Het trekkergeweld kun je zien als een rechtstreekse aanval op onze democratie. Want de Tweede Kamer, het centrale orgaan in onze democratie heeft een besluit genomen dat boeren niet respecteren. Je kunt het ook omdraaien en je de vraag stellen of de democratie wellicht een ordinaire aanval uit op de boeren uitvoert?

Ruim een jaar geleden kwam onze economie tot stilstand dankzij een uitspraak van de rechter die inhield dat wij met onze economische ontwikkeling te weinig rekening gehouden hebben met de gevolgen voor natuur. Een directe bedreiging voor de op korte termijn geplande woningbouwprojecten ( 75.000 huizen) en asfalt (7 wegtracés) waarvoor geen vergunning meer afgegeven kon worden. De commissie Remkes schreef ‘Niet alles kan’, maar dat moest toch nog wel kunnen volgens Den Haag in het ‘algemeen belang’.

Daarom besloot het kabinet afgelopen december tot een zogenaamde ‘spoedwet’ om er stikstofruimte voor op te halen. Ten eerste door de snelheid op de snelwegen overdag te verlagen naar 100 voor de 8 miljoen auto’s die Nederland telt en ten tweede door het verlagen van het aandeel eiwit in het veevoer van 1,5 miljoen koeien. Op zich niet vreemd aangezien ze alle twee bijdragen aan de uitstoot. Kilometervreters moesten voortaan wat eerder van huis, maar het brandstofverbruik daalt. Voor de tweede maatregel was de uitwerking tijdens het aannemen van de spoedwet nog niet duidelijk, alleen het doel. De meerderheid van de Tweede Kamer stemde in met de spoedwet.

Kamer tekende bij het kruisje
De eerste maatregel werd ingevoerd in maart. Er moesten alleen nog nieuwe borden gemaakt en geplaatst worden. De tweede vroeg meer tijd. Ga er maar aanstaan: hoe stop je minder eiwit in een koe en hoe controleer je of boeren zich houden aan de afspraken? Boeren en politiek kwamen er niet uit.

De vraag die niet gesteld is: past het in onze samenleving om zonder enige vorm van tegemoetkoming voor het algemeen belang een maatregel bij 16.000 melkkoeienbezitters neer te leggen die negatief voor hun dieren en hun portemonnee uitwerkt?

Bouw je een democratie op basis van het zorgen voor meerderheden of de zorgen van minderheden?

Boeren zien de zorgen van meerderheden voorgaan. Tel daarbij op dat de rekenmethodieken om de schade aan natuur te berekenen dierenstikstof om beleidsmatige redenen erger vinden dan mensenstikstof.

Een paar honderd euro per woning
Het staat buiten kijf dat ook wij boeren om bestaansrecht in Nederland te houden een bijdrage moeten leveren aan het terugdringen van de stikstofuitstoot. Reduceren voor de natuur is een gemeenschappelijke opgave. Alle sectoren aan de bak luidt het advies aan de regering van Remkes. Maar reduceren zodat andere sectoren kunnen uitbreiden is van een andere orde, al helemaal als dat ook nog vanwege ‘juridische borging’ tot in de praktijk onwerkbare regels leidt waarvoor de rekening bij een kleine minderheid terechtkomt.

De ontstane impasse kun je ook oplossen door de stikstofruimte van stoppende boeren op te kopen. Dat kost maar een paar honderd euro per woning. De provincie Brabant koos stiekem al voor zo’n deal door boeren uit te kopen om logistiek park Moerdijk te kunnen realiseren. Dat was niet netjes, maar de boeren bleven niet met lege handen achter.

Vandaag werd duidelijk dat de spanning onder boeren en het risico op geweldsuitbarstingen toenemen. In Drenthe werden circa 50 boeren ingerekend na een protestactie bij afvalverwerker Attero in Wijster. Mark van den Oever van de militante FDF riep zijn 'strijders' op om massaal naar Assen te gaan waar de arrestanten werden vastgehouden. Boeren zetten bij het politiebureau hun protest voort; nieuwe boeren voegden zich bij hen. Aan het einde van de middag werden de arrestanten weer vrijgelaten.

Tumult in Zeeland deed minister Schouten van Landbouw besluiten een werkbezoek af te breken omdat protesterende boeren de weg blokkeerden. Een en ander op advies van de politie die vreesde voor ongeregeldheden. Boeren hadden ontdekt dat de minister een werkbezoek zou brengen aan een aantal boerderijen in de provincie in verband met de droogte. Ze bezocht slechts één locatie.

Ook de nieuwe, maar gematigde boerengroep Agractie steunde de actie. Jonge boeren willen 'de trekker op' om zich te laten horen en zien. Hun actiebereidheid neemt toe omdat geen van hun wensen en eisen bespreekbaar is als gevolg van de juridische en politieke context waarin minister Schouten opereert: ze heeft stikstofruimte nodig om bouwprojecten door te kunnen laten gaan en heeft geen wisselgeld omdat de stikstofruimte die daarvoor nodig is van de boeren moet komen.

Agractie roept het ministerie van Carola Schouten en de politie op om wijs te zijn. In een persbericht schrijft de organisatie:

De ontwikkelingen van de afgelopen dagen baren ons ernstige zorgen. In diverse provincies zijn verboden voor demonstraties met landbouwvoertuigen van kracht. Dit versterkt bij boeren het gevoel niet gehoord en geaccepteerd te worden. Demonstreren met trekkers en landbouwvoertuigen is een geoorloofde manier van demonstreren, omdat landbouwvoertuigen gewoon toegestaan zijn op de openbare weg.

Daarnaast is nog geen enkele communicatie geweest vanuit politiek Den Haag of het ministerie van LNV over de reden van deze acties. Wij begrijpen dat dit voor boeren niet te accepteren is.
De landelijke politietop heeft deze week bij ons aangegeven dat er harder opgetreden zal gaan worden bij demonstraties. Hierop hebben wij bij hen aangegeven dat ze aan openbaar bestuur door moeten geven dat er een oplossing moet komen voor deze situatie. We merken dat de emotie bij boeren inmiddels zo hoog is opgelopen, dat de demonstraties niet zullen stoppen voor er een oplossing is. Deze boodschap hebben we ook overgebracht aan meerdere politieke partijen en het ministerie van LNV. We rekenen er op dat hier binnen enkele dagen reactie op komt.

Dat er vanmorgen de confrontatie is opgezocht door de politie, in plaats van te zoeken naar mogelijkheden om de situatie te de-escaleren, betreuren wij zeer. Hierdoor zal de kans op verdere escalatie de komende periode alleen maar toenemen.

Wij roepen politie en openbaar bestuur op hun verstand te gebruiken, vreedzame demonstraties niet te hinderen en stappen te zetten om tot een realistisch beleid te komen, waarbij onze diergezondheid níet in de waagschaal gesteld wordt.


Dit artikel afdrukken