Volgens FrieslandCampina (RFC), het grootste zuivelbedrijf van Nederland, zal het aantal melkveehouders nog veel harder gaan krimpen. FrieslandCampina verwacht, op basis van een studie die RFC samen met onder meer Wageningen University & Research (WUR) liet doen naar het aantal melkveehouders en de melkproductie nu en in de toekomst, dat het aantal melkveehouders tot 2030 met 33% daalt, van 15.000 tot 10.000. Het aantal koeien gaat met 10% dalen, maar de melkproductie per koe stijgt met 10%, zodat de totale melkproductie op peil blijft. "Er zullen, in de visie van de zuivelcoöperatie, kortom minder boeren zijn die veel intensiever werken dan nu het geval is," schrijft het Financieele Dagblad.

Er zullen, in de visie van de zuivelcoöperatie, kortom minder boeren zijn die veel intensiever werken dan nu het geval is
In een interview met die krant leggen ceo Hein Schumacher en coöperatiebestuursvoorzitter Frans Keurentjes uit hoe dit toekomstbeeld - en het bijbehorende tienjarenplan - overeind kan blijven in het huidige maatschappelijke klimaat. Het botst immers zowel met de ambities van boeren, die van geen krimp willen weten, als met die van milieugroepen en politici die streven naar een minder intensief agrarisch grondgebruik.

'Een nieuw verbond'
"De polarisatie van het afgelopen jaar is heel erg," zegt FrieslandCampina-ceo Hein Schumacher. "Als bedrijf hebben we niets aan die polarisatie." Die ging zelfs zo ver dat FrieslandCampina zich vorig jaar moest terugtrekken uit het overleg met het ministerie over de stikstofproblematiek. "Nederlands grootste agrarische coöperatie was daarmee monddood gemaakt middenin het heftigste landbouwdebat in decennia," schrijft het FD. Om de stikstofcrisis op te lossen, wil Schumacher terug naar samenwerking in de keten. "Nederland werd van oudsher bewonderd in de wereld om de gouden driehoek van overheid, academici en bedrijfsleven. Die drie moeten weer met elkaar gaan samenwerken." Keurentjes vult aan: "We moeten met elkaar weer een nieuw verbond sluiten."

Dat is nodig, wil FrieslandCampina zijn ambitie realiseren om over tien jaar de wereldwijde leider te zijn in voedingsrijke, duurzame zuivelproducten. "De duurzaamste zuivelproducent ter wereld," zegt Keurentjes. Daarvoor moet de hele Nederlandse melkveehouderij verder concentreren, tot grotere bedrijven met meer koeien en een schaalgrootte om te investeren in technologische oplossingen voor de uitstoot van stikstof en broeikasgassen. Een belangrijke rol is in het nieuwe verbond weggelegd voor de Kringloopwijzer. Schumacher: "Wij zijn het enige zuivelconcern in de wereld dat zijn CO₂-voetafdruk en mineralengebruik voor zijn melk kan berekenen. Heel veel klanten vragen ons hun CO₂-voetafdruk te helpen verminderen. Dat is de toekomst."

'Melk is goud'
Basis voor die toekomst is en blijft vaderlandse melk, zeker de komende 10 jaar. "Er blijft een grote rol weggelegd voor de export van producten uit Nederlandse melk," zegt Schumacher. "De komende tien jaar blijft Nederlandse melk voor 80% de grondstof voor FrieslandCampina." Het zuivelconcern zet zwaar in op verwaarden van die grondstof. "Van basiszuivel naar kindervoeding, medische voeding, ouderenvoeding en sportvoeding. We zijn voortdurend bezig dat assortiment te upgraden. Voor de groei zetten we de komende tien jaar bijvoorbeeld in op kindervoeding en hoogwaardige ingrediënten."

Halfjaarcijfers
FrieslandCampina zag de omzet in de eerste zes maanden van 2020, ondanks de ongekende marktomstandigheden, vrijwel gelijk blijven op €5,6 miljard. De winst kelderde met 37,2% in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar tot krap €110 miljoen, aldus Boerenbusiness. Volgens FrieslandCampina heeft dat te maken met het feit dat er meer wordt verdiend aan zuivelproducten die buitenshuis geconsumeerd worden en dat viel door de lockdowns in veel landen weg. Ook lieten de prijzen van basis-zuivel in veel landen een veer, terwijl de kosten, voor bijvoorbeeld containertransport overzee, hard opliepen. "Ook de verkopen van de winstgevende kindervoedingbusiness in Hongkong liepen terug als gevolg van de dichte grenzen met China", zegt CEO Hein Schumacher.

Kostenbesparing
Om de ambities waar te kunnen maken, gaat FrieslandCampina "nóg meer op de kleintjes letten", schrijft Boerenbusiness. Het zuivelconcern werkt aan een plan waarbij de hele organisatie, inclusief de supply chain, van A tot Z wordt doorgelicht en de kostenstructuur wordt aangepakt. Het concern besloot al een streep te zetten door de bouw van een nieuwe fabriek in Groningen, en de kaasfabriek in Rijkevoort te sluiten.

Uit de Publicatie Zuivel in Cijfers van ZuivelNL:
  • Als gevolg van de fosfaatwetgeving is er sinds 2017 nauwelijks meer groeiruimte voor melkveebedrijven. In 2019 telde Nederland 6.200 melkveehouders met meer dan 100 melkkoeien, ruim 800 minder dan in 2016. Tot en met 2016 was er sprake van een structurele toename in het aantal bedrijven in deze grootteklasse.

  • Nederlandse zuivelondernemingen verwerkten in 2019 naar schatting 13,85 miljard kilo melk, iets meer dan in 2018. Meer melk werd gebruikt voor de productie van kaas en niet-mager melkpoeder. De kaasproductie nam in 2019 met ruim 1% toe tot een volume van 891 miljoen kilo. Nederland is hiermee goed voor circa 4% van de mondiale kaasproductie.

  • De totale uitvoerwaarde nam in 2019 met ruim 2% toe tot een bedrag van meer dan € 7,8 miljard. Deze toename is vooral toe te schrijven aan de productgroep kaas, waar een stijging werd gerealiseerd van ruim 200 miljoen naar € 3,7 miljard (+6%). De stijging was het resultaat van zowel hogere prijzen als een hoger volume.

  • De EU is structureel de belangrijkste afzetregio voor Nederlandse zuivelproducten. In 2019 was de intrahandel goed voor ruim € 5,6 miljard, bijna driekwart van de totale uitvoerwaarde. België, Duitsland en Frankrijk zijn met een gezamenlijk aandeel van ruim 70% de belangrijkste afzetmarkten.

  • Het Nederlandse aandeel in de wereldhandel bedroeg bijna 5%. Hiermee behoort Nederland tot de top-5 van grootste zuivelexporteurs in de wereld, samen met Nieuw-Zeeland, Verenigde Staten, Wit-Rusland en Duitsland.
Dit artikel afdrukken