Het pulsvisdossier is voor de Nederlandse visserij van groot belang. Juist de Nederlandse vissers gingen de afgelopen jaren in groten getale over op het vissen met de pulskor, waarbij platvissen met elektrische schokjes van de zeebodem worden opgeschrikt en in het net zwemmen. Het systeem vermijdt de zogeheten 'bodemberoering', het omwoelen van de zeebodem met kettingen om de vissen op te jagen waardoor schade aan de bodem en het leven daarin ontstaat.

Van oudsher was binnen Europa de houding ten opzichte van vissen met elektriciteit huiverig. Voor onderzoek mocht maximaal 5% van iedere nationale vloot met pulstuig uitgerust worden. Door handig politiek gemanoeuvreer in Brussel wist Nederland die grenzen danig op te rekken, zodat bijna de helft van de kottervloot met puls kon vissen - 'in het kader van onderzoek'. In werkelijkheid vermoedelijk om kosten (brandstof) te sparen, de vissers een betere boterham te bezorgen én het milieu alvast een dienst te bewijzen.

Totaalverbod
Dat leidde in Europa tot scheve ogen, bij de overige Europese kustvissers tot afgunst en de Franse NGO Bloom tot een campagne die gerust als agressief bestempeld mag worden. Dat leidde ertoe dat het Europees Parlement en daarna de Europese Commissie tot een totaalverbod op pulsvissen besloten, met ingang van 1 juli 2021. Nog net wist Nederland uit het vuur te slepen dat het lopende onderzoek afgerond mocht worden. Dat onderzoek had Nederland graag willen gebruiken om de beslissing over de toekomst van pulsvissen binnen Europa te onderbouwen.

Puls beter dan wekkerketting
Pulsvissen blijkt uiteindelijk toch beter te zijn voor de ecologie dan het vissen met zware wekkerkettingen. Er is minder bijvangst, er wordt in kortere tijd meer tong gevangen, het lichtere vistuig beschadigt de bodem minder én pulsvissen kost minder brandstof.

Dat zijn de uitkomsten van het grote pulsvisonderzoek dat onder leiding van Adriaan Rijnsdorp, hoogleraar duurzaam visserijbeheer (WUR Marine Research), de afgelopen jaren in een versnelling kwam. Alle pulsvaartuigen die overbleven deden namelijk mee aan het onderzoek. Voor de vissers stond al lang als een paal boven water dat pulsvissen grote voordelen bood. Niet alleen door de brandstofbesparing, maar ook doordat ze efficiënter (lees: korter en met minder bijvangst) hoefden te vissen. Met name het pulsvissen op tong was rendabel.


Vergelijking wekkerkettingen en pulskor, animatie Adriaan Rijnsdorp en Oscar Bos (Wageningen Marine Research)


"We hebben de afgelopen twee jaar kunnen gebruiken om de onzekerheden die er nog waren in kaart te brengen," vertelt ons Rijnsdorp. "We beschikken nu namelijk over de precieze data van de pulsschepen, met welke veldsterkte er gevist werd, wat de frequentie, pulsbreedte, het vermogen waren, en wat dat opleverde. Ook konden we over de resultaten van lab- en veldexperimenten beschikken waardoor we meer zekerheid hebben dat de effecten tot het vistuig beperkt zijn en niet uitstralen buiten het tuig, en dat er geen effecten zijn op geochemie. Zo hebben we een hele heldere casus kunnen opbouwen. Voor het duurzaam exploiteren van het tongbestand, met een minimale belasting voor het milieu, is de pulsvisserij bij uitstek geschikt."

Wij rekenen erop dat dit onafhankelijke ICES-advies in die evaluatie gebruikt zal worden. In elk geval staat vast dat de besluitvorming van de Europese Raad en het Parlement die tot het pulsverbod heeft geleid niet door feiten is ondersteund, terwijl dat wel voorgeschreven is
ICES-advies
Op grond van het rapport van Rijnsdorp vroeg Nederland dit voorjaar ICES, de belangrijkste internationale wetenschappelijke visserij-organisatie, om advies. Logisch, want de Europese Unie heeft weliswaar het pulsvissen verboden, maar deed dat op onterechte gronden, blijkt uit zijn onderzoek. Eind dit jaar staat er een evaluatie op stapel, waarin het ICES-advies meegenomen wordt.

Het pulsverbod zal niet zomaar teruggedraaid kunnen worden. Om dat te bereiken is nieuwe wetgeving nodig en dat betekent dat het Europese Parlement, de Europese Raad en de Europese Commissie van voren af aan moeten beginnen met nieuwe politieke keuzen. Dat wordt geen gemakkelijk proces omdat het publiek in de EU er door alle gedoe rond het dossier de afgelopen jaren van overtuigd is geraakt dat elektrisch vissen de duivel zelf is. Politiek ligt het dossier voorlopig op het kerkhof.

We vroegen Pim Visser, directeur van de brancheorganisatie voor de Nederlandse visserij Visned, hoe hij de situatie beoordeelt. Krijgt Nederland het voor elkaar om het dossier te heropenen? Visser: "Dit onderzoek bewijst dat pulsvisserij beter is voor ecologie en economie. Het gebruik van de pulstechniek helpt mee aan het halen van zowel de klimaatdoelstellingen als aan die van de Green Deal van de EU. Minister Schouten voert een juridische procedure in Luxemburg over dit dossier en zal deze informatie vast en zeker gebruiken. Komend najaar evalueert de Europese Commissie de verordening Technische Maatregelen, waar het pulsverbod onderdeel van is. Wij rekenen erop dat dit onafhankelijke ICES-advies in die evaluatie gebruikt zal worden. In elk geval staat vast dat de besluitvorming van de Europese Raad en het Parlement die tot het pulsverbod heeft geleid niet door feiten is ondersteund, terwijl dat wel voorgeschreven is."

Op basis van het onderzoek maakten Adriaan Rijnsdorp en Oscar Bos van Wageningen Marine Research een drietal animaties, verschenen in het dossier Pulse Fishing. De eerste staat hierboven, de andere twee laten zien hoe pulsvissen de zeebodem minder beschadigt:

en wat het effect van pulsvissen is op de opgeschrikte vis:

Dit artikel afdrukken