Het Belgische supermarktconcern Colruyt Group gaat landbouwgronden aankopen om er producten voor in de eigen supermarkten te verbouwen. Door lokale zetboeren. Het plan stuit op veel weerstand bij de boerenorganisaties. Die vrezen dat het toch al grote onevenwicht in de keten nog verder vergroot zal worden.
Met de oprichting van de exploitatievennootschap Agripartners, zet de Belgische Colruyt Group een nieuwe stap in het verticaal integreren met de land- en tuinbouwsector. Het supermarktconcern wil zijn bestaande landbouwgronden (grond die met het oog op een mogelijke uitbreiding werd gekocht rondom distributiecentra en winkelvestigingen) verder gaan exploiteren en nieuwe landbouwgronden aankopen. Zo wil Colruyt zeker stellen dat landbouwgrond ook "gevrijwaard blijft voor landbouw" en niet aangewend wordt voor andere bestemmingen. In België is het niet ongebruikelijk dat landbouwgrond kan worden gebruik voor woningbouw.
Niet zelf bewerken
"Het is niet de bedoeling dat we die gronden zelf gaan bewerken, dat zullen we doen in samenwerking met lokale landbouwers”, legt Stefan Goethaert uit op VILT. Hij is algemeen directeur Colruyt Group Fine Food en verantwoordelijk voor het landbouwbeleid. "Ieder zijn expertise en wij zijn geen expert in het telen van gewassen. We weten wel welke producten en welke kwaliteit we nodig hebben in onze winkels. Daarom willen we in alle transparantie samenwerken met lokale landbouwers die er producten willen telen die in onze winkels verkocht zullen worden.”
Het is niet voor het eerst dat Colruyt stappen zet op het gebied van verticale integratie en ketenverkorting. Zo werkt de keten al samen met een aantal aardappeltelers, werd een nieuwe Belgische biovarkensketen opgezet en ging Colruyt zelf biologisch boeren op Het Zilverleen (de grootste biologische boerderij van België). “Essentieel element in al deze projecten is dat het in samenwerking gebeurt met Belgische, lokale landbouwers. Als Belgische speler willen we ons aanbod immers zoveel als mogelijk Belgisch en lokaal aanbieden en verankeren”, legt Goethaert uit.
'Gesprek in twee richtingen' versus...
Op termijn ziet Colruyt Group nog meer voordelen in verduurzaming of innovaties. "Ik denk bijvoorbeeld aan het gebruik van water of gewasbeschermingsmiddelen. Wij hebben zelf veel expertise in huis, zeker over water en waterzuivering. We willen samen met de landbouwers rond de tafel gaan zitten en bekijken wat mogelijk is. Dat is een gesprek dat in de twee richtingen zal verlopen, we rekenen dus ook op de kennis en expertise van de landbouwers”, zegt Goethaert.
... 'terug naar het feodale tijdperk'
Belgische boerenorganisaties steigeren door het initiatief van Colruyt om zelf landheer te worden. Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) spreekt van een stap terug, naar het feodale tijdperk: "Het komt erop neer dat ze landbouwers in loondienst nemen, en de boer speelt volledig zijn vrijheid, zelfstandigheid en onafhankelijkheid kwijt,” citeert RetailDetail. Op VILT is ABS-voorzitter Hendrik Vandamme nog uitgesprokener: "Dit is niet het nieuwe verdienmodel waar de Vlaamse land- en tuinbouwer op zit te wachten. Wanneer een eigenaar beveelt wat waar, wanneer en hoe moet geteeld worden, is dat meer dan een stap terug in de tijd.”
Volgens de boerenorganisaties zijn er wel andere manieren om een duurzame relatie met producenten op te bouwen, in de vorm van preferentiële samenwerkingmodellen. "Verticale integratie kan anders ingevuld worden dan de manier waarop deze retailer dat vandaag ziet," aldus Vandamme.
In Nederland werkt Albert Heijn samen met boeren om zijn huismerkzuivel te produceren, maar blijven de boeren eigenaar van hun grond en bedrijf en wordt de rauwe melk verwerkt door de private zuivelaar Aware. De boeren 'van' Albert Heijn zeggen dat ze heel tevreden zijn en zien zichzelf als zelfstandige ondernemers. In Zaandam spreken ze niettemin van 'blauwe boeren'. Daar zijn ze net als Colruyt trots op het feit dat ze boeren een merkintegratie naar ons als consumenten kunnen aanbieden.
Dit artikel afdrukken
Niet zelf bewerken
"Het is niet de bedoeling dat we die gronden zelf gaan bewerken, dat zullen we doen in samenwerking met lokale landbouwers”, legt Stefan Goethaert uit op VILT. Hij is algemeen directeur Colruyt Group Fine Food en verantwoordelijk voor het landbouwbeleid. "Ieder zijn expertise en wij zijn geen expert in het telen van gewassen. We weten wel welke producten en welke kwaliteit we nodig hebben in onze winkels. Daarom willen we in alle transparantie samenwerken met lokale landbouwers die er producten willen telen die in onze winkels verkocht zullen worden.”
Het is niet voor het eerst dat Colruyt stappen zet op het gebied van verticale integratie en ketenverkorting. Zo werkt de keten al samen met een aantal aardappeltelers, werd een nieuwe Belgische biovarkensketen opgezet en ging Colruyt zelf biologisch boeren op Het Zilverleen (de grootste biologische boerderij van België). “Essentieel element in al deze projecten is dat het in samenwerking gebeurt met Belgische, lokale landbouwers. Als Belgische speler willen we ons aanbod immers zoveel als mogelijk Belgisch en lokaal aanbieden en verankeren”, legt Goethaert uit.
Ieder zijn expertise en wij zijn geen expert in het telen van gewassen. We weten wel welke producten en welke kwaliteit we nodig hebben in onze winkelsEr zullen vooral gangbare akkerbouwgewassen geteeld worden, zoals aardappelen en wortelen. Colruyt streeft naar een 'stabiele relatie' met de boeren die de gronden gaan bewerken. "Langs beide kanten moet het gevoel leven dat er vertrouwen is en dat er een economisch rendabel verhaal kan geschreven worden”, aldus Goethaert. "Als aan onze kwaliteitseisen is voldaan, dan engageren wij ons dat we de gewassen zullen afnemen."
'Gesprek in twee richtingen' versus...
Op termijn ziet Colruyt Group nog meer voordelen in verduurzaming of innovaties. "Ik denk bijvoorbeeld aan het gebruik van water of gewasbeschermingsmiddelen. Wij hebben zelf veel expertise in huis, zeker over water en waterzuivering. We willen samen met de landbouwers rond de tafel gaan zitten en bekijken wat mogelijk is. Dat is een gesprek dat in de twee richtingen zal verlopen, we rekenen dus ook op de kennis en expertise van de landbouwers”, zegt Goethaert.
... 'terug naar het feodale tijdperk'
Belgische boerenorganisaties steigeren door het initiatief van Colruyt om zelf landheer te worden. Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) spreekt van een stap terug, naar het feodale tijdperk: "Het komt erop neer dat ze landbouwers in loondienst nemen, en de boer speelt volledig zijn vrijheid, zelfstandigheid en onafhankelijkheid kwijt,” citeert RetailDetail. Op VILT is ABS-voorzitter Hendrik Vandamme nog uitgesprokener: "Dit is niet het nieuwe verdienmodel waar de Vlaamse land- en tuinbouwer op zit te wachten. Wanneer een eigenaar beveelt wat waar, wanneer en hoe moet geteeld worden, is dat meer dan een stap terug in de tijd.”
Verticale integratie kan anders ingevuld worden dan de manier waarop deze retailer dat vandaag zietColruyt wordt de grootste boer van België en dat zal het "al grote onevenwicht in de keten verder vergroten”, sputtert Boerenbond. Volgens de boerenorganisatie dreigt Colruyt het ondernemerschap in de keten te beschadigen door structureel te veel rollen tegelijk op zich te nemen. "Pionieren met nieuwe vormen van samenwerking is op zich positief want er is absoluut nood aan meer samenwerking, afspraken op langere termijn en een betere verdeling van kosten en baten. Maar in deze zijn de intenties misschien goed, de consequenties zijn dat in geen geval."
Volgens de boerenorganisaties zijn er wel andere manieren om een duurzame relatie met producenten op te bouwen, in de vorm van preferentiële samenwerkingmodellen. "Verticale integratie kan anders ingevuld worden dan de manier waarop deze retailer dat vandaag ziet," aldus Vandamme.
In Nederland werkt Albert Heijn samen met boeren om zijn huismerkzuivel te produceren, maar blijven de boeren eigenaar van hun grond en bedrijf en wordt de rauwe melk verwerkt door de private zuivelaar Aware. De boeren 'van' Albert Heijn zeggen dat ze heel tevreden zijn en zien zichzelf als zelfstandige ondernemers. In Zaandam spreken ze niettemin van 'blauwe boeren'. Daar zijn ze net als Colruyt trots op het feit dat ze boeren een merkintegratie naar ons als consumenten kunnen aanbieden.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Wat we verder ook vinden van deze ontwikkeling, het ABS heeft het goed mis als ze spreken van een terugkeer naar het feodale tijdperk. Ze zeggen zelf immers dat het erop neerkomt dat Colruyt landbouwers in loondienst neemt, en laat dat (loondienst) nu net iets zijn dat géén kenmerk is van het feodale tijdperk.
Onder feodale verhoudingen had je als horige boer geen contractvrijheid: je kon niet opstappen. Als je daarentegen in loondienst bent kan je altijd ontslag nemen en op zoek naar iets beters gaan (of andersom).
Het zat er al even aan te komen. Ik verwacht ook wel uit de productiesfeer (Unilever, Nestlé) dit soort initiatieven. Er zit maar een nadeel aan: als iets anders meer oplevert dan producten van eigen land, dan verpatsen ze de boel weer (aan woningbouw).
#2, Jan Peter, ik denk dat Krijn Poppe het juist niet zal verwachten in onze contreien: de grond is te duur en het rendement lijkt nergens op.
In België zet Colruyt een heel bijzondere stap: het bedrijf wil juist géén villabouw op mooie percelen (zo lossen ze in België nl. de landbouwcrisis in N-W. Europa op). Of het bedrijf dat ook volhoudt tot over 30 jaar is natuurlijk onzeker, hoewel Colruyt nogal standvastig is in zijn beleid.
Ooit was er hier heel veel grond in handen van niet-boeren. Een eeuw geleden hadden heel wat Belgische kapitalisten (België was toen als eerste land op het vaste land van Europa rijk geworden via de Industriële Revolutie) en welgestelden hier ook grond en boerderijen. Toen dat niet meer uitkon, kwam het in boerenhand. Heel veel polders zijn ook met geld van kapitalisten en handelaren in cultuur gebracht. Er is altijd geld nodig voor zoiets. De Droogmakerijen zijn met Amsterdams Hollands geld gefinancierd. Zo gaan die dingen. Hij die betaalt, die bepaalt. Daar kunnen we, ook wij boeren, iets van vinden, maar zo gaan die dingen. Er is overal een prijs voor. Dat is markt. Dat is altijd zo. Of het wenselijk is, is een andere kwestie.
"Liever kleine baas dan grote knecht". Het is even wennen voor boer en tuinder als een partij opeens meer ketenregie en -verantwoordelijkheid neemt. Colruyt is een familiebedrijf en die zitten kort op de bal. Niets mis mee; ook om niet afhankelijk te zijn van de politieke grillen of voedselproductie een nationale of Europese aangelegenheid is.
Nieuw is het trouwens niet; de kalverhouderij in Nederland is er een wereldwijde speler mee geworden door integraties op te zetten. Daar kunnen boeren voor kiezen; het is geen verplichting. Het is maar net hoe je ondernemerschap, vrijheid en een verdienmodel wil waarderen en zeker stellen.