Jos van de Sande werd landelijk bekend door zijn tijdige analyse van de oorzaak van Q-koorts onder mensen. De aanvankelijk als een mysterie beschouwde ziekte bleek een zoönose die via geiten op mensen overspringt. Dat gebeurde in Brabant aanvankelijk in een klein gebied. Van de Sande herleidde de kwaal al vroegtijdig tot geiten. Toch werd er nauwelijks naar hem geluisterd. Van de Sande was destijds als GGD-er belast als hoofd van de infectiebestrijding van de Brabantse GGD. Hij is inmiddels met pensioen maar niet minder betrokken of kritisch.

We belden afgelopen woensdag met Van de Sande vanwege intrigerend nieuws: kan het waar zijn dat SARS-CoV-2 bij maar weinig mensen immuunstoffen in het bloed laat zien omdat het cellulaire afweersysteem het virus bij de meeste mensen afwimpelt? Het zou kunnen betekenen dat veel meer mensen besmet zijn dan we weten, maar niet te registreren zijn. Of dat klopt, is een zaak van eindeloze speculatie.

We kwamen dan ook als vanzelf te praten over heel praktische zaken om met het virus om te leren gaan en besmettingsgevaar in te tomen. We besloten dat de luisteraar daarover zou moeten horen in plaats van iedereen te vermoeien met de zoveelste speculatie.

Op basis van openbaar verkrijgbare RIVM-cijfers, houdt Van de Sande dagelijks een lijst van Nederlandse gemeenten bij die de opvallendste stijgingen van positief geteste mensen aanwijst. Daarmee kon hij ook vaststellen dat de nertsen in Deurne de vermoedelijke oorzaak zijn van het bovengemiddelde aantal corona-gevallen in die gemeente. Ook in andere gemeenten stelt hij 'rode' uitslagen vast.

Wat kan daar de oorzaak van zijn? Het is logisch om te veronderstellen dat 'gesloten gemeenschappen' de bron zijn, stelt Van de Sande. Dat zijn mensen die vooral onder elkaar verkeren. Het kan gaan om bijvoorbeeld arbeidsmigranten (zoals mensen die werkzaam zijn in vlees, kasgroenten en bij verzendorganisaties), religieuze gemeenschappen of gemeenschappen van ouderen in tehuizen. Als ze contact hebben met anderen die wel vrij contact hebben, dan zijn ze zowel extra bevattelijk voor SARS-CoV-2 als haarden voor verdere verspreiding. Monitor daar dus op, juist nu de unlock op gang komt en per gemeente de belangrijkste toenames van besmettingen goed te volgen zijn.

Het gesprek gaat in op het gebruik van Apps en leren over het gedrag van het virus. Zonder App en ingewikkelde privacykwesties kun je al snel meer leren dan met de huidige aanpak het geval lijkt, zegt Van de Sande. Maar dan moet je het wel doen en systematisch vaststellen in welke situaties besmettingen optreden. Luister naar een praktisch gesprek vol eenvoudige aanwijzingen voor beleidsmatig gebruik.

Monitor de unlock per gemeente en stel direct logische hypotheses bij opleving van de besmettingsgraad. Zo luidt de korte samenvatting van zijn pleidooi voor een praktisch lerend beleid om met het virus om te gaan.
Dit artikel afdrukken