Het advies volgt op een eerder advies ('Niet alles kan') om met name de bouw in Nederland vlot te trekken.
De minister presenteerde in april van dit jaar namens het kabinet het plan Structurele Aanpak Stikstof (SAS).
Remkes vindt de kabinetsplannen nadrukkelijk tekortschieten. Bovendien lijken ze te veel op beleid dat door de Raad van State is afgeschoten als strijdig met Europese wet- een regelgeving. "Het college kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de voorgestelde structurele aanpak overeenkomsten vertoont met het PAS (het oude systeem). Er lijkt sprake van het zoeken naar rek en ruimte", volgens Remkes. Daarmee verwijst zijn commissie naar de als rekenkundig gesjoemel aan te merken pogingen van Nederland om stikstofruimte te creëren binnen het door de Raad van State als juridisch onhoudbaar aangemerkte Programma Aanpak Stikstof (PAS). Het nieuwe SAS zou niets van dat oordeel hebben geleerd en opnieuw proberen ruimte voor extra stikstofvervuiling te maken waar die niet kan bestaan.
Het kabinet meent de reductie van de stikstofuitstoot in 2030 te mogen beperken tot 26%. Volgens de commissie moet de reductie 50% gaan bedragen en bovendien een resultaatsverplichting zijn in plaats van een streven. Herstel van natuur zonder stikstofreductie is geen optie, vindt Remkes. "Dat zou dweilen met de kraan open zijn." Hij wijst erop dat er nog een lange weg met flinke maatregelen voor met name de Nederlandse veehouderij te gaan is. Na een lange ruzie tussen boeren en RIVM is eindelijk vastgesteld dat die verantwoordelijk is voor een dikke 40% van de stikstofuitstoot in de vorm van ammoniak (NH3). Die wil Remkes nadrukkelijk omlaag. Dat zal consequenties voor de Nederlandse veestapel hebben.
De persconferenties van Remkes is na te luisteren:
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Terwijl het kabinet en LTO (: het advies gaat uit van 'onmogelijke doelstellingen') hun wonden likken, valt nuchter te constateren dat de Commissie Remkes de aanbevelingen van MOB van Johan Vollenbroek volgt. Johan formuleerde die al maanden geleden: leg 50% reductie hard in de wet als verplichting vast.
ZLTO maakte er een soort aftreksel van met een iets minder ambitieuze, maar wel harde doelstelling (40% reductie). Nu oud-ZLTO directeur Lemkes in Brabant gedeputeerde is geworden in een provinciaal kabinet met Boerenpartij (de brede middengroep) Forum voor Democratie, wordt het spannend om te zien welke kant ZLTO nu kiest: die van LTO en Forum of van zijn eerder geformuleerde wat progressievere doelstellingen.
Remkes was immers volstrekt duidelijk: voor de niet-agri doelstellingen van Nederland is stikstofruimte nodig en rond natuurgebieden is die te halen. Ook de Brabantse industrie heeft zo haar belangen; óók onder het nieuwe rechtse college.
Dick Veerman #1 Ik zou wel eens weten wat van economische gevolgen zijn van 50% stikstofreductie voordat de overheid het advies van extremisten als Vollenbroek die niet wakker licht dat er mensen op straat belanden als zijn radicale maatregelen worden doorgevoerd.
Overigens hoop ik dat de overheid de onwerkbare natura 2000 doelen afschaft zodat Nederland niet meer kan worden gegijzeld door extremisten als Vollenbroek.
Ben ondertussen het rapport aan het lezen en probeer een beeld te vormen van de consequenties. De eerste keuze, de evenwichtige benadering en niet een proportionele benadering zorgt dat de landbouw voor een groter deel van de vermindering in stikstofbelasting moet zorgen dan haar relatieve aandeel.
De Afrekenbare StoffenBalans klinkt leuk, net zoals Minas een goede management tool was voor vermindering van de milieubelasting. Maar de financiële consequenties die aan dit systeem worden gehangen kunnen wel eens hetzelfde gevolg hebben als die er waren bij Minas, dat bleek toen een ongeschikt systeem te zijn als er heffingen in het geding kwamen.
In ieder geval wordt er niet gestreefd naar verbetering van de bodemvruchtbaarheid, want de inputs min de outputs worden nog steeds als verliezen weergegeven.
Een helder en boeiend rapport. Als je eerst Bijlage 3 leest, de historie en verklaring van ons steeds weer falend mest- en natuurbeleid, dan is m.i. de probleemanalyse van de commissie glashelder en zijn haar conclusies onweerlegbaar. Voor de politiek zo'n grote kluif dat die niet te begraven is.
Jan Harm #3 . Bij overschrijding van het toelaatbare balansoverschot bij MINAS was het goedkoper de boete te betalen dan het balansoverschot te verlagen door mest af te voeren. Bovendien was de balans politiek sterk opgeleukt: kunstmest werd niet meegenomen als aanvoer en er was een afvoerpost 'dierverliezen' waarvan de hoogte door Kamerleden werd ingevuld. Een eerlijke, controleerbare mineralenbalans is m.i. wel degelijk effectief en het toelaatbare overschot kan afhankelijk zijn van de situatie, zoals Remkes ook voorstelt.
Het rapport suggereert dat een mineralenbalans veel andere regelgeving, en dus administratie, overbodig maakt. Dat betwijfel ik omdat die wettelijke regels vrijwel allemaal directe Europese verplichtingen zijn (excretienormen, bemestingsnormen, bemestingsperioden, mestopslagnormen, bemestingsplan, etc.).
In aanvulling en nuancering van mijn #1: Agractie wijst in haar persbericht op de streep die Remkes haalt door externe saldering, het vergroten van de NOx uitstoot door de uitkoop van NH3 uitstoot door boeren. Dat beleid is immers door de provincies, en met name Brabant ingezet.
Het persbericht:
Met de uitspraak dat ammoniak uit de landbouw (NH3), en stikstof uit de verbranding van fossiele brandstoffen (NOx) teveel van elkaar verschillen in samenstelling en effect om uitwisselbaar te zijn, zet de commissie Remkes een streep door het voornemen van Rijk en Provincies om bouw en industrieprojecten door te kunnen laten gaan met stikstof uit de landbouw.
Als ruil hiervoor stelt Remkes voor in aanloop naar een structurele oplossing een tijdelijke drempelwaarde voor de bouw in te voeren. Deze drempelwaarde moet worden gekoppeld aan emissies (uitstoot), en niet aan depositie (neerslag) aldus Remkes. Het inzicht dat NH3 en NOx niet uitwisselbaar zijn is herhaaldelijk bepleit door landbouw organisaties, waaronder Agractie Nederland.
Naast ambitieuze doelstellingen om de stikstof uitstoot drastisch te verminderen, is er in het rapport van Remkes, vooral weinig oog voor realiteit, haalbaarheid en perspectief. Zowel voor de landbouw, als voor andere sectoren. Nu Nederland aan de rand staat van een recessie van enorme omvang, wegens de gevolgen van coronamaartregelen, adviseert Remkes stimulerings- en subsidiepakketten ter grootte van een veelvoud van de reeds aangekondigde 5 miljard aan maatregelen. Hierbij is geen oog voor effecten op de samenleving of haalbaarheid, maar wordt slechts uitgegaan van gemaakte afspraken in Brussel en enkelvoudig natuurbelang. Ook staan er veel en ingrijpende maatregelen aangaande de landbouw. Echter worden geen duidelijke ingrepen in uitstoot van andere sectoren genoemd.
Als voorbeeld drijfmest. Gedreven door tientallen jaren van overheidswetgeving rondom huisvesting van dieren en aanwending van mest, wordt nagenoeg alle mest van de Nederlandse dierhouderij als gemengde drijfmest opgeslagen in (emissiearme)kelders en als zodanig emissiearm uitgereden op akkers en weilanden.
Voor 2030 moet drijfmest zijn verdwenen uit Nederland, aldus commissie Remkes.
Dit impliceert een totale en miljarden kostende omslag in de Nederlandse dierhouderij. Onhaalbaar en het ontneemt het perspectief op een krachtiger vitale landbouwsector. Daarnaast mag de vraag gesteld worden hoe betrouwbaar de overheid zich gedraagt in dit perspectief.
Hoewel in het rapport wordt gemeld dat slechts 7% van de ammoniak neerslaat in een een gebied van 300 meter tot 1 kilometer rondom een boerderij wordt toch geadviseerd bij dergelijke bronnen maatregelen te nemen, danwel tot (gedwongen) opkoop over te gaan.
Agractie Nederland vindt het ongelooflijk dat, voor een reductie van 7% op een betreffend gebied door een specifieke boerderij, dit ingrijpende advies wordt gegeven, terwijl eenvoudige reducerende maatregelen in de stikstofdeken vele malen effectiever zijn en minder uitstoot op alle gebieden geven. Al met al hangen opnieuw grote bedreigingen en veranderingen als een zwaard van Damocles boven de agrarische sector.
In de ontwikkelingen rondom uitwerking bij LNV zullen wij ons scherp inzetten om realiteitsbesef in Den Haag door te doen dringen!