Lees ook
Zullen de kinderen weer naar school kunnen, gaan de kapperszaken weer open en kunnen we weer naar onze favoriete restaurants? Hoe mogen we de trein weer in? En moeten we in de bioscoop 2 stoelen aan weerszijden van de onze en voor en achter ons leeg laten? Heel Nederland kijkt uit naar de persconferentie later op de dag waar de bewindslieden bekend zullen maken of de coronamaatregelen verlengd of hoe ze versoepeld zullen worden. Voor het krakende voedselsysteem, de economie die onze welvaart bepaalt en de samenleving die bestaat bij de gratie van in persoon onderhouden relaties, hangt daar veel vanaf.

Wat kunnen we verwachten? Nu.nl zette het op een rijtje, maar de indruk die overblijft is er eentje van verwarring en beperkte zekerheden. Er is geen duidelijkheid hoe SARS-CoV-2 zich zal gedragen als mensen weer meer met elkaar in contact komen. De Apps waarmee sociale controle over besmettingen zou moeten ontstaan, zijn onbetrouwbaar en niet privacyproof. Hoe we moeten omgaan met kinderen, sportwedstrijden en festivals (het Bierfest van oktober in München is alvast afgezegd), is al even onduidelijk. Hetzelfde geldt voor bezoek aan ouderen, die in de afgelopen 2 maanden in de nodige verzorgingshuizen aan het virus zijn bezweken met een duidelijk hoge graad van mortaliteit in verhouding tot het aantal besmettingen. Kinderen lijken nauwelijks ergens last van te hebben. Moeten grootouders en kinderen dan maar van elkaar gescheiden worden?

De hamvraag waar vandaag het eerste Nederlandse antwoord op zichtbaar zal worden: hoe weegt het kabinet zijn keuzes, nu zo langzamerhand duidelijk wordt dat er geen zekerheden zijn en de wereld ook niet eeuwig in onzekerheid op slot kan worden gehouden?

In de Nederlandse pers werd weinig ruchtbaarheid gegeven aan de hypothese van Luc Montagnier, de internationaal vermaarde Franse Nobelprijswinnaar en ontdekker van het HIV-virus als oorzaak voor AIDS.

Volgens Montagnier is SARS-CoV-2 door mensenhanden in elkaar gezet in China. Niet om aan biologische oorlogsvoering te doen, maar om een vaccin tegen AIDS te ontwikkelen; dat gebeurde bovendien met financiering vanuit de VS. Montagnier is overtuigd van zijn gelijk omdat hij genetische overeenkomsten ziet. Hij verwacht dat het virus, omdat het zich niet natuurlijk heeft ontwikkeld, snel uit de roulatie verdwijnt "omdat de natuur niet van moleculair gepruts houdt".

Omdat het om een grote geleerde gaat, zou je het graag willen geloven. Andere geleerden vinden geen grond voor Montagniers hypothese die ook door de Franse staat wordt tegengesproken. Niettemin wees de Franse president Macron onlangs op zaken die niet helemaal zouden kloppen in China zonder duidelijk te maken welke en op basis van welke bronnen.

Zekerheden zijn er niet en toch moeten regeringen over in de Westere wereld beslissen wat ze gokken. Inmiddels verklaren Aziatische landen hun weer oplopende aantallen besmettingensgevallen door Westerse onzorgvuldigheid bij de beheersing van de eerstelijns aanval van het virus; de Aziaten zijn daarin ontegenzeggelijk succesvoller gebleken. De wereld maakt zich inmiddels op voor de tweedelijnsaanval. De eerste lijn heeft in de VS nu al ruim 20 miljoen mensen werklozen opgeleverd. Voor de EU wordt bij een langere lockdown een leger van 65 miljoen mensen werklozen verwacht. Duidelijk is geworden dat zelfs in zwaar geïnfecteerde gebieden slechts 3% van de bevolking besmet is geraakt; van een economisch haalbare beheerste opbouw van groepsimmuniteit lijkt dan ook geen sprake te kunnen zijn. Er is hoop, maar geen enkele zekerheid dat een vaccin en remmende medicatie ter beschikking zal komen.

Tot overmaat van de tekens die de na 2 maanden stilstand al compleet krakende economie afgeeft, daalde gisteren bovendien de olieprijs onder nul. Dat is nog nooit in de geschiedenis gebeurd.

Wat regeringen nu beslissen, is dan ook geen gemakkelijk te overschatten verantwoordelijkheid die toch in onzekerheid en met begrip voor wie we als mensen zijn, genomen zal moeten worden. We zijn nog niet half gewend aan het nemen van besluiten waar experts geen antwoord op hebben.


UPDATE: 20:30

Minister-president Mark Rutte bevestigde vanavond tijdens zijn persconferentie in samenwerking met RIVM's chef Corona Jaap van Dissel de beleidslijn die de media in de loop van de dag al bekend hadden gemaakt: Nederland blijft nog vooral op slot. Wel komt er een versoepeling voor het onderwijs en speelt daar zelfs de 1,5 meter afstand een minder belangrijke rol. De meeste andere maatregelen worden tot 20 mei verlengd. Vergunningsplichtige evenementen als Pinkpop, de Zwarte Cross, maar ook de Eredivisie blijven tot 1 september verboden.

Voorlopig is uitoefening van contactberoepen, zoals kappers en masseurs, niet mogelijk. "Daarvoor zijn onzekerheden te groot", legde de regeringsleider uit. "De vraag hierbij is of de mondkapjes nuttig en nodig zijn. Daarvoor krijgen we nog een breder advies van het OMT. Daarna volgt een nieuwe afweging."

Rutte benadrukte dat de afnemende curve van doden, besmettingen en IC-opname geen reden is om te vroeg te juichen over de positieve cijfers. "Er kan weer veel meer, maar dat is eng en gevaarlijk. Stel nou dat je een maatregel versoepelt waardoor de zaak weer gaat pieken en het virus weer gaat golven door de samenleving. Dat willen we niet. Voorzichtigheid nu is beter dan spijt achteraf. De basisregels blijven na 28 april: blijf thuis en werk vanuit huis. Doe boodschappen alleen, maak er geen uitje van met de kinderen. Houd afstand. Bij verkoudheidsklachten blijf je thuis.

Volgens Rutte zit zijn beleid in een spagaat waarin elke versoepeling nog meer zelfbeheersing geduld en discipline vergt. "Hou vol, dit is de enige manier. Vervolgstappen zijn alleen mogelijk als we volhouden. Er is nu al enige ruimte mogelijk. We houden een vinger aan de pols en zijn flexibel als daar aanleiding voor is." In verzorgingshuizen blijft bezoek verboden, hoe pijnlijk het kabinet dat ook vindt. Het kabinet volgt deskundig advies.

De premier begon zijn persconferentie met de opmerking dat de keuzen hem voor een "duivels dilemma" hebben gesteld: "wat kun je nu doen?"

De aangepaste maatregelen op basis van "het enige dat we zeker weten" aldus Rutte ("dat het virus van de ene op de andere mens kan overspringen"):

  1. Basisscholen gaan vanaf 11 mei voor de helft weer open; scholen mogen zelf bepalen hoe ze dat vormgeven (bijv. de ene helft van de klas in de ochtend en de andere in de middag)

  2. Ouders moeten kinderen bij voorkeur lopend of op de fiets brengen

  3. Speciaal onderwijs voor basisschoolleeftijd heropent voor 100%

  4. Voortgezet onderwijs mag zich voorbereiden op gedeeltelijke heropening vanaf 2 juni


    5. Van Dissel zei dat de OMT het 'een goed idee' vond om de scholen weer te openen op basis van besluiten in andere landen om met kleine groepen kinderen te beginnen. Het goede idee is de basis voor het expertadvies aan de regering. Ook zei hij dat "we straks onze onderzoeksresultaten naast de hunne kunnen leggen."

    In De Telegraaf zei werkgeversvoorzitter De Boer dat zijn achterban het gekozen beleid 'heel zuur' vond omdat de werkgevers protocollen hebben ontwikkeld om de economie sneller weer op gang te helpen. Daar vond het kabinet geen goede ideeën tussen.

    In de discussie ging het nog even over de App waarmee besmettingen getraceerd kunnen worden. Op de vraag of Nederland zonder App kan, antwoordde de premier te denken "dat dat lastig is. Die App is wel heel erg belangrijk." Oudere mensen mogen niet in contact komen met jonge kinderen, zeiden de premier en Van Dissel zeer stellig. Waar de leeftijdsgrens ligt ('vanaf 55?' vroeg een journalist) en waarom precies, bleef onduidelijk.

Dit artikel afdrukken