemt?
Wie heeft zich van wie los gemaakt?
Voor mensen speelt deze issue niet?: Vanuit dit perspectief verschijnt het dieren- en plantenrijk onterecht als een lieflijke, knusse plek, waar alles pais en vree is.
Mensen: das maakbaar en pais en vree¿? (7 miljard gevoede mensen die in rust op de wereld leven?)
Note:
"die met hun kronen maar beperkt zonlicht doorlaten en zo voorkomen dat jonge bomen te snel groeien."
Ik heb onthouden van het betreffende boek dat bomen een race naar het licht houden als er een lichtgat komt in het bladerdek van de toplaag in het bos. En ja dat daarbij ook het ondergrondse netwerk tussen bijv. beuken onderling benut wordt om voedingstoffen te delen om te voorkomen dat een andere boomsoort eerder het kroon gat gevuld heeft met zijn takken.
Dit foodlog item was completer geweest in mijn optiek als er ook uit deze alinea van het artikel geciteerd was:
Voor welke uitdaging staan we nu?
“We moeten de juiste balans zien te vinden. Het is goed dat we anders tegen dieren en planten zijn gaan aankijken; we hebben ze lang onderschat. Maar we moeten ze ook niet gaan overschatten, of verschillen tussen mens, dier en plant bagatelliseren. Onze houding ten opzichte van de natuur is eeuwenlang bepaald door een antropocentrisch wereldbeeld. De mens is daarin superieur aan al het andere dat leeft, waarvan hij essentieel zou verschillen. De laatste decennia is die muur tussen de mens en de rest van de natuur aan het afbrokkelen. De eerste opening betrof de dieren. Vermogens die voorheen uitsluitend aan de mens voorbehouden leken te zijn, zoals het gebruik van taal, vond men nu ook bij dieren terug. Dat zorgde ervoor dat onze morele cirkel zich uitbreidde, zo kwamen dierenrechten bijvoorbeeld op de agenda.
De echte vraag is denk:
Is de mens superieur? ( boeken tip: Are we smarth enough to know how smart animals are
Wat is eeuwen lang? Al vanaf jacht of pas vanaf landbouw / industriële revolutie?
Wat is eeuwenlang t.o.v. het bestaan van mensen?
Jeroen, dat is een boeiende opmerking: het Foodlog-verhaal is minder rustig dan de tekst in Trouw. Kun je uitleggen in welke woorden je dat leest?
Dick, In het Foodlog stuk mist de benoeming van overschatting en onderschatting. Op Foodlog lees ik overschatting en niet de kernzin van zoeken naar balans. Zie de alinea die ik in #3 citeer.