Lees ook
Mijn eerste wiskundeboek op de middelbare school had in hoofdstuk 1 meteen al overlappende cirkels en termen als ‘domein’ en ‘bereik’.

Dat soort diagrammen zag ik voor me toen ik het boek The Conscious Cook: Towards a Healthy and Sustainable Cuisine van Régis Gonçalves in handen kreeg.

Zonder het mentale plaatje van de in elkaar grijpende cirkels van die destijds nieuwe Mammoetwetwiskunde had ik veel van het leven niet begrepen. En dit boek ook niet.

The Conscious Cook is een even optimistisch als curieus pamflet voor de toekomst. We gaan het redden, zegt Gonçalves, als we maar nadenken, beleid maken, koken, eten en liefhebben tegelijk. Vandaar die cirkels, waarin we dat allesoverlappende plekje moeten vinden.

Palet
Régis Gonçalves is beeldend kunstenaar en kok, geboren in Brazilië. Hij werkte in Ghana en Dubai en woont nu in Amsterdam, waar hij geregeld exposeert. Zijn thema is ‘Art & Food’, want: “Kunst en voedsel zijn beide verweven met de menselijke vermogens zoals het zicht, de geur, het gehoor, de smaak of de aanraking,” volgens zijn website. De derde cirkel is de ecologie, de zorg voor een duurzaam gebruik en veilig voortbestaan van de planeet. “Save the Planet”, zijn de eerste woorden in het boek.

overlappende cirkels Régis Goncalves

The Conscious Cook (er zijn meer boeken met die titel) is een persoonlijke, creatieve en goed geïnformeerde uiting van het besef dat dit allemaal samenhangt. Hij sluit daarmee aan bij het sterk aan invloed winnende idee dat wat gezond is voor de mens ook gezond is voor het ecosysteem waar we deel van uitmaken.

Gonçalves zet een stapje extra en voegt daar vanuit zijn Braziliaanse achtergrond en filosofie een component aan toe, het samenvallen van de creativiteit van de kunstenaar en de cuisinier. Voilà De Bewuste Kok: “Kleuren zijn als ingrediënten bij het koken. Dus het combineren van een palet van kleuren op een leeg doek is als het vermengen van een aantal verschillende ingrediënten in een lege kom of pan.”

Urgent
The Conscious Cook: Towards a Healthy and Sustainable Cuisine telt drie delen, ‘The Conscious Cook’, ‘Conscious Eating’ en ‘Conscious Cooking’. Teksten van co-auteurs, onder wie emeritus hoogleraar milieukunde Harry Aiking, verwoorden Gonçalves’ ideeën. Die zijn gesneden koek voor insiders, maar nog altijd actueel voor een breed publiek. Heel bijzonder zijn de rijke illustraties, eigen werk van Gonçalves.

Het derde deel ‘Conscious Cooking’ is het omvangrijkst en maakt het boek voor de helft een kookboek. Het bevat recepten, gerubriceerd aan de hand van de Zeven Hoofdzonden uit La Divina Commedia van de Italiaanse renaissancedichter Dante Alighieri. Gonçalves legt hiermee een link naar zijn jeugd in het katholieke Brazilië, naar de eenvoud daarvan waarnaar hij terugverlangt.

Gaia
Als we nu ondanks alles in een tijd van hoop leven, dan is dat omdat voor denkers en doeners zoals Gonçalves het tijdperk van het ongebreidelde consumentisme ten einde loopt. Nu gaan we terug naar de moederschoot van Gaia, met koestering en creatie als kernbegrippen. Een duurzaam voedselsysteem, overwegend plantaardig, gaat bijdragen aan het ecologische herstel. Het idee dat wat je aan jezelf verbetert ook de planeet redt, opent duizenden wegen om te denken en te doen. Het sluit aan bij het soms extreme individualisme dat deze tijd kenmerkt en tegelijkertijd roept het op tot solidariteit. Het ego, zoals dat van de kunstenaar, kan daarom best in het middelpunt staan.

Unificerende theorieën zijn voor wetenschappers het allermooist. Maar om een ecologisch betoog over de toekomst van de planeet, de Zeven Hoofdzonden uit La Divina Commedia en een recept voor geitenpenis samen te kunnen brengen in één breed perspectief, daar moet je kunstenaar voor zijn. De kunstenaar-kok-activist, dat is even wennen. Maar een nieuwe blik op de enorme problematiek is altijd welkom.

The Conscious Cook: Towards a Healthy and Sustainable Cuisine van Régis Gonçalves. Uitgave in eigen beheer. Voor informatie zie de website van Régis Gonçalves.

cover regis Goncalves
Dit artikel afdrukken