Via riolen heeft het virus inmiddels het milieu om ons heen bereikt. We zullen er resistentie tegen moeten opbouwen en onderwijl oppassen dat we er niet vóór er een vaccin is, onnodig mee in aanraking komen. Het lijkt realistisch ervan uit te gaan dat die periode nog wel een jaar kan duren. Daarna zal het waarschijnlijk nog verschillende jaren duren voor de laatste doden geen nieuws meer zijn, zoals ook de Spaanse griep na de uitbraak in 1918 tot zeker in 1921 nieuwswaardige sterfgevallen opleverde.
We zijn nog deels verrast en deels in shock maar denken ook al na over wat hierna komt.
Dat moment waarop we ons geraakt voelen in ons bestaan, is heel geschikt om te bedenken wat we geleerd hebben en hoe de samenleving zich minder kwetsbaar kan organiseren voor dergelijke gevaren. Die zijn van alle tijden. Maar in de moderne wereld - waarin alles met alles verbonden is - zijn ze door ons mondiale gedrag en de exploitatie van de wereld een omvangrijk en dodelijk risico geworden.
We wisten allang dat ze in die omvang bestonden, maar waanden ons immuun. Hetzelfde geldt voor de klimaat- en biodioversiteitsopgave waar de mensheid voor staat als ze tenminste geen zelfmoord wil plegen.
Als een lokalere en minder verbonden fysieke wereld een verstandig uitgangspunt is, wat zijn dan de eisen die gesteld moeten worden aan de bedrijven en doelen waarin overheden vele Keynesiaanse biljoenen gaan investeren in de wereld na corona?De belangrijkste redenen voor de toenemende gevaarlijke virussen die van dieren naar mensen springen zijn het snelle verlies aan biodiversiteit en de stille ineenstorting van natuurlijke ecosystemen. Binnen grote, robuuste en intacte ecosystemen is de kans op virusoversprong van dieren naar mensen veel kleiner. De door de mens veroorzaakte ecologische vernietiging brengt de wilde dieren en dus hun dierlijke ziekteverwekkers steeds meer en in nauw contact met de menselijke bevolking, waardoor de kans op het overspringen van virussen enorm vergroot. Door onze massale intermenselijke contacten reizen en verspreiden we vervolgens deze virussen in een mum van tijd over de wereld.
Eén ding wordt nu erg duidelijk: er is geen economie en geen samenleving mogelijk als wij niet in balans zijn met de draagkracht van onze planeet. Laten we slim zijn en weer ruimte maken voor natuurlijke en wilde ecosystemen om ruimte te maken voor onszelf.
Dat schreef gisteren Ignace Schops in De Morgen. Schops is voorzitter van Europarc Federation, directeur Regionaal Landschap Kempen en Maasland en ambassadeur van Al Gores Climate Reality Corps. In het Nederlandse TV-programma Buitenhof zeiden voormalig hoofd infectieziekten van het RIVM Roel Coutinho en professor Dick Heederik, milieu-epidemioloog en voorzitter van Netherlands Centre for One Health minder stellig dat mondialisering en het verbinden van alle biotopen met elkaar een belangrijk aspect van het probleem zou kunnen zijn. Toch beschouwden ze het niet als ondenkbaar.
Als een lokalere en minder verbonden fysieke wereld een verstandig uitgangspunt is, wat zijn dan de eisen die gesteld moeten worden aan de bedrijven en doelen waarin overheden vele Keynesiaanse biljoenen gaan investeren in de wereld na corona? Hoe zal de Post Corona Society eruit zien? Op Freedom Lab, een Amsterdams adviesbedrijf, zijn al wat elementen te vinden die gebaseerd zijn op scenario-denken. Op de Vlaamse VRT deed viroloog Marc van Ranst gisteravond de nodige uitspraken die de pers in België vandaag haalden. Hij zei onder meer dat we zieke kinderen waarschijnlijk niet meer naar opa en oma zullen brengen.
Tot slot zou ik graag een bestuurlijke vraag willen stellen: wie mogen de gedachten voor die samenleving helpen ontwikkelen? Uiteraard moet parlementen beslissen wat het wordt, maar het is niet ondenkbaar dat ze hulp nodig hebben om de politieke keuzen helder voor ogen te krijgen en niet gepolariseerd te maken.
Wat zou het mooi zijn als de denkkracht van deze community een start zou kunnen maken met het beantwoorden en aanvullen van de gestelde vragen.
1) Farmaciebedrijven worden gemondialiseerd.
— Hendrik Rietman (@soyshadow) March 26, 2020
2)10-20 % meer thuiswerken.
3) Elk continent produceert zijn eigen basisbehoeften (soja, onderdelen, electronica,...).
4) Handel in wilde dieren op markten gaat aan banden. Zware sancties in Azië bij overtreding.
Brilliant piece by @harari_yuval in @FT. The current pandemic crisis fuels decision making that otherwise would never pass. Decisions in the next week's can have profound and long lasting consequences. Now is the time to be extremely cautious and critical.https://t.co/1QY1EFKKZV
— Dennis Zeilstra (@DennisZeilstra) March 26, 2020
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Kijkend naar het financiële nieuws, de beurzen, Trump, EU, dan wordt er al gewerkt naar een toekomstig herstel van wat we op dit moment aan het inleveren zijn. Veel berichten hebben het over een financiële crisis, echter groter dan die van 2008.
Maar willen we dit doodlopend scenario weer oppakken of wordt het ons opgedrongen? Mijn gevoel zegt dat het anders moet, maar in gedachte zie ik een grote roerloze tanker die niet uit zijn koers te brengen is. Ter illustratie (en vermaak) dit filmpje over de mens door Steve Cutts.
Natuurlijk is het verstandig om goed na te denken hoe we al dat overheidsgeld (ons geld dus) gaan besteden, hopelijk niet in de oude economie maar in een versnelling naar de nieuwe economie - en die moet nog deels ontworpen worden. En die zal ongetwijfeld regionaler zijn: we willen voor mondkapjes misschien wel niet meer van een gift van Huawei afhankelijk zijn en voor Philip's beademingsapparaten van de gemoedstoestand van POTUS. En misschien best handig om wat meer groente met Poolse werknemers in Polen te telen in plaats van hier geen arbeidskrachten te hebben en de auto's in een green lane file te laten staan (en het lokale management per video bij te staan, nu we allemaal leren video-conferencen).
Maar of internationale contacten an sich het probleem zijn is discutabel. Een aantal Aziatische staten zoals Taiwan was dankzij SARS goed voorbereid en alerter naar het nu lijkt dan Italië dat wellicht het idee had minder intensief met China verbonden te zijn (1 zieke reiziger is genoeg). Net zoals mogelijk de veehouderij sec niet het probleem lijkt te zijn maar de wet-markets met bush-meat en ongekeurde natuurproducten. Wat nog geen argument is om veel dieren en mensen bij elkaar te stoppen.
Ik zie nog niet helemaal in of met minder ecologische vernietiging het probleem van New York kleiner was geweest. In tijden van de Spaanse griep van 1918 was er wereldwijd minder ecologische vernietiging dan nu, maar ca 2% van de bevolking overleed. En dat komt niet alleen door verzwakking in WO1;
Natuurlijk moeten we naar minder ecologische vernietiging en hard werken aan de klimaatopgave. Maar dat moest ook al zonder Corvid-19.
Die biljoenen gaan gewoon weer naar de banken, de staat, vermogens beheerders en noem nog maar meer geldschorem op. Daar is de verruiming van de vorige crisis ook naar toe gegaan. Het beschikbare geld wordt gefaciliteerd om het bestaande systeem in de benen te houden. Wil je dat er echt wat veranderd moet je het geldsysteem veranderen. Anders verandert er werkelijk helemaal niks. Ipv verruimen wat dmv een toetsenbord wordt gedaan het ook eens om kunnen draaien. Gebruik datzelfde toetsenbord om eens 50% van de schulden weg te enteren.
#3 Eens. Schiphol, luchtvaartmaatschappijen stonden weer vooraan met hand ophouden. Laten we deze crisis benutten om beter te omschrijven wat we willen, dan zijn we in de toekomst ook beter opgewassen tegen onverwachte zaken. Hier wat ik wil:
1) Werkelijk geen-ene-cent steun naar KLM, andere luchtvaartmaatschappijen en Schiphol zonder een zelfde brandstofbelasting in te voeren als nu op benzine/diesel. De ervaring die we opdoen met thuiswerken met video conference geeft een mooie duw in de rug. Vliegen is zo ouderwets.
2) Meer algemeen, benut crisisgeld voor verduurzaming van onze economie (energie, mobiliteit, landbouw, huishoudens). Het kabinet is eruit met de stikstof, zo lees ik. Het zal, alsof het zo simpel is. Gelooft iemand hier op foodlog in een goede oplossing van dit kabinet? En: wat goed dat we leren dat we veel meer kunnen werken vanuit huis. Geen meter asfalt er meer bij.
3) Naar een andere inkomensverdeling: hogere inkomens voor maakberoepen (zorg, ambachten, boeren enz) in vergelijking met diensten betaald door fors hogere belasting op hoge inkomens en vermogen. Lubach had afgelopen zondag een pregnant voorbeeld van slimme wiskundigen die vermogen verdienen met ontwikkeling van handelprogramma's op de beurs. Handel in lucht, wat een geestelijke en morele armoe.
Ik geloof trouwens weinig van het verhaal dat door vernietiging ecosystemen en toename populatie meer infecties gaan komen. Wat is de redeneertrend hierbij? Gebruik van grote en zeer uiteenlopende voorraad dierproducten zoals in China, grote mobiliteit en hoge bevolkingsdichtheid zijn veel bepalender.
‘Intermenselijke contacten’ waren er 1500, 700, 200, 100 jaar geleden tijdens de vele pandemieën ook. ‘Snel verlies aan bio-diversiteit’ was er niet. ‘Stille ineenstorting van eco-systemen’ waren er ook niet. Het overspringen virussen en baccillen van wilde dieren op de mens is van alle tijden en er waren vroeger heel wat meer wilde dieren en heel wat minder mensen. Toen stierven er wel 10.000 mensen per dag in de kleine ‘wereld’ die toen de wereld was.
Paniekverhalen en natte duim theorieën hebben geen enkele waarde en horen thuis in roddelrubrieken.