Je zou er een rubriek mee kunnen vullen: Overdrijvende Communicatie van Universiteiten. Een fameus Nederlands voorbeeld is Joris Driepinter-gate van negen jaar geleden. Aan de WUR was een keurige meta-analyse over de effecten van melk op hart- en vaatziekten gemaakt, met een (geringe) positieve uitkomst. De persafdeling ging los: ‘Joris Driepinter had toch gelijk’. Co-auteur en Harvard-hoogleraar Walter Willett tikte de universiteit op de vingers (kennelijk wist hij wie Joris D. was) en de WUR moest door het stof.

Zebravissen
De wekelijkse nieuwsbrief van Obesity and Energetics Offerings, een online informatiebron over obesitasonderzoek, heeft zo’n rubriek, ‘Headline vs. Study’. Een kop in een krant kon luiden: ‘Vitamin D deficiency can lead to obesity: Study’. Het betreffende onderzoek ging over groeibeperking en dik worden van… zebravissen. Die worden veel gebruikt voor labonderzoek.

Wie de kop ‘Groundbreaking study finds activator of magnesium dynamics in the body’ boven een persbericht leest, wil daar natuurlijk meer van weten, het is ‘baanbrekend’ immers. Vooral als in de inleiding staat dat onderzoekers van de University of Texas een “100-jarig mysterie” hebben opgelost en dat de “ontdekking (…) naar verwachting een springplank (zal) zijn voor de toekomstige ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen voor de behandeling van hart- en vaatziekten, metabole aandoeningen zoals diabetes en andere ziekten.”

Het “100-jarige mysterie”, waarvan de oplossing niets minder dan een medische revolutie lijkt te beloven, wordt als zodanig niet genoemd in het artikel. Magnesiummisleiding?
Hypomagnesiëmisch
Eindelijk is het raadsel van magnesium dus opgelost. Maar wat hield dat raadsel precies in? Er is al veel bekend over de functies van magnesium. Magnesium is een van de micronutiënten waar we een pietsje van nodig hebben voor het functioneren van een aantal actieve grote moleculen, vooral enzymen. Het zit in veel voedingsmiddelen, wat betekent dat als je gewoon gevarieerd eet je niet 'hypomagnesiëmisch' zal worden. Datzelfde geldt voor andere micronutriënten. Maar die kleine beetjes zijn wel essentieel. Tekorten kunnen ernstige kwalen veroorzaken.

Rond magnesium is een cultus ontstaan, zoals rond alle vitaminen, mineralen en sporenelementen. Er zit iets beangstigends aan. Vitamine C en D, dat onthoudt iedereen wel. Vezels en eiwitten ook. Maar vitamine K, koper, jodium? Molybdeen en selenium? Dat vergeet je toch dagelijks al snel in te nemen. Zink, tegen Covid-19, recent inzicht. Gelukkig zijn er multivitaminetabletten met verschillende doses van enkele tientallen milligram magnesium. Die nemen meer angst weg dan dat ze gezondheidswinst toevoegen, maar ook dat kan heel belangrijk zijn en bovendien: het is een interessant verdienmodel gebleken.

Lactatemie
Geen woord over dit allemaal in het bovengenoemde onderzoek. Het “100-jarige mysterie”, waarvan de oplossing niets minder dan een medische revolutie lijkt te beloven, wordt als zodanig niet genoemd in het artikel. Wel staat er in de ‘Discussion’ aan het slot: “De rol van melkzuur, lactaatanionen en waterstofionen op de fysiologie van spiervermoeidheid, verzuring, lactatemie en anaërobie is al meer dan een eeuw onderwerp van discussie.” Magnesiummisleiding?

Wat de studie kortgezegd onthult, is dat melkzuur (lactaat) dat vrijkomt in de cel bij de energieproductie, magnesiumionen aan zich bindt en die door de cel vervoert (vanuit het endoplasmatisch reticulum waar ze opgeslagen liggen). Dat mechanisme was nog niet bekend. Mg2+ is in de cel een onmisbare schakel in de energieproductie. Nu is meer bekend over hoe dat precies in zijn werk gaat.

Het is denkbaar dat er deskundigen in de biochemie zijn die na het lezen van dit onderzoek zeggen: dus zo werkt het! Dat Eureka-moment zal aan de gewone sterveling voorbijgaan
Toepassing
Het onderhavige artikel heeft de titel ‘Lactate Elicits ER-Mitochondrial Mg2+ Dynamics to Integrate Cellular Metabolism’ en werd gepubliceerd in het gerenommeerde vakblad Cell.

Het is een verslag van het omvangrijke hogeschool-laboratoriumwerk van vooraanstaande biochemici en voegt een pietsje kennis over magnesium toe. Maar wel fundamentele kennis, die ooit een medische toepassing zal vinden. Het is denkbaar dat er deskundigen in de biochemie zijn die na het lezen van dit onderzoek zeggen: dus zo werkt het! Dat Eureka-moment zal aan de gewone sterveling voorbijgaan.

Lees voor meer kennis over Mens en Magnesium het overzichtsartikel ‘Magnesium in man: implications for health and disease’ uit 2015 van de Nijmeegse onderzoekers De Baaij, Hoenderop en Bindels. Daar staat wat er te weten is over hoe de mens en magnesium (sinds de oerknal) niet zonder elkaar kunnen.
Maar nu weten we ook nog hoe magnesium door lactaat uit het endoplasmatisch reticulum wordt bevrijd.
Dit artikel afdrukken