Lees ook
“We doen veel aan zorg en nazorg, maar we doen niet veel aan voorzorg. We leven er maar een beetje op los en als het misgaat, melden we ons bij de dokter. Dat is waar we met Clear mee bezig zijn, mensen eraan herinneren dat je lichaam een herstellend vermogen heeft dat je moet helpen gezond te blijven.” Dat zegt Piet Hein van Dam, CEO en oprichter van Clear. Personalized Diet. Ieders unieke data van zijn of haar stofwisseling via een algoritme koppelen aan een persoonlijk voedingsadvies, dat doet Clear. Nu gaat dat via de meting van glucose in het bloed, maar nieuwe technieken zullen in de toekomst snelle metingen van andere biomarkers mogelijk maken.

Glycemische respons
Op de website verwoordt Clear het zo: “Het antwoord ligt in het begrijpen van je persoonlijke reactie op voeding - hoe je lichaam voedsel en drinken opneemt, afbreekt en verteert. Hoe het suikergehalte in je bloed stijgt na het eten of drinken en hoe snel dat weer normaal wordt - dit noemen we je "glycemische respons" - is een belangrijke maatstaf voor het metabolisme en de gezondheid.”

De glycemische respons, de stijging en daling van glucose en insuline in het bloed, kreeg vanaf 2015 nieuwe aandacht door een aantal artikelen van het Israëlische Weizmann Institute die als een bom insloegen in de voedingswetenschappen. Kortgezegd kwam het erop neer dat niet (of niet alleen) de koolhydraten in de voeding de insulinerespons verhogen, maar dat kennelijk ook de andere nutriënten in samengestelde maaltijden dat doen en vooral dat dit zogeheten insulinogene effect per persoon sterk kan verschillen.

Het gegeven dat suiker, meel, rijst aardappelen en andere zetmeelhoudende producten in het lichaam tot het kleinere molecuul glucose wordt afgebroken, is de basis van veel kennis, theorie en advies over voeding. Glucose is (met vetten) de belangrijkste brandstof voor mens en dier. Het hormoon insuline stimuleert de opname van glucose in de cellen en zorgt voor een constant niveau in het bloed van glucose. Dat is een van de belangrijkste pijlers van de stofwisseling en een van de striktst gereguleerde metabole systemen.

Tien jaar geleden was dit het domein van artsen, laboratoria en de eerste biohackers. Nu wordt het voor iedereen beschikbaar
Personalized nutrition
De Weizmann-onderzoekers maten bij proefpersonen het glucoseniveau niet om de zoveel uur zoals bij dit soort onderzoek gebruikelijk is, maar continu. Dat gaf die afwijkende uitslagen, die voor de grote verwarring zorgden. Kennelijk verwerkt ieder individu voedsel anders. Dat werd de basis van een nieuwe kijk op personalized nutrition.

“Het werk van Weizmann is zeker een inspiratie voor ons geweest”, zegt Van Dam. “Maar we vroegen ons al eerder af hoe het nou kon dat van al die verschillende diëten er niet één is dat aantoonbaar beter werkt dan de andere. Na die studie uit 2015 kantelde het beeld: de reactie op voeding is persoonlijk.”

Het opsturen van een sample van je ontlasting vinden we net te veel gevraagd, maar het meten van je glucoseniveau op afstand met een sensor die voor diabetespatiënten ontwikkeld is en die je op je arm plakt vinden we net aan de goeie kant zitten van wat je mensen mag vragen
Deelnemers aan het Clear-programma krijgen een sensor op de arm die continu het niveau van de glucose in hun bloed meet. Die gegevens worden door Clear verwerkt en geanalyseerd.

“Eigenlijk hebben we een toevallige ontdekking gedaan,” erkent Van Dam zonder enige moeite. “Ik ben altijd werkzaam geweest voor startups, met data en technologie, maar ik had nooit zelf een bedrijf from scratch opgezet. We waren bezig voor een Antler-programma voor startups met metingen via die glucosensor. Het was zomer en iedereen kon dat ding op je arm zien zitten. Mensen vroegen wat dat was en wij legden het uit. Toen kwamen de vragen. Maar hoe kan dat dan, een glucosepiek als je een colaatje light hebt gedronken? Kennelijk is er behoefte aan een service-laag bovenop dat device, concludeerden we. We zeiden tegen elkaar: we hebben onze business gevonden. Eten, meten, weten, dat is een interessante volgorde. Twee uur na je maaltijd kan je al vaststellen of dat de juiste voeding voor jou is of niet. We hebben ons programma toegespitst op de vragen die mensen toen hadden.”

Groepsbijeenkomsten
Uitgangspunt voor Clear is dat de technologie en de data-analyse voor iedereen toegankelijk zijn en geheel via de app verloopt. Daaraan gekoppeld zijn groepsbijeenkomsten (tijdens corona online) waarop de gegevens en het voedingsadvies besproken worden.

“Wij willen een mainstream consumer application bieden. Het opsturen van een sample van je ontlasting vinden we net te veel gevraagd, maar het meten van je glucoseniveau op afstand met een sensor die voor diabetespatiënten ontwikkeld is en die je op je arm plakt vinden we net aan de goeie kant zitten van wat je mensen mag vragen. Over een tijdje moet die functionaliteit ingebouwd zitten in een smartwatch. Daar zijn al prototypes van. Tien jaar geleden was dit het domein van artsen, laboratoria en de eerste biohackers. Nu wordt het voor iedereen beschikbaar.”

Glucosetolerant
In de voedingswetenschappen wordt verschillend gedacht over het belang van de glycemische index en de glycemische lading. Gezonde mensen zijn glucosetolerant, bij hen werkt insuline goed om de pieken op te vangen. Bij ongezonde, (pre)diabeten werkt het niet goed meer, maar ook zij ervaren niet altijd problemen. Niettemin is het zaak, ook voor de gezondheid op langere termijn, de pieken en dalen van glucose en insuline zo vlak mogelijk te houden.

“Als je je glycemische respons onder controle hebt, voel je je meteen beter”, zegt Van Dam. De deelnemers aan het Clear-programma loggen gedurende twee weken al hun voedingsmiddelen. De glycemische respons zoals die gemeten wordt, wordt daarna door de Clear-algoritme gekoppeld aan een voedingsadvies. “Daar kan uitkomen dat iemand goed reageert op ijs, maar slecht op 0,0% bier.”

Van de 300 deelnemers konden er maar 5 goed tegen krentenbollen
Olympisch
In de tweede week van het Clear-programma komen de deelnemers bij elkaar en worden de verschillende reacties op hetzelfde voedsel gemeten en vergeleken. “De een vertoont een enorme spike na een banaan, bij een ander is het heel vlak. De reactie wordt ook beïnvloed door andere factoren, zoals stress en lichamelijke inspanning. Er was iemand in het programma die piekte enorm na het zien van de film 1917. Die effecten weten we eruit te filteren, we meten alleen de zuivere respons van het eten.”

Inmiddels hebben sinds de oprichting ongeveer 300 mensen het Clear-programma gevolgd en hun meetgegevens achtergelaten in de database. Onder hen ook sporters die al op een specifiek dieet stonden. Dat leverde soms verrassende inzichten op.

“Een Olympische atlete eet nu geen appels meer, omdat ze daar enorm op piekte, met alle gevolgen voor haar concentratie en energie. Van de 300 deelnemers konden er maar 5 goed tegen krentenbollen. Vaak zijn eenvoudige ingrepen, truukjes, al voldoende om de respons omlaag te krijgen. Zo heb ik zelf mijn sojayoghurt met appel bij de müesli vervangen door volle Griekse yoghurt en blauwe bessen. Je kan van de ene op de andere dag verschil zien. We hebben nu tussen de 200 en 300 maaltijdcomponenten die door de deelnemers zijn gegeten en daarmee kijken we ook naar de spreidingen.”

Lichaamsfuncties
Bij Clear kijken ze verder dan de techniek voor glucosemeting. Als met andere weinig ingrijpende meetapparatuur en –methoden meer lichaamsfuncties te meten zijn, dan heeft dat Van Dams belangstelling. “Voor ons wordt het relevant als we een biomarker gemakkelijk kunnen meten en het kunnen combineren met een goeie wetenschappelijke use case, zeg maar met een goede bewijsvoering. Nu is bloedsuiker natuurlijk niet alles, biologie is razend ingewikkeld en er valt veel meer te meten. Maar het staat wel vast dat hoe vlakker je bloedsuikerspiegel is, hoe beter je af bent. Het kan heel goed zijn dat we over een aantal jaren overstappen naar een sensortje dat een bepaalde hersenactiviteit meet waardoor we je kunnen helpen met stresspreventie.”
Dit artikel afdrukken