4 min
Ook al groeit de medische kennis met betrekking tot Covid-19 met de dag, de onzekerheid over het beheersen en voorkomen van de ziekteverschijnselen blijft groot. Een greep uit de nog jonge inzichten.
Artsen van de Johns Hopkins University School of Medicine in Baltimore ontwikkelden een algoritme, de COVID Inpatient Risk Calculator (CIRC), waarmee voorspeld kan worden hoe ziek een patiënt gaat worden als de eerste symptomen van Covid-19 zijn vastgesteld. Op basis van gegevens van een groot aantal patiënten die vroeg in de pandemie in Amerikaanse ziekenhuizen belandden, maakten de artsen een voorspelmodel waarin ze de risicofactoren verwerkten die met het verloop van de ziekte te maken hebben.
Cohortanalyse
Om precies te zijn: de artsen van vijf Johns Hopkins ziekenhuizen categoriseerden in een zogeheten retrospectieve cohortanalyse het verloop en de uitkomst van Covid-19 bij 832 coronapatiënten. Zij hadden een gemiddelde leeftijd van 64 jaar (1 tot 108), 47% was vrouw, 40% zwart, 16% ’Latinx’, en 21% woonde in verzorgingstehuizen.
De ernst en het verloop van de ziekte verschilden sterk tussen de patiënten, van wie uiteindelijk 16% overleed. De helft van de sterfgevallen viel te betreuren onder de inwoners van tehuizen. Negentig procent van de overledenen was ouder dan 60 en allen hadden hoge bloeddruk, kransslagaderproblemen, nierfalen en/of kanker.
Algoritme
De CIRC is niet bestemd voor gebruik thuis of door eerstelijns medische zorgverleners, maar voor artsen die de intake van patiënten in het ziekenhuis begeleiden. Het algoritme koppelt demografische gegevens van de patiënten (leeftijd, geslacht) aan informatie over hun eerdere gezondheidstoestand en aan de uitkomsten van standaard bloedonderzoek (onder meer witte bloedlichaampjes, hemoglobine, albumine, CRP en ferritine).
Ook de score op de Charlson Comorbidity Index wordt meegenomen in de berekening. Deze index geeft punten voor eventuele andere kwalen die een patiënt had bij opname (hartziekten, dementie, kanker, diabetes nierziekte etc.).
Hoofdonderzoeker Brian Garibaldi benadrukt dat zijn algoritme artsen in staat stelt vroegtijdig op te treden bij patiënten met een toestand die binnen enkele dagen ernstig kan verslechteren. CIRC rekent met windows van 2, 4 en 7 dagen na opname en kan op voorhand onderscheiden welke patiënten acuut gevaar lopen en welke minder. Hoe eerder de intensieve behandeling van die patiënten wordt gestart, hoe groter de kans op een gunstige afloop.
Leeftijd en lichaamsgewicht komen uit CIRC als de belangrijkste indicatoren voor de ernst waarmee Covid-19 verloopt. Garibaldi constateert dat ouderdom en overgewicht meestal samengaan met een verslechterde algehele gezondheid, wat gevolgen heeft voor de werking van het immuunsysteem. Veel kwalen die gepaard gaan met ouderdom en overgewicht hebben als onderliggende oorzaak een verhoogde inflammatie, de ongewenste hyperactiviteit van het immuunsysteem die zich tegen het lichaam zelf keert.
De coronapandemie heeft de aandacht voor een goede gezondheid en daarmee een gezonde afweer als beste wapen tegen Covid-19 vergroot. Maar wie kampt met ouderdom, overgewicht of ziekte die de gezondheid verzwakken, heeft op korte termijn weinig mogelijkheden die te verbeteren. Eén van de onderwerpen waarop de discussie over het voorkómen van (ernstige) Covid-19 zich richt, is het tekort aan een aantal vitaminen, mineralen en andere belangrijke micronutriënten. Het gaat dan meestal over vitamine C en D, zink en omega-3 vetzuren.
Supplementen
Hoe lastig het is in de discussie over het nut van suppletie een standpunt te bepalen, wordt geïllustreerd door een polemiek in het vakblad Nutrients. Vier auteurs, uit Groot-Brittannië, Nieuw Zeeland, de Verenigde Staten en Nederland, schreven een overzichtsartikel met de titel ‘Optimal Nutritional Status for a Well-Functioning Immune System Is an Important Factor to Protect against Viral Infections’. Uit de ‘Aanbevelingen en conclusies’: “Ten eerste is suppletie met micronutriënten en omega-3-vetzuren een veilige, effectieve en goedkope manier om te helpen bij het elimineren van voedingstekorten en bij het ondersteunen van een optimale immuunfunctie, en daarmee het risico en de gevolgen van infecties te verminderen.”
Tegen de bewering dat een ‘optimale voedingsstatus’ van belang is voor de gezondheid en dus het afweersysteem zijn weinig bedenkingen in te brengen. De redactie van Nutrients kreeg niettemin een beleefde doch stellige brief van vier Amerikaanse wetenschappers. Die kwam erop neer dat het 'bewijs' dat de vier auteurs gevonden hadden in de door hen aangehaalde onderzoeken, in de geciteerde onderzoeken zelf “van laag tot zeer lage kwaliteit” werd genoemd.
Dat brengt de vier Amerikanen tot de slotsom: “Hoewel aanbevelingen (…) worden gedaan in het kader van de Covid-19 pandemie, merken we op dat dit overzicht geen direct bewijs biedt voor de claim voor voedingssupplementen voor de preventie of behandeling van COVID-19.” Ze sluiten echter niet uit dat dergelijk bewijs er ooit wel komt, voegen ze er beleefdheidshalve aan toe. Maar coronapaniek maakt zwak bewijs niet ineens sterk, is de kern van hun betoog.
Therapeutisch
Dat commentaar inspireerde de vier internationale auteurs weer tot een antwoord. Op basis van dezelfde onderzoeken menen ze te mogen vaststellen dat ‘therapeutisch’ gebruik van supplementen met in het bijzonder vitamine C en omega-3 vetzuren voor patiënten met aandoeningen van de luchtwegen beslist wel verlichting brengt. Hoewel hun stuk niet over Covid-19 ging, maar over virale luchtweginfecties in het algemeen, geven ze toe: “Er zijn nog geen gepubliceerde trials van suppletie met individuele of gemengde micronutriënten en preventie of behandeling van COVID-19.”
De vier auteurs vermeldden keurig hun innige banden met fabrikanten van supplementen.
Dus? Helpen supplementen nou wel of niet? De verkoop van voedingssupplementen is tijdens de coronapandemie in ieder geval flink gestegen. De gangbare supplementen leveren niet meer dan verantwoorde dagelijkse doses en zijn over het algemeen veilig: baadt het niet, het schaadt ook niet.
Slechts weinigen lijken zich te houden aan wat de NVWA al op 26 maart schreef: “Er zijn geen voedingssupplementen die helpen tegen het Coronavirus.”
Sowieso gezonder eten
Maar lees daar voor een volledig beeld ook bij wat Gert Schuitemaker zegt, de ‘orthomoleculair wetenschapper’ en farmacoloog die al jaren pleit voor stevige suppletie van in het bijzonder vitamine C.
In het interview met Voeding Nu zegt hij: “Het is evident, als je naar de uitkomsten van de voedselconsumptiepeilingen kijkt, als je nagaat wie zich in Nederland niet aan de Richtlijnen goede voeding of de voorschriften van het Voedingscentrum houden, dan kun je niet anders dan concluderen dat er tekorten zullen zijn in de voeding van veel mensen.”
We moeten sowieso gezonder gaan eten, corona of niet.
Dit artikel afdrukken
Cohortanalyse
Om precies te zijn: de artsen van vijf Johns Hopkins ziekenhuizen categoriseerden in een zogeheten retrospectieve cohortanalyse het verloop en de uitkomst van Covid-19 bij 832 coronapatiënten. Zij hadden een gemiddelde leeftijd van 64 jaar (1 tot 108), 47% was vrouw, 40% zwart, 16% ’Latinx’, en 21% woonde in verzorgingstehuizen.
De ernst en het verloop van de ziekte verschilden sterk tussen de patiënten, van wie uiteindelijk 16% overleed. De helft van de sterfgevallen viel te betreuren onder de inwoners van tehuizen. Negentig procent van de overledenen was ouder dan 60 en allen hadden hoge bloeddruk, kransslagaderproblemen, nierfalen en/of kanker.
Algoritme
De CIRC is niet bestemd voor gebruik thuis of door eerstelijns medische zorgverleners, maar voor artsen die de intake van patiënten in het ziekenhuis begeleiden. Het algoritme koppelt demografische gegevens van de patiënten (leeftijd, geslacht) aan informatie over hun eerdere gezondheidstoestand en aan de uitkomsten van standaard bloedonderzoek (onder meer witte bloedlichaampjes, hemoglobine, albumine, CRP en ferritine).
Ook de score op de Charlson Comorbidity Index wordt meegenomen in de berekening. Deze index geeft punten voor eventuele andere kwalen die een patiënt had bij opname (hartziekten, dementie, kanker, diabetes nierziekte etc.).
Hoofdonderzoeker Brian Garibaldi benadrukt dat zijn algoritme artsen in staat stelt vroegtijdig op te treden bij patiënten met een toestand die binnen enkele dagen ernstig kan verslechteren. CIRC rekent met windows van 2, 4 en 7 dagen na opname en kan op voorhand onderscheiden welke patiënten acuut gevaar lopen en welke minder. Hoe eerder de intensieve behandeling van die patiënten wordt gestart, hoe groter de kans op een gunstige afloop.
De coronapandemie heeft de aandacht voor een goede gezondheid en daarmee een gezonde afweer als beste wapen tegen Covid-19 vergrootNutriënten
Leeftijd en lichaamsgewicht komen uit CIRC als de belangrijkste indicatoren voor de ernst waarmee Covid-19 verloopt. Garibaldi constateert dat ouderdom en overgewicht meestal samengaan met een verslechterde algehele gezondheid, wat gevolgen heeft voor de werking van het immuunsysteem. Veel kwalen die gepaard gaan met ouderdom en overgewicht hebben als onderliggende oorzaak een verhoogde inflammatie, de ongewenste hyperactiviteit van het immuunsysteem die zich tegen het lichaam zelf keert.
De coronapandemie heeft de aandacht voor een goede gezondheid en daarmee een gezonde afweer als beste wapen tegen Covid-19 vergroot. Maar wie kampt met ouderdom, overgewicht of ziekte die de gezondheid verzwakken, heeft op korte termijn weinig mogelijkheden die te verbeteren. Eén van de onderwerpen waarop de discussie over het voorkómen van (ernstige) Covid-19 zich richt, is het tekort aan een aantal vitaminen, mineralen en andere belangrijke micronutriënten. Het gaat dan meestal over vitamine C en D, zink en omega-3 vetzuren.
Supplementen
Hoe lastig het is in de discussie over het nut van suppletie een standpunt te bepalen, wordt geïllustreerd door een polemiek in het vakblad Nutrients. Vier auteurs, uit Groot-Brittannië, Nieuw Zeeland, de Verenigde Staten en Nederland, schreven een overzichtsartikel met de titel ‘Optimal Nutritional Status for a Well-Functioning Immune System Is an Important Factor to Protect against Viral Infections’. Uit de ‘Aanbevelingen en conclusies’: “Ten eerste is suppletie met micronutriënten en omega-3-vetzuren een veilige, effectieve en goedkope manier om te helpen bij het elimineren van voedingstekorten en bij het ondersteunen van een optimale immuunfunctie, en daarmee het risico en de gevolgen van infecties te verminderen.”
Tegen de bewering dat een ‘optimale voedingsstatus’ van belang is voor de gezondheid en dus het afweersysteem zijn weinig bedenkingen in te brengen. De redactie van Nutrients kreeg niettemin een beleefde doch stellige brief van vier Amerikaanse wetenschappers. Die kwam erop neer dat het 'bewijs' dat de vier auteurs gevonden hadden in de door hen aangehaalde onderzoeken, in de geciteerde onderzoeken zelf “van laag tot zeer lage kwaliteit” werd genoemd.
Dat brengt de vier Amerikanen tot de slotsom: “Hoewel aanbevelingen (…) worden gedaan in het kader van de Covid-19 pandemie, merken we op dat dit overzicht geen direct bewijs biedt voor de claim voor voedingssupplementen voor de preventie of behandeling van COVID-19.” Ze sluiten echter niet uit dat dergelijk bewijs er ooit wel komt, voegen ze er beleefdheidshalve aan toe. Maar coronapaniek maakt zwak bewijs niet ineens sterk, is de kern van hun betoog.
Therapeutisch
Dat commentaar inspireerde de vier internationale auteurs weer tot een antwoord. Op basis van dezelfde onderzoeken menen ze te mogen vaststellen dat ‘therapeutisch’ gebruik van supplementen met in het bijzonder vitamine C en omega-3 vetzuren voor patiënten met aandoeningen van de luchtwegen beslist wel verlichting brengt. Hoewel hun stuk niet over Covid-19 ging, maar over virale luchtweginfecties in het algemeen, geven ze toe: “Er zijn nog geen gepubliceerde trials van suppletie met individuele of gemengde micronutriënten en preventie of behandeling van COVID-19.”
De vier auteurs vermeldden keurig hun innige banden met fabrikanten van supplementen.
Dus? Helpen supplementen nou wel of niet? De verkoop van voedingssupplementen is tijdens de coronapandemie in ieder geval flink gestegen. De gangbare supplementen leveren niet meer dan verantwoorde dagelijkse doses en zijn over het algemeen veilig: baadt het niet, het schaadt ook niet.
Slechts weinigen lijken zich te houden aan wat de NVWA al op 26 maart schreef: “Er zijn geen voedingssupplementen die helpen tegen het Coronavirus.”
Sowieso gezonder eten
Maar lees daar voor een volledig beeld ook bij wat Gert Schuitemaker zegt, de ‘orthomoleculair wetenschapper’ en farmacoloog die al jaren pleit voor stevige suppletie van in het bijzonder vitamine C.
In het interview met Voeding Nu zegt hij: “Het is evident, als je naar de uitkomsten van de voedselconsumptiepeilingen kijkt, als je nagaat wie zich in Nederland niet aan de Richtlijnen goede voeding of de voorschriften van het Voedingscentrum houden, dan kun je niet anders dan concluderen dat er tekorten zullen zijn in de voeding van veel mensen.”
We moeten sowieso gezonder gaan eten, corona of niet.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Vertel dat maar in Den Haag en Geneve.
Er is geen bewijs dat het immuunsysteem anders zou reageren op covid19 dan de duizenden virussen die de gezondheid kunnen teisteren waaronder ook de diverse verkoudsheidscoronavirussen. Voor de in het artikel genoemde vitamine C en D, zink en omega-3 vetzuren zijn er zeer veel studies te vinden die de aansterking van het immuunsysteem bevestigen. Ook zijn er studies over de invloed van proteïnen die de afweer kunnen vergroten zoals N-Acetyl Cysteine dat de aanmaak van glutathion vergroot en volgens een recente studie nog krachtiger zou werken dan vitamine D ( glutathion komt ook voor in voeding: avocado, mariadistel, kurkuma, paranoten, broccoli , spinazie, waterkers etc. ).
Placebo effecten?